عمل کشیدن علامت صلیب در بعضی کلیساها به چه معناست و آیا الزامی است؟

عمل کشیدن علامت صلیب در بعضی کلیساها به چه معناست و آیا الزامی است؟

عمل کشیدن علامت صلیب بیش از همه در کلیسای کاتولیک روم رایج است، اما در کلیساهای ارتدوکس شرقی، قبطی، لوتری، انگلیکان و اسقفی نیز انجام می‌شود. تاریخچه علامت صلیب به دورانی بسیار قدیمی بازمی‌گردد، یعنی تا زمان ترتولیان، یکی از پدران اولیه کلیسا که بین سال‌های ۱۶۰ تا ۲۲۰ میلادی می‌زیست. ترتولیان نوشته است: «در تمام سفرها و حرکات‌مان، هنگام ورود و خروج، هنگام درآوردن کفش‌ها، در حمام، بر سر میز، هنگام روشن کردن شمع‌ها، هنگام دراز کشیدن، نشستن، و هر کاری که انجام می‌دهیم، پیشانی خود را با علامت صلیب نشان‌گذاری می‌کنیم».

در ابتدا، صلیب کوچکی با انگشت شست یا انگشت دیگر بر روی پیشانی کشیده می‌شد. گرچه به‌سختی می‌توان به‌طور دقیق مشخص کرد چه زمانی این عمل از کشیدن صلیب کوچک روی پیشانی به کشیدن صلیب بزرگ‌تر از پیشانی تا سینه و از شانه‌ای به شانه دیگر تبدیل شد، اما می‌دانیم که این تغییر تا قرن یازدهم میلادی روی داده بود، چراکه در کتاب دعای هنری پادشاه دستور داده شده است که “چهار طرف بدن را با صلیب مقدس نشان‌گذاری کنید”.

کاتولیک‌ها بیشتر بر اساس سنت طولانی کلیسایی خود از علامت صلیب حمایت می‌کنند و به‌صورت فرعی به آیه‌هایی از کتاب خروج ۱۷: ۹-۱۴ و مکاشفه ۷: ۳؛ ۹: ۴؛ ۱۴: ۱ استناد می‌کنند. هرچند این آیه‌ها از نشانی بر پیشانی برای محافظت از داوری خداوند سخن می‌گویند، اما باید آن‌ها را در چارچوب و زمینه‌شان تفسیر کرد. با توجه به این زمینه، هیچ دلیلی وجود ندارد که باور کنیم این آیه‌ها انجام آیین کشیدن صلیب را تجویز کرده باشند.

در قرن شانزدهم، یکی از اصول اساسی اصلاحات پروتستانی شعار “تنها کتاب‌مقدس” (sola scriptura) بود، که بر اساس آن، هر عملی که با کتاب‌مقدس هم‌راستا نباشد، کنار گذاشته می‌شود. اصلاح‌گران انگلیسی باور داشتند که استفاده از علامت صلیب باید به تشخیص فردی سپرده شود، چنان‌که در کتاب دعای پادشاه ادوارد ششم نوشته شده است: “…زانو زدن، کشیدن صلیب، بالا بردن دست‌ها، کوبیدن بر سینه، و سایر حرکات، می‌توانند بسته به ایمان و ارادت فردی هر شخص، انجام شوند یا کنار گذاشته شوند، بی‌آنکه مورد سرزنش قرار گیرند”. پروتستان‌ها عموماً علامت صلیب را سنتی بدون پشتوانه کتاب‌مقدسی می‌دانستند، یا حتی آن را نوعی بت‌پرستی تلقی می‌کردند، و از این رو آن را کنار گذاشتند.

اگرچه کتاب‌مقدس ما را به کشیدن صلیب دستور نمی‌دهد، اما این علامت از نظر کتاب‌مقدسی بی‌معنا نیست. شکل آن یادآور صلیب مسیح است. در طول تاریخ، این علامت همچنین نمادی از تثلیث (پدر، پسر، و روح‌القدس) دانسته شده است. از طریق ایمان به خداوند عیسی مسیح و مرگ فدیه‌آمیز او بر صلیب، نجات به‌عنوان هدیه‌ای رایگان به تمام بشریت عرضه می‌شود. آموزه تثلیث تعلیم می‌دهد که ذات الهی یکی است، اما در سه شخصیت متمایز وجود دارد. هر دو آموزه (صلیب و تثلیث) برای کاتولیک‌ها و پروتستان‌ها بنیادی و بر پایه کتاب‌مقدس هستند. در مقاطعی، علامت صلیب با قدرت‌های ماورایی مانند دور کردن شر و شیاطین مرتبط شده است. این جنبه عرفانی کاملاً نادرست است و هیچ پایه کتاب‌مقدسی ندارد.

با کنار گذاشتن جنبه عرفانی، کشیدن علامت صلیب نه درست است و نه غلط، و می‌تواند مفید باشد اگر باعث یادآوری صلیب مسیح یا تثلیث شود. متأسفانه، همیشه چنین نیست و بسیاری از افراد صرفاً این حرکت را از روی عادت و بدون دانستن دلیل، انجام می‌دهند. نتیجه نهایی این است که علامت صلیب برای مسیحیان الزامی نیست، چراکه در کلام خدا دستور داده نشده است.

منبع مقاله:
https://www.gotquestions.org/sign-of-the-cross.html