آیا براساس متن اول پادشاهان ۳۳:۱۵ بعشا، پادشاه اسرائیل در بیست و ششمین سال سلطنت آسا درگذشت، یا او هنوز در سی و ششمین سال سلطنت او در قید حیات بود (دوم تواریخ ایام ۱:۱۶)؟

آیا براساس متن اول پادشاهان ۳۳:۱۵ بعشا، پادشاه اسرائیل در بیست و ششمین سال سلطنت آسا درگذشت، یا او هنوز در سی و ششمین سال سلطنت او در قید حیات بود (دوم تواریخ ایام ۱:۱۶)؟

دو راه حل احتمالی برای حلّ این مشکل وجود دارد. اول از همه، مفسرینی که به این صفحات دقّت کرده‌اند به این نتیجه رسیده‌اند که سی و ششمین سال سلطنت آسا باید از وقتی که اسرائیل از شکل پادشاهی متّحد خود به دو پادشاهی اسرائیل و یهودا تقسیم شد و قبیله‌های یهودا و بنیامین که پادشاهی یهودا را تشکیل می‌دادند، دیگر جزو پادشاهی اسرائیل به حساب نمی‌آمدند. اگر ما با این چشم‌انداز به مسئله نگاه کنیم، سی و ششمین سال پادشاهی منقسم برابر با شانزدهمین سال سلطنت آسا خواهد بود. این مطابق با کتاب پادشاهان یهودا و اسرائیل و گزارشات معاصری است که از این سنّت پیروی می‌کند. (یادداشت: به منظور دسترسی به توضیحات کامل‌تر این نظریه به کتاب آرچر صفحۀ ۱۱۶-۲۲۵ مراجعه شود).

کِیل و دلیتچ (صفحات ۳۶۶-۳۶۷) ترجیح می‌دهند که رقم‌ ۳۶ در دوم تواریخ ۱:۱۶و رقم ۳۵ در ۱۹:۱۵ را به‌ترتیب به‌عنوان خطای نسخه‌بردار در نظر بگیرند. این سؤال مانند سؤال‌های ۵و۶ در بالا است. با این‌حال در این مورد اعداد با استفاده از حروف الفبای عبری نوشته شده‌ بودند (به جای نوع مصری چند ضربه‌ای پاپیروس‌های مصری که در سؤال‌های ۵و۶ اشاره شده). به این علت عدد ۱۶ با عدد ۳۶ اشتباه گرفته شده. چون تا قبل از قرن هفتم قبل از میلاد حرف Yod در عبری (معادل عدد ۱۰) شباهت زیادی به حرف Lamed (معادل عدد ۳۰) داشت که بدون دو خط کوچک که به سمتِ چپ خطوط اصلی عمودی متصّل بود. تنها یک لکۀ کوچک به علت استفادۀ مکرر از این لوحه می‌توانست باعث شود که حرف Yod به شکل حرف Lamed به نظر بیاید. احتمال دارد که این خطای رونویسی ابتدا در قسمت قبلی در دوم تواریخ ایام ۱۹:۱۵ رخ داده باشد (که ۳۵ مورد از آنها از ۱۵ نسخۀ اولیه اشتباهاً رونویسی شده‌اند). سپس برای سازگاری آن با آیۀ ۱:۱۶، نسخه‌بردار (و یا شخص بعدی) به این نتیجه رسیده که رقم ۱۶اشتباه بوده و آن را بر این اساس در نسخۀ خود به عدد ۳۶ تغییر داده است.
(Archer 1982:226: Keil & Delitzsch 1949:366-367; Light of Life II 1992:194)

منبع مقاله: https://answeringislamblog.wordpress.com/2020/11/26/101-cleared-up-contradictions-in-the-bible/
ترجمۀ اِلما غریبیان