فصل سی و پنجم اصول عیسی در روابط: انتخاب هر روزۀ فروتنی

فصل سی و پنجم اصول عیسی در روابط: انتخاب هر روزۀ فروتنی

فروتنی آزمایشی برای هر روز ما است: آیا خود را برمی‌افرازم یا فروتن می‌شوم؟ ما با جاه‌طلبی‌ها، نیاز به توجه، میل به مقایسۀ خود با دیگران و رابطه‌مان با خدا با این آزمون روبرو هستیم. اگر ‏می‌خواهی فروتنی را انتخاب کنی، این مسئله با برداشتی که از فروتنی داری، شروع می‌شود. بسیاری این گونه تصور می‌کنند که فروتنی در وهلۀ اول به نحوه تفکر شخص در مورد خودش ربط دارد، در حالی که چنین نیست.  تو با تمرکز بر خودت به فروتنی نمی‌رسی. فروتنی بیشتر با طرز فکر تو در مورد دیگران و با طرز فکر تو در بارۀ خدا ارتباط دارد.‏

فروتنی تصمیم روزانه‌ای است که دیگران را مهم‌تر از خود بدانی

فیلیپیان فصل ۲ یکی از قسمت‌های کتاب مقدس است که احساس می‌کنی باید بر نوک پا و با آرامی از آن عبور کنی. فروتنی موقعیتی مقدس است. شرح فروتنی که عیسی با مرگ خود بر ‏صلیب انتخاب کرد، از نظر روحانی نفس آدم را بند می‌آورد:

او که همذات با خدا بود،
از برابری با خدا به نفع خود بهره نجست،
بلکه خود را خالی کرد
و ذات غلام پذیرفته،
به شباهت آدمیان درآمد.
و چون در سیمای بشری یافت شد
خود را خوار ساخت
و تا به مرگ،
حتی مرگ بر صلیب
مطیع گردید.
(فیلیپیان ۲: ۶-۸)
به همان اندازه که این کلماتِ الهام‌بخش مرا به حیرت وا می‌دارد، کلماتی که قبل از این آیه‌ها آمده باعث شگفتی بیشتر من می‌شود. در آیۀ ۵ چنین آمده: «همان طرز فکر را داشته باشید که مسیح عیسی داشت.» ‏تصویر عیسی به عنوان غلامی فروتن به منظور ارائۀ نقاشی زیبایی بر دیوارها برای تحسین مردم نیست بلکه الگویی الهام‌بخش برای ما است تا با فروتنی رفتار کنیم.‏

در ترجمۀ معاصر از آیۀ فیلیپیان ۲: ۳ چنین می‌خوانیم که: «خودخواه نباشید و برای خودنمایی زندگی نکنید. فروتن باشید و دیگران را از خود بهتر بدانید.» چنین برخوردی برخلاف طرز فکر بسیاری از ما است. ما معمولاً «خود را از دیگران مهم‌تر ‏می‌دانیم.» لطفاً دقت کن که کتاب مقدس نمی‌گوید خود را کم اهمیت‌تر بدان و دیگران را مهم‌تر بدان. اینکه دیگران را مهم‌تر بدانیم یعنی به این کلمات عمل کنیم: «فقط به فکر خودتان نباشید، بلکه به کار و مسایل دیگران هم توجه نمایید» (آیۀ ۴).‏

پولس در حالی که در این آیه‌ها به بحث در مورد فروتنی می‌پردازد، به دو نگرش اشاره می‌کند که نابودی یک رابطه را تضمین می‌کند: «هیچ کاری را از سَرِ جاه‌طلبی یا تکبّر نکنید…» (فیلیپیان ۲: ۳ الف) با جاه‌طلبی چه چیزی نصیب من می‌شود؟ ‏تکبّر بی‌فایده چیزی است که به آن فکر خواهم کرد. کاملاً روشن است که چنین نگرش‌هایی کُشنده است، اما خدا ‏آنقدر نیکوست که اینگونه چیزهای پیش پا افتاده را به ما یادآور می‌شود. او به خوبی آگاه است که صِرفِ دانستن چیزی به این معنی نیست که به آن عمل می‌کنیم. روابط در ذات خود بخشنده هستند و نه دریافت کننده و درست به همین علت است که جاه‌طلبی تکبّرآمیز برای روابط ‏بسیار مخرب است. من زوج‌هایی را می‌شناسم که به این امید تصمیم گرفته‌اند فرزندی داشته باشند که فرزندانشان نیازهای احساسی و عاطفی آنها را برآورده سازند. منتظر شکست فاحشی باش!

این را نیز به خاطر داشته ‏باش که: تکبر خودپسندانه به همان اندازه نابود کنندۀ روابط توست. برخی افراد روابط خود را ‏مثل یک دستبند طلای پر زرق و برق بر مچ خود می بندند تا به دیگران بگویند: «نگاه کن با چه شخص مهمی راه می‌روم!» به تو اطمینان می‌دهم ‏که روابط غرق در غرور و خودخواهی هرگز رشد نمی‌کنند.‏

فروتنی تصمیم روزانه برای تواضع زیر دست نیرومند خداست

پطرس اعلام می‌کند که: «خدا در برابر متکبّران می‌ایستد، اما فروتنان را فیض می‌بخشد. پس خویشتن را زیرِ دست نیرومند خدا فروتن سازید تا در زمان مناسب سرافرازتان سازد» (اول پطرس ۵: ۵-۶). فروتنی به معنای تحقیر خود نیست بلکه برافراشتن خدا است. فروتنی یعنی در مورد آنچه هستی صادق باشی، چه در بارۀ نقاط قوّت خود و چه نقاط ضعف خود و همچنین در بارۀ اینکه خدا کیست هم صادق باشی. یعنی در مورد قدرت، نیکویی و آنچه او می‌تواند در زندگی تو انجام دهد.‏

در حالی که برای نشان دادن فروتنی صادقانه در زندگی تقلا می‌کنی، تو را تشویق می‌کنم که کلمات زیر را روی یک کارت بنویسی و آن را در جایی که بتوانی هر روز چندین بار بخوانی، قرار دهی:‏

‎فروتنی این نیست که به خودم کمتر توجه کنم؛
بلکه به دیگران بیشتر فکر کنم.‏
فروتنی این نیست که خود را حقیر کنم؛
بلکه خدا را برافرازم.‏
فروتنی انکار توانایی‌هایم نیست؛
بلکه در مورد ضعف‌هایم با شفافیت صادق باشم.‏
فروتنی یعنی این را ببینم که بدون مسیح هیچ نمی‌توانم کرد،
اما قوت هر چیز را در مسیح دارم!‏

با در نظر داشتن چنین حقایقی، دو کار ساده انجام بده. در حالی که روز خود را سپری می‌کنی، غرور خود را بپذیر، و فروتنانه رفتار کن. آیا کسی هست که با غرور خود مبارزه نکند؟ من ‏قطعاً این کار را می‌کنم. پس حاضر باش که این را اعتراف کنی. غرور مدام به افکار ما هجوم می‌آورد و اغلب سخنان و واکنش‌های ما را کنترل می‌کند. و سپس رفتاری فروتنانه پیشه کن. منتظر نباش تا احساس فروتنی به تو دست بدهد، فقط انتخاب کن که با فروتنی رفتار کنی. آیا این نوعی ریاکاری نیست؟ نه، این یعنی مطیع بودن. خدا ‏به تو فرمان داده با فروتنی رفتار کنی، بنابراین بدون در نظر داشتن این که چه احساسی می‌کنی این را بدان که تصمیم درستی گرفته‌ای. در واقع، حتی سعی نکن احساس فروتنی کنی. فروتنی از خودش باخبر نیست و اگر بخواهی احساس فروتنی کنی، آنقدر به خود توجه می‌کنی که دیگر فروتن ‏نیستی. این تله‌ای است که ممکن است در آن بیفتی: یعنی سعی می‌کنی احساس فروتنی بکنی و حتی ‏ممکن است شروع کنی کمی احساس فروتنی هم بکنی و سپس از این واقعیت که کمی احساس فروتنی می‌کنی، مغرور می‌شوی و دیگر فروتن نیستی. سعی نکن احساس فروتنی کنی، چون در یک باتلاق روحانی گرفتار می‌شوی. فقط فروتن باش. فروتنی یعنی با توجه کردن به شخصی دیگر، خودخواهی خود را دور بیندازی. فروتنانه رفتار کن‎.‎

غرور رفتار زشت و کریهی است. خیلی ساده است که به خود اجازه بدهی به خاطر رنجی که به علت غرور متحمل شده‌ای، در دلسردی غرق شوی. این کار را با خودت نکن! اگر چنین کاری بکنی، غرور تو همچنان در کانون توجه ‏قرار دارد حتی اگر نگاه تو به آن به شکل منفی است. غرور تو همچنان بر تو مسلّط خواهد بود. اگر می‌خواهی ‏سرافراز باشی، تصمیم بگیر با فروتنی رفتار کنی و این اعتماد را داشته باش که خدا می‌خواهد کاری را در ‏زندگی تو انجام دهد که فقط او قدرت آن را دارد.‏

آزمون هر روزۀ بزرگی

به چهار بخش از آزمون بزرگی روزانه که در شش فصل گذشته دربارۀ آنها آموخته‌ایم نگاه ‏کن: یعنی فروتنی چگونه جاه‌طلبی ما را کنترل می‌کند، نیاز ما به مورد توجه قرار گرفتن، میل ما به مقایسه و رابطۀ ‏ما با خدا. و سپس این سؤال‌ها را از خود بپرس:‏

‏- این هفته چه جاه‌طلبی خود را می‌توانم به خدا بدهم؟
– این هفته باید به نیاز چه کسی توجه کنم؟
– در چه جایی از زندگی‌ام باید خدا را گرامی بدارم، حتی اگر در پایین‌ترین صندلی در جلسه باشم؟ یا اگر در بالاترین صندلی در جلسه هستم، به او توکل کنم؟
-آیا شروع کرده‌ام به این ‌که ایمان را به عنوان باری به شکل تلاش شخصی برای خود بسازم؟ چطور می‌توانم ‏اعتماد تازۀ خود را به خدا ابراز کنم؟

فقط برای یک لحظه تصور کن که فروتنی و تواضع چه آزادی باور نکردنی با خود به همراه خواهند داشت. یعنی رها شدن از نیاز به مورد توجه قرار گرفتن، از نگرانی در مورد اینکه روی کدام صندلی در اجتماعات مینشینی یا نمی‌‌نشینی. آزاد شدن برای اعتماد به خدا و هدف‌های او را برای زندگی خود عملی کنی. اینها همه یعنی آزادی واقعی!‏

در حالی که نگاه این هفته به اصل «غلامان بزرگترین هستند» را به پایان می‌رسانیم، از شما دعوت می‌کنم به دعای زیر من بپیوندید:‏

ای خداوند، برای من سخت است که به دیگران توجه داشته باشم. اهمیت دادن به خودم خیلی راحت‌‏تر است. خیلی ساده‌تر است که به آنچه می‌توانم دست بیابم و این‌که چگونه مورد توجه دیگران قرار بگیرم و نیز خود را با دیگران ‏مقایسه ‌کنم اهمیت دهم. اما تو راه درست را به من نشان داده‌ای. اگر خودم را برافرازم، بهترین‌های تو ‏را از دست خواهم داد. خداوندا، وقتی خودم را فروتن می‌کنم، متوجه می‌شوم که تو می‌توانی در حالی که به تو تکیه کرده‌ام ‏به من توان و قدرتی ببخشی که من به تنهایی آن را در اختیار ندارم و نمی‌توانم داشته باشم. من بدون مسیح قادر به انجام دادن کاری نیستم، اما در مسیح قوت هر چیز را دارم! به نام عیسی دعا کردم. آمین.

نکتۀ قابل تأمل: تقلا نکن که احساس فروتنی کنی بلکه به فروتنی عمل کن.
آیۀ به یادماندنی: «قوّت هر چیز را دارم، در مسیح که مرا تقویت می‌بخشد» (فیلیپیان ۴: ۱۳ ترجمۀ قدیمی).
از خود بپرس: آیا نقطۀ زشتی از غرور و تکبر وجود دارد که آن را در زندگی خود نادیده انگاشته‌ام؟
درس آینده: یک سؤال مهم