بررسی عهدعتیق- کتاب اعداد NUMBERS

عنوان:

نام انگلیسی کتاب از ترجمه سپتواجنت (ترجمه یونانی عهد عتیق) و بر اساس دو سر شماری موجود در بابهای اول و بیست و ششم ریشه گرفته است. عنوان عبری کتاب (Bemid bar،”در بیابان”) بیشترتوصیف محتوای کتاب است. کتاب اعداد شرح دوران سی و هشت سال سرگردانی بنی اسرائیل در بیابان بعد از عقد پیمان در سینا است(1: 1 را با تثنیه 1: 1 مقایسه کنید).

نویسنده و تاریخ نگارش:

بر طبق روایات، این کتاب به موسی نسبت داده شده است. این نتیجه گیری بر اساس حقایق زیر است:

1) عباراتی که موسی را به عنوان نویسنده معرفی می کند (برای مثال 33: 1-2؛ خروج 17: 14؛ 24: 4؛ 34: 27)

2) فرض بر این است که پنج کتاب اول کتاب مقدس، تورات (Pentateuch)، مجموعه واحدی بوده و یک نویسنده داشته است (به معرفی کتاب پیدایش قسمت نویسنده و تاریخ نگارش آن توجه کنید).

به هر صورت ضرورتی ندارد که موسی را نویسنده تمام قسمت های کتاب اعداد به حساب آوریم. احتمالاً بسیاری از قسمت های کتاب توسط کاتبین یا نویسندگان دیگری در تاریخ قوم اسرائیل به آن اضافه شده است. برای مثال به سختی می توان ادعا کرد که حلم موسی از زبان شخص وی وصف شده باشد. اما منطقی است که فرض کنیم که موسی متن اصلی کتاب را نوشته است.

محتوا:

کتاب اعداد گزارش عزیمت بنی اسرائیل از کوه سینا به طرف دشت های موآب (واقع در مرزهای کنعان) است. بسیاری از قوانین مربوط به قوم وکاهنین در این کتاب، شبیه کتاب های خروج، لاویان و تثنیه است. این کتاب از غرغر و شکایت و یاغیگری قوم و به دنبال آن داوری خدا سخن می گوید. قومی که توسط خدا از بردگی در مصر رهایی یافته و با او در کوه سینا پیمان بسته اند به جای نشان دادن عکس العملی همراه با ایمان، سپاسگزاری و اطاعت، با بی ایمانی و ناسپاسی بارها به او یاغی گری کردند. این عمل بنی اسرائیل نسبت به خدا در امتناع آنها از اطاعت خدا برای فتح کنعان به اوج خود رسید (باب 14). به همین علت تمام آنانی که از اسارت مصر رهایی یافته بودند نتوانستند وارد سرزمین وعده شوند بلکه محروم گردیدند که برای تمام عمر خود در بیابان سرگردان باشند و فقط فرزندان آنها توانستند مطابق وعده خدا وارد سرزمینی بگردند که خدا از همان ابتدا به آنها بخشیده بود.

تعلیم الهیاتی:

اگرچه کتاب اعداد شرح سرگردانی بنی اسرائیل در بیابان است اما بیشتر از اهمیت الهیاتی برخوردار است. در سال اول رهایی از مصر، بنی اسرائیل در کوه سینا با خدا عهد بستند که در پادشاهی خدا قوم او باشند. خدا خیمه پادشاهی(خیمه اجتماع) خود را بین آنان بر پا کرد. در واقع تا به اینجا شرح داستان خروج است. ماجرای کتاب اعداد از آنجا آغاز می گردد که خدا بنی اسرائیل را در یک اردوگاه نظامی سازماندهی می کند. بعد از ترک سینا، خدا بنی اسرائیل را به عنوان لشکر فاتح خود فرماندهی کرده تا پادشاهی خود را در سرزمین موعود در میان سایر امتها برقرار کرد. این کتاب به وضوح بنی اسرائیل را به عنوان قوم رهایی یافته عهد خدا که وظیفه آن خدمت خدا و مسئول برقراری ملکوت او بر زمین است، توصیف می کند. هدف خدا که در داستان به گونه ای ضمنی بیان شده عبارت است از: هجوم به عرصه انسانیت سقوط کرده و رهایی خلقت خود، مأموریتی که قوم او نیز کاملاً در آن سهیم هستند.

همچنین در این کتاب خشم خدا در برابر نااطاعتی قوم به تصویر کشیده شده است. بنی اسرائیل به دلیل یاغی گری و مخصوصاً امتناع از انجام مسئولیت خود نسبت به فتح کنعان، پیمان را زیر پا گذاشت. چهارمین کتاب از تورات حقیقتی هشدار دهنده را ارائه می کند: خدایی که با ابراهیم پیمان بست (پیدایش 15: 17)، قوم خود را در کتاب خروج از مصر رهایی بخشید (خروج 14-15)، با قوم خود بنی اسرائیل به عنوان”خزانه خاص” خود پیمان بست (خروج 19؛ و بخصوص به خروج 19: 15 رجوع کنید) و به وسیله نزدیک ساختن قوم اسرائیل به خود، قدوسیت و فیض خویش را آشکار کرد (لاویان 1-7)، خدای خشم نیز هست. خشم او نه تنها دشمنانی مانند مصر و کنعان بلکه فرزندان او را نیز در بر می گرفت.

حتی موسی هم در هنگام نااطاعتی، از خشم او در امان نبود. در باب بیستم که با ذکر مرگ مریم آغاز شده(20: 1) و با مرگ هارون خاتمه می یابد(20: 22-29)، خطای موسی نیز ثبت شده است. این نسل از بنی اسرائیل که خدا به عنوان قوم خود آنها را برگزید، قبل از ورود به سرزمین وعده در عرض یک هفته فوت کردند.

سؤالاتی که در اینجا مطرح می گردند عبارتند از اینکه آیا خدا قوم خود را کاملاً رد کرده (مقایسه شود با رومیان 11: 1)؟ و آیا وعده های او محدود به گذشته می شوند؟ در یکی از واضح ترین قسمت های کتاب مقدس یعنی در شرح ماجرای بلعام، پیشگوی بت پرست (بابهای 22-24)، به این سؤالات پاسخ داده شده است. خدا از طریق عمل مستقیم و به موقع، وفاداری خود را نسبت به اهدافش برای قوم خویش با وجود سرکشی ها و بی ایمانی آنان آشکار می سازد.

دعوت از بلعام، پاسخ پادشاه موآب به موسی مرد خداست. او یک نبی شناخته شده بود که اعتقاد داشت خدای بنی اسرائیل نیز مانند سایر بتها با سحر و جادو تحت تأثیر و نفوذ قرار خواهد گرفت. اما از همان ابتدای ماجرا، زمانی که بلعام با الاغ خود مسافرت می کرد، در رویایی با خدای حقیقی مواجه گردید و متوجه شد که رفتار با خدای زنده اساساً با خدایان کاذب دیگری که تا به حال شناخته است، متفاوت می باشد. زمانی که بلعام سعی کرد که مطابق با خواسته بالاق، پادشاه موآب، بنی اسرائیل را لعنت کند خود را در این امر ناتوان دیده و از دهان وی دعای برکت برای بنی اسرائیل و لعنت دشمنان وی صادر شد (بابهای 23-24).

او در هفت پیشگویی نبوتی خود برکت عظیم خدا برای بنی اسرائیل را از جانب خدا اعلام کرد(23: 20). گرچه اثرات آنی این برکت بستگی به ایمان بنی اسرائیل داشت ولی به دلیل خصوصیات شخصیت خدا، تحقق برکت قطعی بود(23: 19). بنابراین کتاب اعداد ادامه یافتن اراده و اهداف خدا را آشکار می ساز د. علی رغم داوری خدا نسبت به سرکشی قوم باز هم خدا در صدد است که قوم خود را به سرزمین موعود وارد سازد. برکت خدا به آنان در اراده مقتدر او به قوت خود باقی ماند.

تعالیم کتاب، امروز برای یهودیان و کلیسا حائز اهمیت است(رومیان 15: 4؛ 1قرنتیان 10: 6 و 11). گرچه خدا حتی در مقابل خطایای قوم خود خشمگین می گردد، اما فیض او یقیناً احیاء گشته و هدف رهایی بخش او باطل نخواهد گردید.

مشکل ویژه:

تعداد زیاد مردان جنگی که به لشکریان بنی اسرائیل نسبت داده شده است بسیاری از دانشمندان جدید کتاب مقدس را متحیر ساخته است (برای مثال به اعداد موجود در 1: 46؛ 26: 51 رجوع شود). این تعداد برای دفاع نظامی از جمعیتی متجاوز از دو میلیون جمع آوری شده بود. به نظر می رسد که تعداد این جمعیت با توجه به زمان استقرار قوم، سالهای سرگردانی و در مقایسه با جمعیت کنعان بی نهایت زیاد است (به 3: 43 رجوع کنید). چند احتمال برای رفع این مشکل مطرح شده است. بعضی معتقدند که این ارقام در حین انتقال به نسل های بعدی دستخوش تغییر و اشتباه شده است. به هر صورت متن حاضر از نظر ارقام موجود در آن مشکلی را آشکار نمی سازد. بعضی نیز معتقدند، ممکن است کلمه عبری که معنی”هزار” را می رساند در اینجا معنی دیگری به غیر از معنی تحت الفظی خود را داشته باشد. برای مثال در بعضی متون این کلمه واژه ای فنی است و اشاره به همکاری تعدادی افراد دارد که تعداد آنها ممکن است معادل یا غیر معادل با رقم 1000 باشد (برای مثال یوشع 11: 14،”تقسیم خاندان”؛ 1سموئیل 23: 23،”قبایل”). به علاوه بعضی یقین دارند که کلمه عبری به معنای”رئیس” است (همانطور که در پیدایش 36: 15 به این معنی به کار رفته است). به این ترتیب عدد 400 و 53 (26: 47) می تواند به معنی 53 رئیس به اضافه 400 مرد باشد. با چنین روشی، رقم کلی به اندازه زیادی کاهش می یابد. ولی این روش با این حقیقت مغایرت دارد که در متون عبری رقم 1000 همانند رقم 100 به ارقام بزرگ اضافه می شود. علاوه بر آن در بعضی موارد نسبت بین رؤسا و مردان جنگی بسیار بزرگ می گردد (برای مثال در قبیله شمعون این نسبت 59 رئیس به 300 مرد جنگی است).

دیدگاه دیگر این است که کلمه عبری که هزار خوانده می شود از نظر معنی معادل واژه”رئیس” و رقم”1000″ بوده و تعداد روسا، یک رقم از عدد معین شده کمتر است. برای مثال رقم 500 و 46 که مربوط به قبیله رؤبین است(1: 20)، 45 رئیس و 1500 مرد جنگی، و رقم 300 و 59 مربوط به قبیله شمعون(1: 23)، 58 رئیس و 1300 مرد جنگی خوانده می شود. اما همانند روش قبل با این شیوه نیز بایستی ارقام موجود در قسمت های 1: 46و 2: 32 را به عنوان اشتباهی در درک متن به حساب آورد (که شاید توسط کاتبین بعدی ایجاد شده باشد).

شیوه دیگر در نظر گرفتن ارزش سمبلیک اعداد به جای ارزش حسابی آن است. ارزش عددی حروف عبری در عبارت بنی اسرائیل Bene yisrael(“جماعت اسرائیل” 1: 2) معادل 603 (رقم هزاران مرد جنگی، 1: 46) بوده و 550 نفر دیگر آن (به اضافه موسی) از معادل حروف عبری موجود در عبارت”همه کسانی که در اسرائیل قادر به خدمت در جنگ هستند”(1: 3) ریشه گرفته است. این استفاده نمادین از اعداد(گماتریا”Gematria” نامیده می شود)در کتاب مقدس ناشناخته نیست(مکاشفه 13: 18). اما در کتاب اعداد این احتمال وجود ندارد. چون هیچ نشانه ادبی مشابه ای در آن مشاهده نمی شود.

گرچه مشکل ارقام بزرگ این کتاب به طور رضایت بخشی حل نگشته است، کتاب مقدس به افزایش قابل ملاحظه نسل یعقوب در طی چهار قرن امانت آنان در مصر اشاره می کند (به خروج 1: 7-12 رجوع کنید). با تمام مشکلات موجود، همچنین این ارقام به نقش عظیم قدرت و معجزات الهی در رفتار خدا با قوم خود در طی سالهای سرگردانی ایشان در بیابان اشاره می کند(به زیرنویس 1: 46 رجوع کنید.)

ساختار و فهرست:

این کتاب بر اساس مناطق جغرافیایی بنی اسرائیل، سه قسمت اصلی دارد. هر کدام از این سه قسمت به دو بخش تقسیم می گردد، همانند تقسیم بندی ذیل:

1) بنی اسرائیل در سینا، آماده شدن برای حرکت به طرف سرزمین موعود(1:1-10: 10) و بعد از آن سفر از سینا به طرف قادش(10:11-12: 6)

2)بنی اسرائیل در قادش، تأخیر و توقف در قادش به دلیل نااطاعتی (13:1-20: 13) و بعد از آن سفر از قادش به طرف دشتهای موآب (20: 14-22: 10)

3) بنی اسرائیل در دشت های موآب، پیش بینی فتح سرزمین موعود(22: 2-32: 42) که با شرح دنباله آن با موضوعات مختلف ادامه پیدا می کند(بابهای 33-36).

I– بنی اسرائیل در سینا، آماده شدن برای حرکت به طرف سرزمین موعود (1: 1-10:10)

الف- زمان سرشماری قوم(بابهای 1-4)

• شمارش مردان جنگی قبایل(باب 1)
• جایگاه قبایل در اطراف خیمه و ترتیب حرکت آنان(باب 2)
• جایگاه لاویان در اطراف خیمه، شمارش لاویان و نخست زادگان بنی اسرائیل(باب 3)
• تعداد لاویان در خدمت خیمه اجتماع(باب 4)

ب- فرمان تقدیس قوم(5: 1-10: 10)

• امتحان پاکدامنی زنان به وسیله قانون بدگمانی(باب 5)
• مقررات نذیره و دعای برکت هارون(باب 6)
• هدایای دوازده رهبر قبیله در تقدیس خیمه(باب 7)
• طرز قرار دادن چراغدان ها و وقف لاوی ها(باب 8)
• به جا آوردن فصح(9: 1-14)
• ابر پوشاننده خیمه و شیپورهای نقره ای(9: 15- 10: 10)

II– سفر از سینا به طرف قادش(10: 11-12: 16)

الف- آغاز سفر(10: 11-36)

ب- آغاز شکایات قوم، آتش بلدرچین(باب 11)

پ-  مخالفت مریم و هارون(باب 12)

III– بنی اسرائیل در قادش، تأخیر در نتیجه نااطاعتی(13:1-20: 13)

الف- دوازده جاسوس و گزارشات متناقض آنان از سرزمین وعده(باب 13)

ب- تمرّد قوم از فرمان خدا و شکست آنان(باب 14)

پ- مجموعه ای از قوانین مربوط به هدایا، سبت و منگوله های خرقه(باب 15)

ت- شورش قورح و پیروانش(باب 16)

ث- شکوفه دادن عصای هارون، علامتی برای یاغیان(باب 17)

ج- کاهنین، وظایف و حمایت از آنان(باب 18)

چ- گاو سرخ و آب طهارت(باب 19)

ح- گناه موسی(10: 1-13)

IV– حرکت از قادش به طرف دشت های موآب(22: 2-32: 42)

الف- مخالفت عمونیان(20: 14-21)

ب- مرگ هارون(20: 22-29)

پ- انهدام عراد(21: 1-3)

ت- مار برنزی(21: 10-20)

ج- شکست سیحون و عوج(21: 21-30)

چ- ورود بنی اسرائیل به موآب(21: 31-22: 1)

V– بنی اسرائیل در دشت های موآب، پیش بینی برای تصرف سرزمین وعده(22:2-32: 42)

الف- اجیر کردن بلعام توسط بالاق به منظور لعنت کردن قوم اسرائیل(11: 2-41)

ب- بلعام قوم اسرائیل را هفت بار برکت می دهد(بابهای 23-24)

پ- بعل فغور و ارتداد بنی اسرائیل بنی اسرائیل(باب 25)

ت- دومین سرشماری بنی اسرائیل(باب 26)

ث- دستوراتی برای نسل جدید(بابهای 27-30)

• میراث زنان(27: 1-11)
• جانشین موسی(27: 12-23)
• دستوراتی در ارتباط با هدایا(28: 1-15)
• دستوراتی راجع به اعیاد(28: 16-29: 40)
• قوانین مربوط به نذر(باب 30)

ج- جنگ بر علیه مدیان(باب 31)

چ- سکونت قبایل در شرق اردن(باب 32)

VI– شرح دنباله ماجرا با بیان موضوعات مختلف(بابهای 33-36)

الف- مراحل مختلف سفر(باب 33)

ب- سرزمینی که قوم وارث آن بودند(باب 34-37)

پ- ارث زنان(باب 36)

 

برگرفته از کتاب دائرةالمعارف کتاب مقدس