وضع جهان در دورۀ عهدجدید (فصل دوم): اوضاع اجتماعی و اقتصادی-پیشرفت‌های فرهنگی

وضع جهان در دورۀ عهدجدید

(فصل دوم): اوضاع اجتماعی و اقتصادی

پیشرفت های فرهنگی

ادبیات

در زمان اگستس قیصر در روم در مورد ادبیات، نهضتی به وجود آمد. ویرژیل شاعر معروف، پیام‌آور عصر جدید گردید. یکی از آثار او به نام آئنید کوششی بود برای پر شکوه ساختن روم در زمان اگستس قیصر به وسیلۀ حماسۀ رزمی قهرمان آن که طی آن نشان داده می‌شد که منشاء و آیندۀ امپراطوری دارای جنبۀ الاهی است.‌ در آثار وی امید به عصر طلایی که ظاهر خواهد گردید منعکس است و حداقل از یک قسمت از نوشته‌هایش معلوم می‌شود که با عهد عتیق آشنایی داشته است‌. عصر اگستس دورۀ طلایی شعر روم بود و مخصوصاً با ظهور هوراس که اشعار لاتین را به قالب یونانی در آورد و به وسیلۀ اوید که اساطیر یونانی و رومی وی طرز فکر اخلاقی رومیان آن زمان را منعکس می‌ساخت به اوج خود رسید.

از زمان اگستس تا دورۀ نرون اثر مهمی به وجود نیامد. سنکا، که پیرو اصول اخلاقی رواقیون و معلم نرون بود، دربارۀ مباحث فلسفی  و داستان‌های تراژدی قلم‌فرسائی کرد.‌ پترونیوس، که از قضات ثروتمند و عالی‌مقامِ دربار نرون بود، داستانی نوشت که تاکنون هم یکی از بهترین منابع در مورد زندگی عادی زمان وی است.

در اواخر قرن اول، پلینی پیر تاریخ طبیعی را نوشت و این کتاب از اولین کوشش‌هایی است که برای شرح علمی جهان طبیعی به عمل آمده است. بیشتر شبیه یک دایرة‌المعارف بود و معلوم می‌شد که برای تهیۀ آن تحقیقات فراوان به عمل آمده است، هر چند از نظر علمی جدید چندان معتبر نیست. در مورد دستور زبان و معانی و بیان آثار زیادی توسط کینتیلیان به وجود آمد و مارتیال مانند روزنامه‌نگاری بود که طنزهایش هنوز هم خوانندگان زیادی دارد.

در دورۀ فرمانروایی نرون، تراژان و هادریان، ادبیات راه انتقاد از خود را پیش گرفت. تاسیتوس و سوتونیوس، که هر دو از مورخین معروف بودند، تاریخ قیصرها را با زبان خالی از اغراق به رشتۀ تحریر در آوردند. مخصوصاً تاسیتوس، به علت این که با اشراف جمهوری قدیم بستگی داشت، به قیصرها چندان علاقمند نبود. دو کتاب او به نام وقایع سالانه و تواریخ نشان می‌دهند که تمایلات ضدامپراطوری به طور مخفی در افکار مردم وجود داشت. هجونویس معروف یعنی ژوونال در اوایل قرن دوم می‌زیست.‌ او هم مانند مارتیال از رفتار و اخلاق معاصران خود انتقاد شدید می‌کرد. البته امکان دارد که بعضی از نوشته‌هایش اغراق‌آمیز باشد، ولی نشان می‌دهد که فساد در میان طبقات عالیۀ جوامع رومی شیوع فروان داشت و اظهارات سلف وی مارتیال را تأیید می‌نماید.

هنر و معماری

در دوران امپراطوران قرن اول، روم وسعت بیشتری یافت و کارهای ساختمانی بدون انقطاع ادامه داشت. با وجودی که رومی‌ها در هنرهای تزئینی نبوغ چندانی نداشتند، ولی در ساختن ساختمانهایی که مورد استفادۀ همگان بود، از نظر استحکام پیشرفت فراوان کردند. بسیاری از پُلها، مجاری آب، تئاترها، و حمام‌هایی که آنها ساخته بودند هنوز هم باقی هستند و گواهی می‌دهند که معماری رومی از نظر استحکام کم‌نظیر است. آنها با اصول طاق‌سازی و استفاده از آجر و سیمان آشنایی کامل داشتند.

در هنرهای تزئینی و یادبود، مجسمه‌های زیادی به وجود آوردند که بیشتر مربوط به اشخاص بود تا ایده‌های مطلق. هجاری بر روی مقبره‌ها و تابوتهای سنگی، مجسمه‌های نیم‌تنه و سواره از امپراطوران وقت و بناهای تاریخی مانند طاق نصرت تیطس در روم بسیار زیاد بود.

موسیقی و نمایشنامه

موسیقی و نمایش بیشتر برای تفریح و سرگرمی مردم عادی مورد استفاده قرار می‌گرفت تا برای تقویت فکر متفکرین. نمایش رومی به سرعت به طرف انحطاط رفت و مستقیماً به انحطاط اخلاقی مردم کمک کرد. نمایشات تفریحی و مضحک و دلقک‌وار دوران اولیۀ امپراطوری بسیار سبک و بی‌ادبانه بود و مضمون آنها از نمونه‌های پست زندگی انتخاب می‌گردید و با طرز بی شرمانه‌ای بر روی صحنه می‌آمد. نمایش‌های قرن اول میلادی تفاوت زیادی با آثار هنرمندان معروف یونانی آسکیلوس و یوریپیدیس داشتند زیرا هنرمندان اخیر‌الذکر، علاوه بر نوشتن نمایش، در فلسفه و خداشناسی یا الاهیات نیز ید طولانی داشتند.

انوع مختلف موسیقی در تمام امپراطوری وجود داشت. آلات موسیقی زهی و فلوت بسیار متداول بود ولی آلات برنجی و بادی و طبل و سنج نیز گاهی مورد استفاده قرار می‌گرفت. چنگ و عود از محبوبیت زیادی برخوردار بودند. اجرای مراسم مذهبی غالباً با موسیقی توأم بود و طبقۀ اشراف در ضیافت‌هایی که ترتیب می‌دادند مهمانان خود را به وسیلۀ آهنگ‌هایی که توسط بردگانشان نواخته می‌شد سرگرم می‌ساختند.

میدان نمایش

آمفی‌تئاتر برای رومی‌ها خیلی جالب‌تر از صحنۀ نمایش بود. مسابقات خون‌آلود میان انسان و حیوانات و یا میان انسان و انسان مورد تشویق امپراطور بود و گاهی هم توسط علاقمندان به امور سیاسی که مایل بودند تودۀ مردم را به سوی خود جلب کنند برگزار می‌شد. شرکت‌کنندگان غالباً جنگاوران ورزیده‌ای از میان بردگان، اسیران جنگی، جنایتکاران سابقه‌دار و داوطلبانی بودند که می‌خواستند بدین وسیله شهرتی کسب نمایند‌. بعضی از آنها موفق می‌شدند شهرت و ثروت به دست آورند. بدین طریق می‌توانستند زندگی آسوده و آرامی در پیش گیرند ولی غالب آنها در میدان نمایش جان می‌دادند.این مسابقات غیر انسانی، تودۀ مردم را به دیدن خود عادت می داد و حتی اشتهای آنها را برای خونریزی تحریک می نمود. نمایش‌دهندگان برای راضی ساختن تماشاچیان، تلاش فراوان می‌کردند و از هیچ نوع حرکتی خودداری نمی‌نمودند. میدان نمایش با برنامه‌های خشونت آمیز و مضحک، به مردم درس وقاحت و شهوت می‌داد و نمایشات جنگ انسان با حیوان و انسان با انسان باعث ایجاد سبعیت در آنها می‌گردید.

برگرفته از کتاب معرفی عهدجدید (انتشارات حیات ابدی)

نوشتۀ مریل سی تنی

ترجمۀ ط. میکائیلیان