نوشتاری در وصف زورآوری

نوشتاری در وصف زورآوری

«جور بر من می‌پسندد دلبری / زور با من می‌کند زورآوری» (سعدی)

همۀ زورآوری‌های پذیرفته شده در پیمان تازه با عیسای مسیح در سه گروه دسته‌بندی می‌گردند:

اول- زورآوری با خود

این نبرد درونی و ذهنی است. پطرس نوشت که از امیال گناه‌آلودی که دربرابر روح شما می‌جنگند خودداری کنید (اول پطرس 2:12) خودِ عیسا در بارۀ این زورآوری و نبرد درونی به گونۀ نمادین و با بزرگ‌نمایی می‌گوید چشم خود را به در آور و به دور افکن (متی 5 : 29)! ابزارهای ورزیدگی در این زورآوری هم در کتاب زیادند مانند پرهیز از نیازها و خواهش‌های خودی، بدون آسیب‌رسانی به خود در مفهوم روزه (متی 6 : 16- 18). رزم درون با نفس است (رومیان 7 : 21-25 ). هر مسیحی می‌داند، در او انواع زورآوری و جنگ درونی شدید بین جسم و روح،  بین انسان قدیم و تازه در جریان است (غلاطیان 5 : 17)، نفس میل شدید درونی برای راضی نمودن خود دارد. ورزیدگی همیشگی برای پیروزی بر این میل شدید نفسانی از تمرین‌های زندگی مسیحی است وگرنه مسیحیان می‌دانند که گناه، ما را اسیر و به بردگی خواهد برد. پولس این رزم و زورآوری را جنگ در درون نامید (رومیان 7 : 14 – 25 ). این زورآوری با خود و در درونِ خود، همیشگی و برای همۀ مسیحیان در هر ترازی از توانمندی‌های روحانی و برای همۀ دوران زندگی آنهاست چون در زندگی زمینی، من درونی هر انسانی هرگز دیگران را به اندازه خودش دوست نخواهد داشت. برای همین پیمانۀ اندازه‌گیری محبت، میزان محبت به خود گزینش گردید ( مرقس 12: 30–31).

دوم- زورآوری با روح‌های ناپاک و شریر

هیچ جنگی با انسان‌ها از هر نوع فیزیکی، گفتاری، رفتاری، پنداری و روحانی در استاندارد مسیحایی پذیرفته شده نیست (متی 5 : 22) و در برابر زور آوری با دیگران و آزاررسانان گفته شده است دشمنان خود را محبت نمایید (متی 5 : 44) و برای آنان برکت بطلبید (رومیان 12: 14) و به سزای بدی، بدی نکنید (رومیان 12 : 17).

در نگرش مسیحایی همۀ انسان‌ها می‌توانند فرزندان خدا باشند (یوحنا 1 : 12–13 و اول یوحنا 3 : 1 ) و زورآوری با آنان شایسته نیست. برای همین نوشته شد جنگ ما با جسم و خون نیست بلکه مسیحیان باورمندند که روح شریر و ناپاک سبب می‌گردد برخی آزارگری نمایند. پس باید اول آن انسان را از اسارت آن روح ناپاک رهایی داد و زورآوری ما با آن ناپاکی است که در مسیح به آن جنگ روحانی می‌گویند (افسسیان 6 : 10 – 18). همۀ مسیحیان بر این باورند که این حق و این اقتدار را دارند که بر هر ناپاکی و روح شریر پیروز گردند (دوم قرنتیان 2 : 14).

در چندین کتاب از کتاب مقدس، مانند ایوب، متی و مکاشفه می‌بینیم نیروهای روح شریر در جوّ و حتی آسمان حرکت می‌کنند و با این‌حال در اینجا روی زمین درگیر جنگ می‌شوند. در ایوب، شیطان خدا را در آسمان ملاقات می‌کند اما سبب طوفان‌های ویرانگر می‌شود و لشکر خود را در اینجا بر روی زمین برمی‌انگیزد. در متی و لوقا، شیطان خودش، عیسی را در بیابان درگیر می‌کند. در مکاشفه، شیطان در تالار اورنگ خداست و مؤمنان را متهم می‌کند. نوشتن این پیام ها در نوشتار مقدس، پیام‌رسان این امر است که این نیروهای شیطانی در مکان‌های آسمانی هستند و بر گسترۀ وسیع قدرت و نفوذ آنها هم پافشاری شد. اگر در کتاب نوشته شده بود «روی زمین» آنگاه ما فکر می‌کردیم که کارایی آنها بسیار محدودتر است ولی با همۀ این گستردگی با حضور شیطان مانند آدم و حوای پیدایش بی‌سلاح و ناتوان نیستیم بلکه تجربۀ عهد عتیق و جدید را داریم و قدرت پیروزمندانۀ عیسای مسیح با ماست و شیوه‌های رزم‌آوری با او را آموختیم و با او نیرومند و پرتوان گشتیم چون خود خداوند وعده داد که به ما نیرو می‌دهد (اشعیا 40: 29) و تشویق‌مان می‌کند که قوی و شجاع باشید (تثنیه 31 : 6) پس همۀ ما مسیحیان باور داریم که در هر کجا که باشیم، می‌توانیم هر آنچه را که شایسته است آنگونه که بایسته است بسازیم و پیروز گردیم که خودِ خداوند ما را تقویت می‌نماید و نیرو می‌دهد (فیلیپیان 4: 13) خدا به ما هم امید و هم وعده می‌دهد که همیشه راهنمای ماست و در هر زورآوری تقویت‌مان می‌نماید (اشعیا 58: 11) زورمندان این رزم‌آوری دعاگویان و سپهداران خدایند به میدان رزم:

«سپهدار ازیشان شگفتی بماند/ فراوان همی نام یزدان بخواند/

ازو خواست نیروی زورآوری/ که تا اندر آید بدان داوری» (خواجوی کرمانی)

سوم- زورآوری با خدا

از ویژگی‌های مسیحیان شجاع و خادم خداوند که چشم‌اندازی برای زندگی خود و دیگران دارند زورآوری با خدا است. هر چند در عهد عتیق هم به فراوانی دربارۀ بیشتر شخصیت‌های کتاب مقدس این زورآوری را می‌بینیم که بر آن پافشاری نیز شده است، در همۀ این زورآوری‌ها پافشاری انسان بر خواستۀ خود در برابر خدا و دگرگون نمودن نگاه و برنامۀ خدا به چشم می‌خورد. شیوه‌های گوناگون از هر زور آوری با خدا برای گرفتن فراوانی و برکت از او به ما نشان داده شده است.

نوشتارها به ما می‌گویند تسلیم شرایط نباشیم و زبونی از تقدیر و پیشانی نوشت نکشیم و برای رؤیای خود باید زورآوری نماییم تا شایستۀ شریک خدا شدن باشیم و بخواهیم که آفرینشی تازه را شکل دهیم:

«چرخ برهم زنم ار غیرِ مرادم گردد/ من نه آنم که زبونی کَشَم از چرخِ فلک» (حافظ)

مفهوم زورآوری با خدا این است که با توان و انرژی خدایی دگرگون نماییم و بهینه‌سازی کنیم و بخواهیم آسمان و زمینی جدید را بسازیم و آن‌را فقط از خودِ خدا بخواهیم و از او بخواهیم و بگیریم «فلک را سقف بشکافیم و طرحی نو دراندازیم» (حافظ) و آفرینندۀ جان و جهان هم از بسیاریِ مهربانی گسترده مسیحایی خود و از بخشش و دهش افزوده‌اش هم گوش به درخواست‌های ما خواهد داد و هم آنها را خواهد آفرید:

«خیز که فرمان‌ده جان و جهان / از کرم امروز به فرمان ماست» (مولانا)

برخی گمان دارند نباید با خدا زورآوری نمود چون خدای زبردست گیتی و جهان‌آفرین است که «ندارد صرفه‌ای کشتی گرفتن با زَبردستان» (صائب تبریزی). برخی هم زور‌آوری با خدا را «بی‌ادبی» می‌دانند و برخی دیگر هم در آموزه‌های خداشناسی خود نمی‌توانند زورآوری خدا را با انسان تحمل نمایند ولی پافشاری و سفارش کاربردی خدا در سراسر کتاب مقدس چه عهد عتیق و چه عهد جدید این است که با او کُشتی بگیریم.

گونه‌ها و معناهای گوناگون زورآوری یا کشتی با خدا در کتاب مقدس:

• گاه به معنای بازگشت مکرر در دعا برای رخدادهایی است که ما را گیج می‌کنند و ما نتوانستیم با دیگر آموزه‌ها و دانش و عقل خودمان درکش کنیم که آیا این رخداد را خدا فرمان داد تا در زندگی ما اتفاق ‌افتد یا معنای دیگری دارد.
• گاه تا اندازه‌ای شبیه مذاکره با خداست.
• گاه بازجویی ما از خدا است.
• گاه بازخواست از خدا است.
• گاه به یادآوری وعده‌های خدا به خود او است در حالی که از او می‌خواهیم برابر با وعدۀ خودش عمل کند.
• گاه به معنای مبارزه برای کنار آمدن با خواست خدا برای زندگی‌مان و جست‌وجوی قدرت برای انجام نقشۀ خداست.
• گاه برای دگرگون نمودن نظر و گسترش دادن نقشۀ او است تا بین خواست ما و نظر او با هم به یک توافق دوطرفه برسیم.
• گاه توافق با خدا سه طرفه است که طرف سوم، دیگران هستند که از این توافق بهره می‌برند.

نمونه‌های زورآوری با خدا در کتاب مقدس

گونه‌های فراوان دیگری نیز هستند و همۀ گونه‌های گوناگون این زورآوری با خدا در کتاب مقدس گواه آورده شده است.

واژاک «کُشتی گرفتن» هم ارز «زورآوری» در کتاب مقدس استفاده شده است، دهخدا در معنی کُشتی گرفتن می‌نویسد که «به‌هم آویختن و پیکار کردن تا یکی دیگری را بر زمین زند. زورآزمایی کردن».

در عهد عتیق یک‌بار واژۀ پاتال pāthal عبری به معنای «پیچ و تاب» (پیدایش 30 : 8) و نیز بار دیگر واژۀ آواق āvaq عبری برای «کُشتی گرفتن» استفاده شده است (پیدایش 32 : 24) که این واژۀ دوم دارای قدرت بیشتر و اثر فیزکی بر جسم و همۀ زندگی نیز هست. واژۀ یونانی هم‌ارز آن پاله palē  = πάλη  می‌باشد که در ترجمۀ عهد قدیم به یونانی و تمام نوشتار یونانی عهد جدید برای هر نوع جنگی هم کاربردی گشت چنان‌که برای مفهوم جنگ‌های روحانی و مبارزه نیز همین واژه استفاده شده است (افسسیان 6 : 12)

✅خدایا سپاس که همیشه خودت با ما رودر رو می‌نشینی، گلاویز می‌گردی، پاسخ‌مان می‌گویی و برکت‌مان می‌دهی به فراوانی. آمین ?

✍️صادق نیک‌پور

سی‌ام آگوست 2023