اعتقادات کلیسای کاتولیک: نظامنامۀ آیین نیایش مقدس، واتیکان دوم

آیین نیایش مقدس

نظامنامه آیین نیایش مقدس، واتیکان دوم، 4 دسامبر 1963

فصل اول: اصول جامع جهت تجدید و ارتقاء آیین نیایش مقدس

طبیعت آیین نیایش مقدس و اهمیت آن در حیات کلیسا

5- خدایی که می خواهد جمع مردم نجات یابند و به معرفت راستی گرایند (1تیموتائوس 2: 4)، “که در زمان سلف به اقسام متعدد و طریقهای مختلف به وساطت انبیاء به پدران ما تکلم نمود” (عبرانیان 1: 1)، وقتی زمان کامل فرا رسیده بود پسر خود را فرستاد، آن کلمه تن گرفته که به وسیله روح القدس مسح شده تا مژده انجیل را به مسکینان بشارت دهد و شکسته دلان را التیام بخشد و دارویی جسمانی و روحانی باشد: واسطی میان خدا و انسان، زیرا انسانیت، یکی شده او با اقنوم کلمه، وسیله نجات ما بود. از این رو، “اجرای کامل مصالحه ما، در مسیح حاصل شد و کمال پرستش الهی به ما اعطا گردید”.

کارهای عجیب خدا در میان قوم عهد عتیق، تنها مقدمه ای بودند بر کار مسیح خداوند ما در نجات بشریت و در دادن جلال کامل به خدا. او وظیفه اش را اساساً به وسیله راز گذر آلام متبارک خود، رستاخیز از مردگان و صعود پر جلالش به آسمان به انجام رسانید، که به موجب آن “با موت خود، مرگ ما را از بین برد و با رستاخیزش حیات ما را احیاء نمود” زیرا “راز شگفت انگیز کلیسای جامع” از سوی مسیح حاصل شد، در حینی که بر روی صلیب در خواب مرگ فرو رفت.

6- بنابراین، همانطور که پدر، مسیح را فرستاد او نیز رسولان را، پر از روح القدس، فرستاد. او این عمل را به جا آورد تا ایشان انجیل را به جمیع خلایق موعظه کنند و اعلام نمایند که پسر خدا به وسیله مرگ و رستاخیز خود ما را از قدرت شیطان و مرگ آزاد ساخته و به ملکوت پدرش آورده است. اما او همچنین اراده نمود تا کار نجاتی که رسولان بشارت داند از طریق قربانی و رازهای مقدس، که کل حیات نیایشی به دور آنها می چرخد، استمرار یابد. از این رو آدمیان به واسطه راز تعمید به راز گذر مسیح می پیوندند با او می میرند، دفن می شوند و با او بر می خیزند. آنها روح پسر خواندگی را می یابند “که به آن، ابا، یعنی ای پدر ندا می کنیم” (رومیان 8: 15) و بنابراین مبدل به پرستندگان حقیقی می شوند همانطور که پدر طالب است.

به همین صورت مادام که آنان شام خداوند را می خورند، موت او را اعلام می نمایند تا وقتی که بازآید. به این دلیل بود که در همان روز نزول روح القدس (پنطیکاست) روزی که در برابر جهان ظاهر شد کسانی “که کلام (پطرس) را پذیرفتند، تعمید گرفتند” و “در تعلیم رسولان و مشارکت ایشان و شکستن نان و دعاها مواظبت می نمودند…و خدا را حمد گفتند و نزد تمامی خلق عزیز می گردیدند” (اعمال 2: 41-47). از آن زمان به بعد کلیسا هرگز از گرد هم آمدن جهت برگزاری راز گذر غافل نبوده است و نیز از خواندن “اخبار او در تمام کتب” (لوقا 24: 27) و برپایی راز نان و جام مقدس که در آن پیروزی و ظفر او مجدداً تداعی گردد” و در عین حال “شکرگزاری به خدا به جهت عطایای بیان نشدنی او” (2قرنتیان 9: 15) در مسیح عیسی، “در ستایش جلال او” (افسسیان 1: 2) از طریق قدرت روح القدوس، دست برنداشته است.

7- مسیح برای اجرای چنان کار عظیمی همیشه در کلیسایش، به خصوص در مراسم نیایشی آن، حضور دارد. او در قربانی عشای ربانی نه تنها در شخص خادم روحانی خود حضور دارد، “همان که اکنون از طریق رسالت کاهنین تقدیم می نماید، همان که قبلاً خود را بر روی صلیب تقدیم نمود” بلکه به خصوص در نوع مربوط به راز قربانی تجلی می یابد. او واسطه قدرت خود در رازهای مقدس حاضر است، به طوری که وقتی کسی تعمید می دهد این خود مسیح است که تعمید می دهد. او در کلامش حضور دارد زیرا خود اوست که در هنگام قرائت کتب مقدس در کلیسا، سخن می گوید. سرانجام او هنگامی که کلیسا نیایش و سرودی خواند حضور دارد زیرا وعده داده است که “جایی که دو یا سه نفر به نام من جمع شوند آنجا در میان ایشان حاضرم”. (متی 18: 20).

در واقع مسیح همیشه کلیسا را در این کار عظیم با خود سهیم می سازد که در آن خدا به طور کامل جلال می یابد و آدمیان تقدیس می گردند. کلیسا عروس محبوب اوست که به سوی خداوندش فرا خوانده می شود و از طریق او پدر جاودانی را ستایش می نماید.

به این ترتیب، آیین نیایش به حق به عنوان اجرای مقام کهانتی عیسی مسیح تلقی می گردد. این آیین در بر گیرنده نمایش تقدیس بشر تحت عنوان نشانه های قابل درک به وسیله حواس و ارجای آن به طریق مناسب با هر یک از این نشانه هاست. به وسیله بدن مزمور عیسی مسیح، یعنی به وسیله سر و اعضای آن، پرستشی کاملاً آشکار در آیین نیایش انجام می شود.

از این مطلب چنین استنباط می گردد که هر نوع مراسم نیایشی همانند و عمل مسیح کاهن و بدن او یعنی کلیسا می باشد، عملی مقدس و فوق تمام اعمال دیگر. اثر هیچ عمل دیگر کلیسا قابل برابری با همان شایستگی و با آن رتبه نمی باشد.

8- ما در آیین نیایش زمینی شرکت می جوییم که پیش طعم آن آیین نیایش آسمانی است که در شهر مقدس اورشلیم برگزار می گردد و ما همچنین زائرانی به سوی آن در سفر هستیم، جایی که مسیح، آن خادم مکان اقدس و خیمه حقیقی، به دست راست خدا می نشیند. به همراه تمام لشکریان سپاه آسمانی، سرود جلال را برای خداند می خوانیم، خاطره مقدسین را اجرا می نهیم، امید شرکت و سهم داشتن با ایشان را داریم و مشتاقانه نجات دهنده و خداوندمام عیسی مسیح را انتظار می کشیم، تا او که حیات ما است ظاهر شود و ما نیز با او در جلال ظاهر شویم.

9- کل فعالیت کلیسا صرف آیین نیایش نمی گردد. قبل از آنکه آدمیان بتوانند به سوی آیین نیایش آیند، باید به سوی ایمان و توبه فرا خوانده شوند. “پس چگونه بخوانند کسی را که به او ایمان نیاورده اند؟ و چگونه ایمان آورند به کسی که خبر او را نشنیده اند؟ و چگونه بشنوند بدون واعظ؟ و چگونه وعظ کنند جز این که فرستاده شوند؟”. (رومیان 10: 14-15)

بنابراین کلیسا نوید نجات را به کسی که ایمان ندارند اعلام می دارد، تا همه خدای حقیقی و عیسی مسیح را که فرستاده است بشناسد و از طریقهای خود برگردند و توبه نمایند کلیسا همچنین باید ایمان و توبه را به ایماندرارن موعظه نماید، آنان را برای رازهای مقدس آماده سازد به آنان تعلیم دهد تا هر آنچه را مسیح حکم نموده است، نگاه دارند و مشوق ایشان باشد تا همه در کارهای خیرخواهانه، دلسوزانه و رسولی همت گمارند و این مساله را آشکار نماید که ایماندران مسیح، گرچه از این جهان نیستند باید نور جهان باشند و پدر را در برابر آدمیان جلال بخشند.

10- با این وجود، آیین نیایش قله ای است که فعالیت کلیسا به سوی آن جهت گیری می شود و نیز چشمه ای که تمام قوت کلیسا از آن می جوشد. زیرا هدف تلاش رسولی این است که تمام آنانی که به واسطه ایمان و تعمید، فرزندان  خدا گشته اند، برای ستایش خدا در میان کلیسای او جمع شوند، در قربانی او سهیم گردند و شام خداوند را بخورند.

آیین نیایش، به نوبه خود ایمانداران پر از “رازهای مقدس” را بر می انگیزد تا “در قدوسیت واحد” شوند، و نیایش می کند تا “آنچه را  که به وسیله ایمانشان به دست آورده اند در زندگی خود ثابت نگاه دارند”. تازه شدن عهد میان خداوند و انسان در راز نان و جام مقدس، ایمانداران را به وسیله محبت مصرانه مسیح جذب نموده و آنان مشتعل می سازد. بنابراین از آیین نیایش و به خصوص راز چشمه و تقدس انسانها در مسیح و جلال یافتن خدا، که تمام فعالیتهای کلیسا به سوی آن جهت می یابند، به عنوان هدف نهایی خود، با حداکثر تاثیرگذاری به انجام می رسند.

11- اما برای آنکه آیین نیایش قادر باشد تا حداکثر تاثیرات خود را حاصل نماید، ضروری است که ایمانداران با تمایلات مناسب به سوی آن آیند، افکار و آراء ایشان هم سو باشند، با فیض الهی همکاری نمایند مبادا آن را بی فایده بیابند. از این رو، شبانان روحها باید بدانند که وقتی آیین نیایشی بر پا می گردد، چیزی بیش از قوانین حاکم بر مراسم قانونی و معتبر لازم است. از جمله وظایف دیگر ایشان، این است که مراقبت نمایند تا ایماندران کاملاً از آنچه انجام می دهند آگاهی داشته باشند و فعالانه در مراسم شرکت جویند و دولتمندی آن را به دست آورند.

12- با این حال، زندگی روحانی به شرکت در آیین نیایش محدود نمی گردد. درواقع شخص مسیحی برای نیایش با دیگران دعوت می شود، اما همچنین باید به اتاق خود وارد شود تا پدر خود در خفا دعا نمید. به علاوه بر طبق تعلیم رسولان، او باید بدون وقفه نیایش کند. از همان رسولان می آموزیم که باید همیشه مردن عیسی را در بدنهایمان حاصل نمائیم تا همچنین حیات عیسی در بدنهای فانی ما ظاهر شود. به این دلیل است که در قربانی عشای ربانی از خداوند می طلبیم تا “با پذیرش تقدیمی قربانی روحانی”، ما را برای خودش “همچون یک عطیه جاودانی” بسازد.

13- تقدس ها و نیایش های متداول مسیحیان به شرط داشتن مطابقت با قوانین معیار های کلیسا، قویاً توصه می شوند، بخصوص آنجا که توسط مسند رسولی حکم داده شود.

تقدس های خاص کلیساهای فردی نیز اگر به واسطه حکم اسقفان و مطابق با آیین ها و کتابهایی که شرعاً تایید شده اند به عهده گرفته شوند، دارای منزلت ویژه هستند. اما جنین تقدس هایی باید به صورتی ترتیب داده شود که هماهنگ با فصول نیایشی مطابق با آیین نیایش مقدس باشند. در واقع تقدس ها به طریقی از این آیین ناشی می گردند و مردم را به سوی آن هدایت می نمایند، زیرا آیین نیایش، در حقیقت بنا به طبیعت خود، بسیار برتر از اینگونه تقدس هاست.

فصل چهارم: آیین نیایش الهی

83- عیسی مسیح، کاهن اعظم عهد جدید و جاودانه، با در بر نمودن طبیعت بشری، سرودی را به این غربت دنیوی معرفی نموده است که در سراسر اعصار در عمارات آسمانی سروده می شود. او تمام جامعه بشریت را به خودش متصل می نماید و آنان همراه با او سروده الهی ستایش و جلال را می خوانند.

زیرا مسیح کار کهانتی خود را از طریق کلیسایش ادامه می دهد. کلیسا، به واسطه برگزاری راز نان و جام مقدس و به وسایل دیگر، بخصوص با انجام آیین نیایش الهی، بی وقفه در ستایش خداوند و شفاعت نمودن برای نجات کامل جهان ممارست می نماید.

84- آیین نیایش الهی، در راستای سنت کهن مسیحی، به نحوی تدبیر می گردد که سراسر روز و شب توسط ستایش خدا، تقدیس می شود. بنابراین، هنگامی که این سرود عجیب ستایشی به وسیله کاهنین و دیگر مسئولین کلیسا به درستی برگزار می شود، یا به وسیله ایماندارن در حال نیایش به همراه یک کشیش در شکل تصویب شده خود انجام می پذیرد، در حقیقت این صدای خود عروس است که به دامادش خطاب می گردد. این همان نیایش است که خود مسیح همراه با بدنش به پدر خطاب می نماید.

85- از این جهت تمام کسانی که در آیین نیایش الهی شرکت می جویند، نه تنها وظیفه ای را نسبت به کلیسا به عمل می آورند، بلکه در عظیم ترین احترام به عروس مسیح سهیم می گردند زیرا با تقدیم این تسبیحات به خدا، انان را در نام کلیسای مادر در برابر تخت خدا می ایستند.

86- کاهنین که در رسالت شبانی مقدس مشغول بکارند، با شوق بیشتری این تکلیف الهی را طلب خواهند نمود، و به عنوان مهمترین نیاز، توجه خاصی به این نصیحت پولس رسول خواهند داشت که: “همیشه دعا کنید” (1تسالونیکیان 5: 17). زیرا تنها خداوندی که می گوید: “بدون من نمی توانید کاری انجام دهید” می تواند کار ایشان را موثر و پر ثمر سازد. به این دلیل، هنگامی که رسولان، شماسان را می گمارند چنین گفتند: “ما خود را به عبادت و خدمت کامل خواهیم سپرد” .(اعمال 6: 4)

برگرفته از کتاب دائرةالمعارف کتاب مقدس