آیا مسیحیت از دین زرتشت تأثیر پذیرفته؟

آیا مسیحیت از دین زرتشت تأثیر پذیرفته؟

۱۳ آگست ۲۰۲۲ ، ۲۲ مرداد ۱۴۰۱

نویسندۀ مقاله: مهران پورپشنگ (کشیش کلیسای ایرانیان شادی در جنوب کالیفرنیا)

مخالفان مسیحیت ادعا می‌کنند که دین کم‌تر شناخته‌شدۀ زرتشت، عامل اصلی ظهور مسیحیت و دین یهود بوده است. آیا چنین ادعایی درست است؟

این ادعا که مسیحیت و دین یهود از دین زرتشت نشأت گرفته‌اند با شواهد تاریخی مطابقت ندارد. آنچه می‌دانیم دین یهود حداقل هزار سال قبل از ظهور زرتشت فعالیت خود را شروع کرد، در حالی که آیین زرتشت حدود ۶۰۰ قبل از میلاد پایه‌گذاری شد. حتی در سال ۵۸۶ قبل از میلاد که یهودیان به بابل تبعید شدند، به نظر می‌رسد هنوز دین زرتشت ظهور نکرده بود. ابراهیم و موسی و انبیاء قوم اسرائیل مدت‌ها قبل از زرتشت زندگی می‌کردند.

جالب است بدانید زمان تولد و مرگ زرتشت هنوز نامشخص است و در هاله‌ای از ابهام. “هرودوت” مورخ یونانی که در قرن پنجم قبل از میلاد زندگی می‌کرد، در رسالۀ خود دربارۀ “ادیان قوم مادی”، به دین زرتشت اشاره نکرد. اما برای نخستین بار افلاطون که تقریباً در زمان مرگ هرودوت متولد شد، در اثر خود به نام “آلکیبیادس” به زرتشت اشاره کرد. مخالفان مسیحیت برای تأیید ادعایشان، باید به عنوان اولین گام، زمان تولد و زندگی زرتشت را تعیین کنند. تحقیق بسیار دشواری است، زیرا میان مورخان اختلاف نظر وجود دارد.

در مرحلۀ بعد، مخالفان مسیحیت باید به آنچه زرتشت تعلیم داد، رجوع کنند. تنها منبع آموزه‌های زرتشت، کتاب “اوستا” است. “اوستا” (کتاب مقدس دین زرتشت) بعد از تورات، کتاب‌های تاریخی (یوشع تا استر) و مزامیر نوشته شد. قدیمی‌ترین نسخۀ خطی اوستا به قرن سیزدهم یا چهاردهم بعد از میلاد تعلق دارد (نسخه‌های اصلی و قدیمی اوستا تاکنون یافت نشده‌اند). بنابراین عقل سلیم چنین نتیجه‌گیری می‌کند که به احتمال زیاد، دین زرتشت از طریق اسیران یهودی در بین‌النهرین (عراق امروزی) تحت تأثیر دین یهود و عهد عتیق بوده است و نه بالعکس.

حدس و گمان مخالفان که مسیحیت ریشه در زرتشت دارد، استدلالی است بدون شواهد تاریخی که فقط بر اساس شایعات نادرست استوار شده. قدیمی‌ترین نسخه‌های کتاب مقدس که متعلق به قبل و بعد از میلاد مسیح است، از این نظریۀ مخالفان پشتیبانی نمی‌کند.

به عنوان مثال، اگر بپذیریم که زرتشت خدا را واحد و یگانه معرفی می‌کند، کتاب اشعیاء که قبل از ظهور دین زرتشت یا قبل از تولد زرتشت نوشته شده، خدا را واحد معرفی نمود (اشعیا ۱۰:۴۳-۱۳). دوران خدمت اشعیاء نبی و نگارش کتاب حدود ۷۴۰-۶۸۰ قبل از میلاد بوده است. اگر بحث دربارۀ اقتباس است، فوراً می‌توان نتیجه گرفت که زرتشت از اشعیاء اقتباس کرد!

کسی که حداقل یک بار عهد جدید (اناجیل، رسالات رسولان، کتاب‌های اعمال رسولان و مکاشفه) را خوانده است، به خوبی می‌داند که تشابه الاهیاتی میان زرتشت و مسیحیت وجود ندارد. الاهیات و اصول اعتقادات مسیحیت و زرتشت متضاد هستند. دین زرتشت به نبردِ برابر میان نیروهای خیر و شرّ می‌پردازد: دو خدا وجود دارد اهورامزدا (خدای خیر) و خدای جاودانۀ دیگر به نام اهریمن (شرارت و بدی). بنابراین دین زرتشت “دوگانه‌گرا” می‌باشد. در حالی که برابری قدرت میان خدا و شیطان با تعالیم کتاب مقدس مطابقت ندارد. به همین دلیل، اثبات این ادعا که زرتشت بر یهودیت تأثیر داشته، دشوار است.

علاوه بر این، پیشگویی ظهور نجات‌دهنده (عیسای مسیح) در فصل سوم کتاب پیدایش پیشگویی شد. زمان نگارش کتاب پیدایش احتمالاً بین سال‌های ۱۴۵۰-۱۴۱۰ قبل از میلاد بود. پیشگویی‌های دیگر دربارۀ ظهور مسیح به قبل از اسارت بابل بازمی‌گردد (به عنوان مثال، رجوع کنید به اعداد ۱۷:۲۴، مزمور ۱:۲۲و۷-۸، اشعیا ۱۲:۵۲-۱۲:۵۳). همۀ این پیشگویی‌ها به قبل از تولد زرتشت و پیش از توسعۀ دین زرتشت تعلق دارد. چنانچه شباهت‌هایی وجود دارد، احتمالاً دین زرتشت اقتباس‌ها را انجام داده.

مخالفان مسیحیت مدعی‌اند که زرتشت “پسر خدا” بود. زرتشت پیامبر این دین است، ولی از او به عنوان “پسر خدا” یاد نشده. پیروان دین زرتشت معتقد نیستند که زرتشت خدا است. تولد زرتشت از دختر باکره صرفاً شایعه‌ای است ساخته و پرداختۀ مخالفان مسیحیت. وقتی کسی چنین ادعاهایی می‌کند، لطفاً از او درخواست کنید تا شواهد تاریخی و اسناد و مدارک معتبر و مؤثق ارائه دهد.

از سوی دیگر، در کتاب مقدس اشاره‌ای به دین زرتشت و پیامبر آن نشده است. حتی اسلام هم ادعا نمی‌کند مسیحیت و دین یهود ریشه در دین زرتشت دارند. در قرآن از ابراهیم، اسحاق، موسی تا عیسی سخن به میان آمده و ذکری از زرتشت و دین زرتشت نشده است. دین زرتشت توسط اسلام تضعیف شد، و به صورت اقلیت مذهبی در ایران و هندوستان در آمد، ولی همچنان به فعالیت ادامه می‌دهد.

تفاوت عمدۀ مسیحیت با دین زرتشت آن است که زرتشت فقط توصیه‌های اخلاقی ارائه می‌دهد، در حالی که عیسای مسیح خود را تنها “راه نجات” نامید: «من راه و راستی و حیات هستم، هیچکس جز به وسیله من نزد پدر نمی آید» (یوحنا ۶:۱۴). زرتشت ممکن است توجه انسان‌ها را به بهشت جلب کند، ولی تنها مسیح می تواند آنان را به آنجا هدایت کند.

زرتشت فقط اصول اخلاقی را تعلیم می‌دهد، در حالی که عیسی خودش نجات‌دهنده است. عیسی به جهان آمد تا انسان را از قلمرو گناه آزاد سازد ( افسسیان ۴:۲-۵، تیطس ۵:۳). پولس رسول فرمود: «در اثر بخشش رایگان و مهربانی خدا و توسط ایمانتان به مسیح است که نجات یافته‌اید، و این کار شما نیست، بلکه هدیۀ خداست. نجات نتیجۀ اعمال خوب ما نیست، از اینرو هیچکس نمی‌تواند به خود ببالد» (افسسیان ۸:۲-۹).

مطابق قوانین بین‌المللی تمامی حقوق مربوط به مطالب و محتویات “دفاعیات مسیحی” محفوظ است. درج کامل مقالات “دفاعیات مسیحی” در سایر صفحات فیس بوک و وبسایت‌ها، بدون ذکر منبع و نام نویسنده یا مترجم، اکیداً ممنوع و غیرقانونی است.