چرا بعضی مسیحیان تولد مسیح را بجای ۲۵ دسامبر ۶ ژانویه می گیرند؟

در فاصله سالهای ۴۱۸ تا ۴۲۷ یك روحانی بنام هوهانس كاسیانوس كه در مصر بسر می‌برد و در خاطرات خود می‌نویسد:
یپرم آسوری در سال ۳۷۹ میلادی در یكی از مطالب خود یادآور می‌شود كه كلیساهای بین‌النهرین، تولد عیسی مسیح را در روز ششم ژانویه جشن می‌گرفتند.
در قسطنطنیه نیز در سال ۳۷۹ میلادی ششم ژانویه تاریخ تولد عیسی مسیح بوده ولی پس از انتخاب گریگور نازیانتس به مقام اسقفی، تاریخ نامبرده به ۲۵ دسامبر تبدیل یافت و این امر به خاطر پیروی از غرب انجام گرفت. جالب اینكه پس از كناره‌گیری اسقف مزبور تاریخ تولد مسیح دوباره ششم ژانویه اعلام شد.
باز هم ۲۰ سال بعد اوضاع دگرگون گشت و ۲۵ دسامبر تاریخ تولد مسیح اعلام شد.در كپدوکیه نیز تا سال ۳۸۰ میلادی، روز ششم ژانویه را جشن می‌گرفتند، و در انطاکیه تا سال ۳۸۶ این رسم برقرار بود.
در قرن پنجم بیشتر كلیساها تاریخ تولد مسیح را در ۲۵ دسامبر قرار دادند ولی كلیسای ارمنی همچنان به رسم و آئین گذشته وفادار ماند.
اكنون باید دید كه علل این تغییر چه بوده؟
یكی از علل این تغییر كه در سالهای ۳۳۳-۳۳۶ از جانب كلیسای مسیحی لاتین انجام گرفت، جشن خورشید بود كه در ۲۵ دسامبر بر پا می‌شد.
به عبارت دیگر ۲۵ دسامبر تاریخ تولد میترا بود، پس از ظهور مسیحیت، میتراییسم همچنان رواج داشت و مسیحیان در ظاهر به این منظور روز تولد مسیح را در ۲۵ دسامبر جشن می‌گرفتند تا به این وسیله میلاد مسیح که واقعیتی تاریخی بود جایگزین افسانه میترا شده و جشن گرفته شود.
در سال ۴۵۱ میلادی، شورای مشهور كالسدون گشایش یافت. در این كنگره جهانی تاریخ تولد مسیح رسماً ۲۵ دسامبر مقرر گردید و این اقدام باعث شد پرستش میترا رفته رفته به فراموشی سپرده شد.
در برخی از مراكز مشرق زمین نیز از آن پس ۲۵ دسامبر به جای ششم ژانویه مورد قبول واقع گشت. بدین ترتیب بیشتر مسیحیان جهان در ۲۵ دسامبر تولد مسیح را جشن می‌گیرند و ششم ژانویه را به عنوان تاریخ تعمید مسیح، برگزار می‌كنند.
یك علت دیگر هم این بود كه بامدادان در بیت اللحم فلسطین مراسم تولد مسیح برپا می شد و همان روز در كنار رود اردن تشریفات غسل تعمید انجام می گرفت و چون وسایل ارتباط جمعی و وسائط نقلیه امروزی نبود همواره فاصله زمانی بین جشن تولد و مراسم تعمید پیش می آمد و سرانجام به تعیین دو روز و دو تاریخ تولد جداگانه كشیده شد.
در تأیید آئین ارمنیان، می‌توان به شهادت لوقا مراجعه نمود. بنا به گفته او:
«مسیح پس از سی سالگی غسل تعمید شد» (لوقا ۳: ۲۳).
«آن مراسم تعمید در ششم ژانویه كه مصادف با تاریخ دقیق تولد او بود انجام شد».
مسئله تغییر تاریخ تولد مسیح تا كنون بارها در شورا های عالی كلیسایی ارامنه مطرح شده ولی هر بار با مخالفت اكثریت روبه رو گردیده است.
اما در مورد ششم ژانویه، به عنوان روز تولد مسیح، در كتاب قوانین كلیسای ارمنی، مواد زیر در خور توجه است:
۱. قانون هفتم از قوانین سی و چهارگانه كلیسای ارمنی تصریح و تأكید می‌نماید كه:
«مراسم جشن میلاد مسیح، باید در ششم ژانویه و به همراه تشریفات ویژه و سرودن آوازهای خاص مذهبی در تمام كلیسای ارمنی برگزار شود».

۲. كنگره پنجم دوین (Dvin) به موجب قانون شماره ۲۶ مورخ ۷۱۹ میلادی، صریحا می‌گوید كه:
«واجب است كه در روز ششم ژانویه، آب‌ها تقدیس و در آن مرون (Meron) (روغن تقدیس شده) ریخته شود.
۳. در قانون سی‌ام همان كنگره قید شده است كه:
«در روز تولد مسیح باید آیه‌هایی که در مورد تعمید عیسی است تلاوت كرد و در روز هشتم آیه‌های مقدس دوگانه تولد و تعمید را یكجا تلاوت نمود، زیرا كه این مراسم نیز یكجا و یكزمان صورت می‌پذیرد».
۴. در كتاب قوانین نرسس شنورهالی (پر از فیض) می‌خوانیم:
«نزد ارمنیان از روزگاران باستان رسم چنین بوده كه مراسم تولد و تعمید مسیح با هم و در یك روز انجام می‌شده. البته در آن دوران، عموم مسیحیان همزمان این مراسم را انجام می‌داده‌اند، ولی بعد‌ها تغییر یافته و تنها ارمنیان بدان وفادار ماندند…».
برگرفته از بخشهایی از كتاب “اعیاد كلیسای ارمنی” نوشته اسقف اعظم آرداك مانوكیان، ترجمه “هرایر خالاتیان” در تاریخ ۱۳۶۰.

تاریخ تولد مسیح در فرقه‌های مختلف مسیحی

آنچه مسلم است، تاریخ تولد مسیح چه در ششم ژانویه و چه در بیست و پنجم دسامبر یا هر تاریخ دیگری باشد (به گفته برخی زمستان نمی‌تواند باشد) به هیچ وجه یك اختلاف دینی و مذهبی فی‌مابین كلیساها شمرده نمی‌شود و مهم علت میلاد و تجسم عیسی مسیح خداوند می‌باشد که بین تمام فرقه‌ها و کلیساهای رسمی کاتولیک، ارتدوکس و پروتستان در مورد آن اتفاق آراء وجود دارد.
شاید ما امروز تاریخ دقیق تولد مسیح را ندانیم ولی خدا را برای حقیقت تجسم پسر خدا و تولد او خدا را شکر می‌کنیم. امروز دعای ما این باشد که مسیح خداوند در وجود همه انسان‌ها در دنیا زاده شود و به آنان زندگی تازه و نجات و آرامش و شادی ببخشد.