دیدگاه کلیساهای ارتدوکس: مکاشفۀ نیایش

مکاشفه نیایش

ماده 1: در عهد عتیق

مکاشفه نیایش در عهد عتیق، ما بین سقوط انسان و برخاستن وی قرار دارد یعنی مابین ندای محزون خدا به اولین فرزندانش: “کجا هستی…این چه کار است که کردی؟” و جواب پسر یگانه خدا در هنگام آمدن به جهان: “اینک می آیم تا اراده تو را ای خدا به جا آورم”. نیایش جز لاینفک تاریخ انسان است زیرا نیایش، ارتباط انسان با خدا در بستر وقایع تاریخی است.

خلقت-سرچشمه نیایش

نیایش در مرحله اول با واقعیتهای خلقت شروع می شود، حضور دارد و زنده است. نه باب اول کتاب پیدایش این رابطه با خدا را همانند هدیه هابیل از نخست زادگان گله خویش و همانند نیایش اسم الهی (یهوه) در زمان انوش و خنوخ که “با خدا اره می رفت” توصیف می کنند. قربانی نوح در نظر خدا التفات می یابد و خدا او را برکت می دهد و تمامی خلقت به واسطه او متبارک می شود زیرا دل او راست است و عادل بود. نوح همانند انوش که قبل از وی زندگی می کرد “با خدا راه می رفت”. این نوع نیایش را بسیاری از عادلان و صالحان همه ادیان انجام می دهند.

خدا در عهد خلل ناپذیر خود با تمام موجودات زنده، همیشه مردم را به نیایش فرا خوانده است، اما بالاتر از هر چیز و هر کس با پدر ما ابراهیم است که نیایش در عهد عتیق را نمایان می سازد.

ماده 2: کاملیت زمان

روند نیایش در کلمه ای که جسم گردید و در میان ما ساکن شد کاملاً برایمان مکاشفه شد. تلاش برای شناخت نیایش وی از طریق آنچه شاهدانش در انجیل برای ما اعلام می کنند شیوه ای است برای نزدیکی به عیسی خداوند قدوس همانطور که درباره بوته مشتعل انجام داد: ابتدا در نیایش در او تفکر و تامل کنیم، سپس به تعلیم وی در مورد نیایش گوش فرا دهیم تا بدانیم چگونه نیایش ما را می شنود.

نیایش مریم عذرا

نیایش مریم عذرا در سپیده دم کاملیت زمان برای ما آشکار شده است. دعای او قبل از تن گیری پسر خدا و قبل از نزول روح القدس، به شیوه های منحصر به فرد با نقشه محبت و رحمت پدر همکاری می کند. در هنگام اعلام مژده لقاح مسیح، در هنگام پنطیکاست به جهت شکل گیری کلیسا که بدن عیسی است. موهبت خدا در ایمان کنیز فروتنش، رضایتی را که از ابتدای عالم انتظار می کشید به دست می آورد. مریم که قادر مطلق وی را “پر از نعمت” ساخت با تقدیم تمام وجود خویش، جواب می دهد: “اینک کنیز خداوندم، مرا بر حسب سخن تو واقع شود”. “Fiat” (آری گفتن مریم به فرشته) نیایش مسیحی است: تا همه چیز از آن خدا باشد و زیرا او کاملاً از آن ماست.

انجیل برای ما بیان می کند که مریم چگونه دعا می کند و در ایمان شفاعت می نماید. در قانا مادر عیسی از پسرش در مورد نیازهای جشن عروسی درخواست می کند. این جشن، نشان جشن دیگری است، جشن عروسی بره که تن و خون خود را به خواهش کلیسا، عروسش، می دهد. در ساعت عهد جدید، در پای صلیب است که مریم، نام خود یعنی زن، حوای جدید، “مادر واقعی تمام زندگان” را می شنود.

به این دلیل است که سرود مریم (Magnificat، لاتین) یا Megalynei (بیزانتین) هم سرود مادر خدا و هم سرود کلیساست، سرود دختر صهیون و قوم جدید خدا، سرود سپاسگزاری برای پری فیض و نعمتهایی که در کار نجات داده شدند و سرود “فقیرانی” که امیدشان با کامل شدن و انجام وعده های پدرانمان به تحقق پیوسته است. وعده هایی که “به ابراهیم و ذریت وی تا ابدالآباد” داده شده اند.

ماده 3: عصر کلیسا

در روز پنطیکاست، “روح وعده” بر شاگردان که “به یک دل در یک جا” جمع بودند قرار گرفت. در حالی که منتظر روح القدس بودند “جمیع اینها…به یک دل در عبادت و دعا مواظبت می بودند”. روحی که کلیسا را تعلیم می دهد و سخنان عیسی را به یادش می آورد همچنین کلیسا را در زندگی نیایش شکل می دهد.

ایماندران در اولین جماعت اورشلیم “در تعلیم رسولان و مشارکت ایشان و شکستن نان و دعاها مواظبت می نمودند”. این ترتیب، ویژگی نیایش کلیساست که برایمان رسولی بنیان نهاده شده، با محبت اعتبار و قوت یافته و در راز قربانی مقدس تغذیه شود.

این دعا ها در وهله اول دعاهایی هستند که ایماندارن در کتب مقدس می خوانند و می شنوند، اما همچنین آنها را در دعای خود نیز می کنند مخصوصاً دعاهای مزامیر از نظر تحققشان در مسیح.

روح القدس که بدین گونه خاطره و یاد مسیح را در دعای کلیسایش زنده نگاه می دارد، کلیسا را به سوی پری راستی هدایت می کند و همچنین اصول جدید الهام می کند که بیانگر راز دست نیافتنی کار مسیح است که در زندگی کلیسا یعنی رازها و مأموریت کلیسا انجام می دهد. این اصول سنتهای بزرگ نیایشی و روحانی توسعه می یابند. اشکال دعا که در کتب مقدس رسمی و رسولی وجود دارند پایه و اساس نیایش مسیحی باقی می مانند.

برگرفته از کتاب دائرةالمعارف کتاب مقدس