بررسی عهدعتیق- کتاب تثنیه DEUTERONOMY

عنوان:

کلمه تثنیه(به معنی تکرار قوانین) که نام آخرین کتاب تورات است از اشتباهی در ترجمه یونانی سپتواجنت و عبارت موجود در تثنیه 17: 18 از ترجمه لاتین ولگیت ریشه گرفته که در عبری”رونویسی شریعت” معنی می دهد. این اشتباه، زیاد جدی نیست ولی به هر صورت معنای واقعی تثنیه(Deuteronomy) “تکرار شریعت” است (به ساختار و فهرست آن رجوع کنید). نام عبری کتاب”Elle hadde barim” ( “این است سخنانی که” ) یا به گونه ای ساده تر دباریم Debarim  (“سخنان” به 1: 1 توجه شود) است.

نویسنده:

متن کتاب شهادت می دهد که قسمت اعظم کتاب را موسی نوشته است (1: 5؛ 31: 9 و22و24). سایر کتابهای عهد عتیق نیز این نظریه را تأئید کرده اند (1پادشاهان 2: 3؛ 8: 53؛ 2پادشاهان 14: 6؛ 18: 12). در هر صورت مقدمه کتاب(1: 1-5) و گزارش مرگ موسی (باب 34) را شخص دیگری نوشته است. عیسی نیز تأئید کرد که موسی نویسنده تورات است (متی 19: 7-8؛ مرقس 10: 3-5؛ یوحنا 5: 46-47). سایر نویسندگان عهد جدید نیز موسی را نویسنده کتاب دانسته اند (اعمال 3: 22-23؛ 7: 37-38؛ رومیان 10: 19). علاوه بر این، عیسی از تثنیه به عنوان کتاب الهامی و معتبر نقل قول می کند (متی 4: 4 و7و10). در عهد جدید تقریباً 100 اشاره یا نقل قول از این کتاب وجود دارد. روایات نیز متفقاً موسی را نویسنده این کتاب می دانند (مرقس 12: 19). به مقدمه کتاب پیدایش، قسمت نویسنده و تاریخ نگارش آن توجه کنید.

تاریخ:

تاریخ احتمالی نگارش آن 1406 ق.م. است (به مقدمه معرفی کتاب پیدایش، قسمت نویسنده و نگارش آن توجه کنید).

ترتیب تاریخی:

موقعیت قرارگیری موسی و قوم اسرائیل در این کتاب، در محدوده موآب در نقطه ای است که رود اردن به دریای مرده می ریزد(1: 5). در زمان حساس انتقال رهبری به یوشع، موسی به عنوان آخرین عمل خود در خطابه خداحافظی خویش به آماده شدن مردم برای ورود به کنعان اشاره می کند. اشارات موسی در واقع تجدید پیمان بود (به ساختار و فهرست رجوع شود). موسی در سخنان خود بر قوانینی تأکید می کند که بخصوص در چنین زمانی ضرورت داشت و آنها را به گونه ای مناسب با شرایط موجود ارائه کرد. بر خلاف سبک کتاب های لاویان و اعداد که شرح واقعی داستان است مطالب کتاب تثنیه از قلب موسی نشأت گرفته و همراه با عباراتی جذاب، شخصی و اندرزهای وی ارائه شده است.

تعلیم الهیاتی:

رابطه محبت آمیز خدا با قوم خود و رابطه قوم با خدا به عنوان پادشاهشان تمام کتاب را فرا گرفته است. تأکید روحانی کتاب و دعوت آن به پیروی کامل در پرستش و اطاعت او، پیغام کتاب را در سرتاسر قسمت های کتاب مقدس مرجعی الهامی می سازد.

ساختار و فهرست:

ساختار ادبی تثنیه، از ترتیب تاریخی آن پیروی می کند. استفاده از شیوه تفسیر، تکرار، یادآوری و در بعضی مواقع شیوه نامنظم، نشان می دهد که این کتاب کم و بیش دسته ای از خطابه های از قبل آماده نشده است که گاهی حوادث را بدون رعایت ترتیب تاریخی آن بیان می کند(10: 3). همچنین ساختار آن به روشنی مناسبات ارباب-رعیتی که قبلاً و در زمان حال در خاورمیانه وجود داشته است را منعکس می سازد.

ساختاری که نقطه عطف آن بر اساس تأکید کتاب مقدس بر پیمان بین خدا و قومش است. بدین ترتیب همانطور که فهرست مطالب نشان می دهد تثنیه مدرکی دال بر تجدید عهد است:

• مقدمه(1: 1-5)
• مقدمه تاریخی(1: 6-4: 43)
• شروط عهد(4: 44-26: 19)

الف- فرمان بزرگ: درخواست برای وفاداری مطلق(4: 44-11: 32)

ب- قوانین مورد نیاز دیگر(بابهای 12-26)

1- تشریفات وقف(12: 1-16: 17)

2- رهبران حکومتی و قومی عادل(16: 8-21: 20)

3- تقدس در میان قوم خدا(21: 22-25: 19)

4- اعتراف به خدا به عنوان پادشاه رهایی دهنده(باب 16)

• تصدیق لعنت ها و برکات(بابهای 27-30)
• جانشین رهبری بر طبق عهد(بابهای 31-34)

الف- تغییر رهبری(31: 1-29)

ب- سرود موسی(31: 30-32: 47)

پ- برکت دادن قبایل بنی اسرائیل در وصیت موسی(32: 48-34: 25)

د- مرگ موسی و جانشینی یوشع(باب 34)

بعضی مواقع کتاب را بر اساس سه خطابه موسی تقسیم بندی می کنند:

• خطابه اول موسی(1: 1-4: 34)
• خطابه دوم موسی(4: 44-28: 68)
• خطابه سوم موسی(بابهای 29-33)
• مرگ موسی(باب 34)

برگرفته از کتاب دائرةالمعارف کتاب مقدس