آیا قرآن کلام خداست؟ ادامۀ فصل اول: تناقضات و شباهت ها در احادیث (مقالۀ هشتم)

تناقضات

مشکل دیگری که در مورد احادیث مطرح است، سردرگمی ها و ناهماهنگی ها و همچنین ناهنجاری هایی است که در کل متون موجود است. به عنوان مثال پاتریشیا کرون می پرسد: «با اظهارات جابر البلاذری-تاریخ نگار مسلمان-مبنی بر این که قبله (جهت نماز) در نخستین مسجد کوفه به سمت غرب بود و یا اینکه فاطمه های بسیاری وجود داشته اند و یا اینکه علی گاهی برادر محمد خوانده شده است، چه باید کرد؟ این حدیثی است که در آن اطلاعات هیچ معنایی ندارند و به هیچ جایی نمی رسند».

برخی از نویسندگان گزارش هایی نوشته اند که در مغایرت با گزارش های دیگری است که توسط خودشان نوشته شده است. برای مثال، الطبری غالباً روایات متفاوت و گاه متضادی از حوادث یکسان بیان می کند. بنابراین این سؤال که الطبری چقدر مطالب خود را ویرایش کرده است نیز همچنان یک سؤال بی پاسخ باقی می ماند. آیا او «اخبار» (روایت های کوتاه) که برای توسعه و نشان دادن مضامین اصلی تاریخ دولت اسلامی مورد استفاده قرار داده است را انتخاب کرده است؟ نمی دانیم. ابن اسحاق به ما می گوید که محمد با ورود به یثرب (مدینه) وارد خلاء سیاسی شد، اما در ادامه می گوید که او اقتدار را  از دست حاکم دیرپای شهر بیرون کشید. همچنین ذکر می کند که یهودیان در مدینه از همسایگان عرب خود حمایت می کردند و با این وجود مورد آزاد و اذیت آن ها قرار می گرفتند. کدام یک از این روایات متناقض را باید باورکرد؟ همانطور که کرون اشاره کرد، «داستان ها بدون توجه به این که در واقعیت تاریخی، وضعیت مدینه چگونه بوده یا چگونه نبوده است، روایت شده اند».

مشکل دیگر در مورد این روایت ها، گزارشات متناقضی است که به نظر می رسد توسط گردآورندگان مختلف ارائه شده است. اختلافات بسیاری در یک مضمون مشترک وجود دارد. به عنوان مثال 15 روایت از برخورد محمد با نماینده ای از یک دین غیر اسلامی که او را پیامبر آینده می دانسته، نقل شده است. برخی روایات این رویارویی را در دوران نوزادی او ذکر کرده اند. برخی هنگامی که او نه یا دوازده ساله بوده و برخی دیگر وقتی او بیست و پنج ساله بوده است.

برخی روایات معتقدند که مسیحیان اتیوپیایی یا یهودیان او را ملاقات کرده اند، در حالی که برخی دیگر بر این باور هستند که یک غیب گو و کاهن او را در مکه یا اوکاز یا ذوالمعاز دیده است. کرون به این نتیجه رسید که آن چه در اینجا داریم چیزی نیست مگر پانزده نسخۀ ساختگی از واقعه ای که هرگز رخ نداده است.

در نتیجه، تشخیص اینکه کدام روایات معتبر هستند و کدام یک باید کنار گذاشته شوند، دشوار است. این مسئله ای است که حتی امروزه نیز مسلمانان و خاورشناسان را گیج و سردرگم می کند.

شباهت ها

از سوی دیگر، بسیاری از روایات، مطالب مشابهی را ذکر می کنند که این نشان دهندۀ بازیابی مجموعه ای از اطلاعات در طی قرن ها، بدون هچ گونه اشاره به محل پیدایش آن ها است. به عنوان مثال تاریخ الطبری که در مورد زندگی پیامبر است، تقریباً مشابه سیرۀ ابن هشام است و تقریباً همان «تفسیر قرآن» او است، که آن هم مشابه مجموعۀ حدیث بخاری است. به نظر می رسد که به دلیل شباهت های آنان در چنین تاریخ های دوری، به یک منبع واحد در اوایل قرن نهم اشاره دارند که بقیۀ افراد مطالب خود را از آن گرفته اند. آیا این موضوع به مطالب مدون شده (کانن) توسط علمای اسلامی اشاره دارد؟ احتمالاً. اما هرگز نمی توان مطمئن بود.

متن مناظرات دکتر جی اسمیت (کاری از چوب مینیستری)