نویسنده انجیل یوحنا کیست؟

از خود انجیل حقایقی در مورد مؤلف آن به دست می آید. اولاً او یک یهودی آرامی زبان بود هر چند انجیل را به یونانی نوشت. بر طبق سبک زبان آرامی جملات فرعی در آن خیلی کم است و غالباً کلمات عبری و آرامی دارد که معنی آنها توضیح داده شده است. نویسنده با عقاید یهودیان آشنایی کامل دارد. در 1: 19 – 28 به نظر یهودیان در بارۀ مسیح موعود اشاره می کند. از طرز فکر یهودیان در بارۀ سامریان با خبر بود (4: 9). از نظر محدود یهودیان در مورد عبادت اطلاع داشت (4: 20). با عیدهای یهودیان آشنایی کامل داشت و برای خوانندگان در مورد این اعیاد توضیحات دقیقی می دهد.

          ثانیاً او از یهودیان فلسطین بود که با آن سرزمین و مخصوصاً با اورشلیم و حومۀ آن آشنایی شخصی داشت (9: 7 و 11: 18 و 18: 1). با شهرهای استان جلیل آشنا بود (1: 44 و 2: 1) و استان سامره را هم می شناخت (4: 5 و 6 و 21). به طور خلاصه با سرزمینی که در بارۀ آن سخن می گفت آشنایی داشت.

          ثالثاً او شاهد عینی وقایعی بود که ثبت نموده است. هم در 1: 14 که می گوید «جلال او را دیدیم» و هم در 19: 35 که به صورت سوم شخص می گوید «آن کسی که دید شهادت داد»، ادعا می نماید که خودش شاهد عینی بوده است. بعضی اشارات کوچک نیز وجود دارد که شاهد عینی بودن مؤلف را تأیید می نماید مانند ساعتی که عیسی بر سر چاه نشست (4: 6)، تعداد و اندازۀ قدحهای عروسی قانا (2: 6)، وزن و ارزش عطری که مریم بر پایهای عیسی ریخت (12: 3 و 5)، جزئیات محاکمۀ عیسی (بابهای 18 و 19).

          مؤلف چه کسی بود؟ از قرار معلوم از قبل از شروع خدمات عیسی با وی بود زیرا به وقایعی اشاره می کند که قبل از شروع خدمات عیسی در اناجیل هم نظر واقع شده اند. وی یکی از دوازده شاگرد مذکور در انجیل می باشد. طبق باب آخر، وی همان شاگردی است که «عیسی او را محبت می نمود» و با پطرس صمیمی بود و در شام آخر (13: 23) و در زمان محاکمه (18: 15 و 16) و در پای صلیب (19: 26 و 27) به عیسی بسیار نزدیک بود. تنها یکی از صمیمی ترین یاران عیسی می توانست چنین خصوصیاتی داشته باشد. یعقوب در اوایل تأسیس کلیسا شهید شد (اعمال 12: 2). پطرس و توما و فیلیپس بارها به صورت سوم شخص مذکور شده اند و نمی توانند مؤلف این انجیل شمرده شوند. هر چند مؤلف نام خود را ذکر نمی نماید، ولی برای وی بدیهی است که خوانندگان از هویت او اطلاع دارند و مطالب او را معتبر می شمارند. یوحنا پسر زبدی به احتمال قوی نویسندۀ انجیل چهارم است. با توجه به مراتب فوق نتایج زیر حاصل می گردد.

          شرح حال یوحنا، مانند شرح حال تمام شخصیت های کتاب مقدس، باید از قسمت های مختلف جمع آوری شود. وی یکی از فرزندان زبدی بود (مرقس 1: 19 و 20). پدرش از اهالی جلیل بود و مادرش سالومه نام داشت و احتمالاً خواهر مریم مادر عیسی بود (متی 27: 56 و مرقس 15: 40 و یوحنا 19: 25 را مقایسه کنید). در جلیل بزرگ شد و در کار ماهیگیری با برادرش و هم چنین با اندریاس و پطرس همکار بود. احتمالاً اول از شاگردان یحیی تعمید دهنده و شاید از همراهان اندریاس مذکور در یوحنا 1: 40 و 41 بود. اگر این فرض صحیح باشد وی در اولین سفر عیسی در جلیل با او همراه بوده (یوحنا 2: 2) و سپس با همکاران خود کار ماهیگیری را ترک کرد تا عیسی را پیروی نماید (متی 4: 21 و 22).

          وقایع زندگی عیسی که یوحنا نیز در آنها همراه وی بود به قدری زیاد است که نمی توان همه را در اینجا ذکر کرد. در زمان خدمات اولیه ای که عیسی در یهودیه انجام می داد وی در اورشلیم با او بود. احتمال دارد که ملاقات نیقودیموس با عیسی در خانۀ او انجام شده باشد. سپس همان طوری که از متی 10: 1 و 2 فهمیده می شود در مأموریت شاگردان مسیح شرکت کرد. مانند سایر رسولان به کمک مسیح احتیاج داشت زیرا وی و یعقوب بسیار تند مزاج بودند. عیسی آنها را «پسران رعد» و به معنای دیگر «پرغوغا» می خواند (مرقس 3: 17). مرقس دلیل این نامگذاری را ذکر نمی کند ولی از اصطلاح عبری می توان فهمید که این لقب خصوصیات اخلاقی صاحب آن را روشن می سازد. تند مزاجی و عصبی بودن آنها از این روشن می شود که شخصی را که دیوها را بیرون می کرد به این دلیل که از آنها متابعت نمی نمود توبیخ کردند (لوقا 9: 49) و وقتی سامریان از قبول عیسی خودداری کردند این دو شاگرد می خواستند از آسمان آتش ببارانند (9: 52 – 54). هر دو بدون ملاحظۀ وضع سایر شاگردان از مادرشان خواستند از عیسی خواهش کند که در ملکوت وی بر دست راست و چپش بنشینند (متی 20: 20 – 28). این حرکات ناپخته، هر چند ممکن بود به علت وفاداری نسبت به مسیح و نسبت به کار وی انجام شده باشد، مورد ملامت شدید مسیح قرار گرفت.

          در شام آخر یوحنا با عیسی صمیمیت مخصوصی داشت و در کنار او نشسته بود (یوحنا 13: 23). در موقع محاکمۀ مسیح یوحنا به خانۀ رئیس کاهنان وارد شد زیرا با خانوادۀ وی آشنا بود (18: 15 و 16). احتمال دارد که وی نمایندۀ شرکت ماهیگیری پدرش در اورشلیم بود و بدین طریق با خانواده های سرشناس شهر آشنایی داشت. از قرار معلوم در موقع محاکمه و کشته شدن عیسی حاضر بود و طبق فرمایش مسیح مسئولیت سرپرستی مادرش را به عهده گرفت (19: 26 و 27). در روزهای تاریک تدفین مسیح، همراه پطرس بود و با او از اولین بازدید کنندگان قبر خالی به شمار رفت. در آنجا وقتی کفن خالی و دستمال سر عیسی را مشاهده کرد «دید و ایمان آورد» (20: 8).

          از خاتمۀ این انجیل می توان فهمید که مؤلف مدتها بعد از تأسیس کلیسا در قید حیات بوده است زیرا در غیر این صورت لازم نبود به طولانی بودن زندگی او اشاره ای بشود. رسالات نشان می دهند که وی در کلیسا دارای مقام برجسته ای گردید و توانست به بهترین طرزی نشان دهندۀ محبت خدا در مسیح باشد. وفات او احتمالاً در اواخر قرن اول به وقوع پیوست.

          از این اطلاعات پراکنده ای که از زندگی یوحنا ذکر شد، و غالباً با شرح حال عیسی مسیح در هم آمیخته بود، انسان می تواند به قسمتی از تجربیات روحانی او پی ببرد. او که روحیه ای سرسخت داشت نسبت به مسیح وفاداری کامل نشان می داد به طوری که احساسات وی گاهی به تندی و بی ملاحظگی می گرایید. وقتی عیسی احساسات یوحنا را تلطیف و تقدیس نمود، وی به رسول محبت تبدیل شد و صمیمی ترین رسول مسیح گردید. آتشی که در طبیعت او وجود داشت در مطالب آتشین او تجلی می نماید. یوحنا اعتراض عیسی را علیه بی ایمانان (8: 44) با «فرزندان ابلیس» خواندن آنها (اول یوحنا 3: 10) منعکس می نماید ولی در عین حال همین یوحنا می گوید «ای حبیبان یکدیگر را محبت بنماییم زیرا که محبت از خداست و هر که محبت می نماید از خدا مولود شده است و خدا را می شناسد» (اول یوحنا 4: 7). جمع این دو خصوصیت در یک شخص غیرممکن نیست. یوحنا نمونۀ خوبی است از انسانی که می تواند گناهکار بزرگی باشد و مسیح از وی شاهد بزرگی می سازد.

برگرفته از کتاب معرفی عهدجدید

نوشته: مِریل سی تِنی

ترجمه: کشیش طاطه وس میکائیلیان