گیاهان کتاب مقدس: کاه، کتان، کتیرا، کدو، کرکاس و کندر

کاه       اشعیا 17: 13          Chaff

پوسته ای که اطراف دانه های غلات را می پوشاند و هنگام خرمن کوبی توسط هوا پراکنده می گردد (اشعیا 17: 13 و هوشع 13: 3) در کلام خدا سمبلی از بی ارزشی و محکومیت نهایی انسان های شریر است (ایوب 21: 18 و مزور1: 4 و متی 3: 12).

کتان     استر 1: 6          Linen

گیاهی است علفی، بی کرک، یک ساله و به ارتفاع 30 تا 70 سانتی متر (حتی یک متر) که به منظور استفاده های صنعتی و دارویی پیوسته مورد کشت قرار می گیرد. برگ های آن باریک، دراز، نوک تیز، به رنگ سبز مات و گل های آن منظم، بزرگ، آبی زیبا و مرکب از قطعات 5 تایی است. میوۀ آن پوشینه، مدور و حاوی یک دانۀ قهوه ای رنگ در هر خانه است. دانۀ کتان که در داروسازی استفاده می شود، رنگ قهوه ای روشن (و در بعضی انوع سفید) دارد. بدون بو، شفاف، لغزنده به طول 4 تا 5 میلی متر و به ضخامت 5/1 میلی متر است. از الیاف کتان در طی قرون متمادی برای تهیۀ پارچه استفاده به عمل آمده است.

اهمیت کتان از این نظر بسیار بیشتر از قبل شده است. این گیاه از زمان های قدیم در هند زراعت می شد ولی در مصر و اروپا شناخته نشده بود تا 330 قبل از میلاد که توسط اسکندر کبیر به اروپا معرفی گردید. یهودیان در سرزمین فارس و بعد از فتوحات داریوش اول با آن آشنایی پیدا کردند. امپراطوری داریوش اول از هند تا مدیترانه امتداد داشت.

کَتیرا         پیدایش 37: 25           Spicory

در ساقۀ بعضی از نمونه های بوته مانند گون ها، نوعی مادۀ صمغی فراهم می گردد که خود به خود و یا بر اثر ایجاد شکاف به خارج ترشح می شود. این ماده که به سهولت بر روی ساقه خشک می گردد پس از جمع آوری، تحت نام کتیرا به بازارها عرضه می شود. انواع مولد کتیرا و یا گونه هایی که بوته مانند و دارای ساقه های چوبی هستند گون نامیده می شوند. این گیاهان عموماً برگ هایی مرکب از برگچه های متعدد و غالباً فرد دارند. گل های آن ها به رنگ های صورتی، قرمز، آبی، بنفش، زرد و سفید است.

کتیرا به صورت قطعات مسطح، نوار مانند و چین خورده و یا رشته ای شکل معمولاً نامنظم و به رنگ های سفید مایل به زرد و غالباً کدر در معرض استفاده قرار می گیرد. 18 نوع از گیاهان مولد این صمغ در فلسطین شناسایی شده است. به خصوص بوته هایی که حدود 2 پا بلندی دارند و با تیغ های زیادی پوشیده شده است. در زمان یعقوب کتیرا از جمله کالاهای تجاری فلسطین به حساب می آمد.

کدو        یونس 4: 6-10          Gourd

بوته ای است که برگ هایش پهن و دارای شش یا هفت قسمت است. در حال حاضر در منطقۀ نینوای قدیم بوته ای از جنس کدو می روید. گیاهی است بالا رونده و علفی که گل های آن زرد رنگ می باشد. احتمال دیگر این است که منظور بوتۀ کوچکی باشد که سرعت رشد آن زیاد است.

کرکاس         ایوب 31: 40      Cockle,Tares

معنی واژۀ عبری آن در ایوب 31: 40 «بد و بد بو» می باشد. بهتر است که همانند RSV آن را علف هرز ترجمه کنند. مولدنک (Moldenke) معتقد است که آن را علف چنگ (Agrostemma) ترجمه کنند. زیرا تناسب بیشتری با این آیه دارد. این گیاه زیبا 3 تا 4 پا ارتفاع دارد و گل های آن به رنگ صورتی روشن است. اغلب در میان گیاهان مزارع رشد می کند.

در مثل خداوند ما عیسی مسیح کرکاس ها (متی 13: 24-30) اشاره به علف هرز مخربی می کند که در ابتدای رشد گندم از آن قابل تشخیص نیست ولی در زمان برداشت محصول، طبیعت واقعی این علف مشخص شده و از گندم جدا می شود.

کُندُر        خروج 30: 34          Frankincense

درختی است کوچک که شاخه های متعدد آن در قسمت های انتهایی ساقه ظاهر می شود و تماماً پوشیده از کرک است. در کشور سومالی، سواحل خلیج عدن و نواحی مختلف عربستان به حالت وحشی می روید. از تنۀ آن بر اثر شکاف، صمغی به صورت شیرۀ سفید رنگ خارج می شود که به سهولت به صورت قطرات کوچک می بندد و یا در پای درخت ریخته می شود. قطعات کوچک آن به رنگ های زرد روشن، زرد مایل به قهوه ای، سفید مایل به آبی و سفید مایل به سبز دیده می شوند، ولی اگر به صورت گرد درآیند رنگ سفید پیدا می کنند. طعم کندر، معطر و کمی تلخ است، پس از سوختن نیز بوی مطبوعی از آن در فضا پخش می شود. مصرف آن در مراسم روحانی سابقاً خیلی زیاد بوده است ولی به تدریج اهمیت خود را از دست داده است. به منظور بخور استفادۀ زیادی داشت. منابع تولید این صمغ محدود بود و یکی از پر منفعت ترین کالاهای شرق به حساب می آمد. به علت معطر بودنش یکی از اجزاء بخور مقدس بود که فقط در معبد اسرائیل به کار می رفت (خروج 30: 34). همراه با نوبرها به خداوند تقدیم می گردید (لاویان 2: 15-16). بعدها به عنوان معطر کننده نیز به کار گرفته می شد (غزل 3: 6). استفادۀ آن توسط یهودیان در حین پرستش، اهمیت تقدیم آن به عیسای کوچک را نشان می دهد (متی 2: 11).

برگرفته از کتاب دائرةالمعارف کتاب مقدس