کتاب های نبوتی در کتاب مقدس و فن تفسیر آن ها

انبیا

بیشتر کتابهای عهد عتیق جزو این قسمت قرار می گیرند. چهار کتاب انبیا بزرگ (اشعیا، ارمیا، حزقیال و دانیال) و دوازده کتاب انبیا کوچک (دوازده کتاب آخر عهد عتیق) که بوسیله انبیای قوم اسرائیل بین سالهای 760  تا 460 ق.م. نوشته شده اند، کتب انبیا را تشکیل می دهند. البته منظور از کوچک و بزرگ طول کتاب آنها است نه اهمیت خود نبی یا مطالب او.

کتاب انبیا جزو قسمتهایی از عهد عتیق است که تفسیر آنها مشکل است، دلیل آن هم عدم درک صحیح عملکرد و نوع آنها است. یکی از مواردی که باعث تفسیر غلط کتب انبیا شده است، این می باشد که اکثر مردم فکر می کنند فقط به معنای پیشگویی وقایع آینده است. به همین دلیل بسیاری از مسیحیان فقط به منظور پیشگویی های مربوط به بازگشت مسیح یا جنبه های مختلف پیمان جدید به کتابهای نبوتی رجوع می کنند. در صورتی که کمتر از 2 درصد از نبوتهای عهد عتیق مربوط به مسیح است و کمتر از 5 درصد درباره جنبه های مختلف پیمان جدید و کمتر از یک در صد مربوط به وقایعی می باشد که هنوز اتفاق نیافتاده است. اما بقیه مطالب درباره زمان خود انبیا و در ارتباط با قوم اسرائیل و یا اقوام دیگر آنها است. در نتیجه برای درک انبیا ما باید به گذشته نظر بیافکنیم نه به آینده. در واقع اگر به انبیا فقط بعنوان پیشگویان وقایع آینده نگاه کنیم دچار اشتباه می گردیم و از عملکرد اصلی آنها که سخن گفتن از جانب خدا با انسانهای معاصر خود بود، دور می گردیم.

برای مثال از صدها نبی که در زمان عهد عتیق خدمت می کردند فقط شانزده نفر آنها انتخاب شدند تا کتاب بنویسند. آنچه در عهد عتیق درباره زندگی انبیا می خوانیم در برابر سخنانشان ناچیز است. فقط درباره تعداد بسیار کمی از انبیا از قبیل جاد (1سموئیل 22؛ 2سموئیل 24)، ناتان(2 سموئیل 7 و 12؛ 1پادشاهان 1) و حلقیا، مخلوطی از نبوت و شرح حال را در اختیار داریم. البته درباره یونس و دانیال نبی نیز این امر صدق می کند. بنابراین باید توجه داشت که انبیا در درجه اول سخنگویان خدا با قوم اسرائیل درباره وقایع مربوط به این قوم یا اقوام دیگر که در آن دوران وجود داشتند، بودند.

عامل دیگری که تفسیر کتب انبیا را مشکل می گرداند مسئله فاصله تاریخی است و همین امر باعث شده که برای ما به نسبت شنوندگان آن دوره درک پیام انبیا بسیار مشکل تر باشد. به دلیل فاصله ای که ما با شرایط مذهبی، تاریخی و فرهنگی قوم اسرائیل قدیم داریم، برای ما مشکل است درک نمائیم که انبیا دقیقاً به چه چیزی و به چه دلیل اشاره می کردند.

برای اینکه بتوانیم بخوبی بفهمیم که خدا از طریق این کتب چه پیغامی برای ما دارد، ابتدا باید وظایف انبیا قوم اسرائیل را درک کنیم:

• انبیا واسطه های اجرائی مفاد عهد خدا با قوم بنی اسرائیل بودند. همانطور که در قبل گفتیم عهد خدا با قوم اسرائیل شامل برکات و لعنتها می گردید. در واقع خدا نه تنها با قوم عهد می بست و قوانین را می داد، بلکه آنها را اجرا نیز می کرد. اجرای مثبت آن، برکات و اجرای منفی آن، لعنت ها می باشد. در این قسمت است که انبیا وارد صحنه می گردند. خدا برکات و لعنت هایی را که در عهد وجود داشت بوسیله انبیا به قوم بیان می کرد. دقیقاً به همان صورتی که وقتی خدا برای اولین بار قوانین خود را اعلام کرد، موسی واسطه ای بود میان خدا و قوم. برکاتی که در صورت وفاداری قوم نصیب آنها می گردید در لاویان 26: 1-13 ، تثنیه 4: 32-40 و 28: 1-14 دیده می شود. لعنت ها نیز در لاویان 26: 14-39 ، تثنیه 4: 15-28 و 28: 15-32: 42 آمده است.

وقتی کتاب انبیا را می خوانید، سعی نمایید این دو موضوع را در آنها بیابید: 1) توضیحی درباره گناه قوم اسرائیل و یا محبت خدا نسبت به آنها. 2) پیشگویی برکت یا لعنت بر اساس نحوه عملکرد قوم.

• پیام انبیا از خود آنها نبود بلکه از جانب خدا، این خدا بود که با انبیا سخن می گفت (خروج 3؛ اشعیا 6؛ ارمیا 1؛حزقیال 1-3، هوشع 1: 2؛ عاموس 7:14-15؛ یونس 1: 1). در واقع کلمه عبری نبی (Nabi) از فعل “Nabu” به معنی “خواندن” مشتق شده است. به همین دلیل انبیا در سخنان خود می گفتند: “خداوند چنین می گوید”.
• پیام انبیا چیز تازه ای نبود. در واقع انبیا همان مفاد عهد و پیمان اولیه خدا با قوم اسرائیل و برکات و لعنت های آن را برای مردم بازگو می کردند و به یاد آنها می آوردند. انبیا در واقع تعلیم جدیدی که قبلاً تورات داده نشده بود، برای مردم بیان نمی کردند، بلکه توجه قوم را به همان چیزی که قبلاً بارها شنیده بودند، جلب می کردند. بر ای مثال به هوشع 4: 2 نگاه کنید. در این قسمت همان ده فرمان را به گونه ای خلاصه و نامرتب می بینید که شنوندگان را به یاد ده فرمان کامل می اندخت.

در ارتباط با نبوت هایی که مربوط به مسیح می گردند، اگر چه می توان قسمت هایی را که درباره زندگی مسیح است جدید و تازه در نظر گرفت اما باید به خاطر داشت که خدا برای اولین بار توجه قوم را به ماشیح از طریق انبیا جلب نکرد، بلکه از طریق شریعت. مسیح نیز به این حقیقت اشاره می کند که زندگی او تحقق آن چیزی است که در تورات انبیا و مزامیر نوشته شده است (لوقا 24: 44). علاوه بر قسمت هایی از شریعت موسی که خدمت مسیح را پیشگویی می کنند، تثنیه 18: 18 نیز یک نبوت برجسته مسیحایی است. ” نبی را برای ایشان از میان برادران ایشان مثل تو مبعوث خواهم کرد و کلام خود را به دهانش خواهم گذاشت و هر آنچه به او امر فرمایم به ایشان خواهد گفت” . همچنین یوحنا 1: 45 نیز به این حقیقت اشاره می نماید که شریعت قبلاً درباره مسیح سخن گفته است. در مورد تفسیر کتب انبیا باید به مطالب زیر توجه داشت:

• نیاز به منابع خارجی

با توجه به این که کتب انبیا درباره قوم اسرائیل و سایر ملل در آن زمان است، برای تفسیر صحیح آن احتیاج به منابعی از قبیل کتاب تفسیر و کتاب راهنمای کتاب مقدس داریم که به ما در این امر کمک نمایند. این کتب مطالبی را درباره جایگاه تاریخی، فهرست مطالب، موضوعات تفسیری، ویژگی های خاص هر کتاب و توضیح درباره معنی آیات به ما می آموزند.

• مضمون تاریخی

در مطالعه کتب انبیا دو نوع مضمون وجود دارد:”مضمون گسترده تر” و “مضمون خاص”. مضمون گسترده تر شامل رویدادهای تاریخ قوم اسرائیل از سال 760 (عاموس نبی) الی 460 ق.م. (ملاکی نبی) می گردد. این دوران سه ویژگی داشت:

• موفقیت های چشمگیر سیاسی، نظامی، اقتصادی و اجتماعی.
• بی احترامی و بی توجهی نسبت به خدا و شریعت او.
• تغییر در تعداد جمعیت و مرزهای ملی.

در آن زمان قوم اسرائیل تقسیم شده و دو حکومت مجزا بوجود آورده بودند. سبط های شمالی “اسرائیل” و یا در بعضی موارد “افرایم” نامیده می شدند. سبط جنوبی “یهودا”. قوم شمالی یا اسرائیلی که از خدا دور شده و به سوی بت پرستی رفته بود سرانجام در سال 722 ق.م. بوسیله حکومت آشور سقوط کرد. حکومت جنوبی یا یهودا نیز به همین دلیل در سال 586 ق.م. بوسیله بابل فتح گردید. تمام این وقایع بر اساس همان اصلی اتفاق افتاد که در تثنیه 4: 25-31 بیان شده است.

مضمون خاص. هر نوع نبوتی اصولاً جایگاه تاریخی ویژه خود را دارا است. خدا بوسیله انبیا با قوم خود در زمان و مکان خاص و شرایطی که وجود داشت سخن می گفت بنابراین آگاهی داشتن از تاریخ، مکان، شنوندگان یا مخاطبین و موقعیت موجود برای درک پیام آن ها ضروری است. برای مثال هوشع 5: 8-10 یک نبوت رزمی است که در آن دعوت به آمادگی، شرح حمله و پیشگویی شکست، دیده می شود. مضمون خاص این واقعه چنین است: مخاطب اسرائیل شمالی است، تاریخ 734 ق.م. و شرایط موجود، جنگ می باشد. یهودا حمله خود را بر بنی اسرائیل آغاز کرده (2پادشاهان 16: 1-9)، بنی اسرائیل شکست خواهد خورد، اما یهودا نیز بی سزا نخواهد ماند، چرا که هر دو از احکام خدا دور شده بودند.

3) تفکیک کردن نبوت ها از یکدیگر

در اکثر مواقع نبوت هایی که یک نبی در زمان ها و مکان های مختلف در طول خدمت نبوتی خود انجام داده، در یک مجموعه جمع شده است. در این مجموعه نبوت ها از یکدیگر جدا نشده و در خیلی موارد مشخص نیست که یک نبوت کجا پایان می پذیرد و نبوت بعدی شروع می شود. البته بعضی از نبوت ها مانند ارمیا، حزقیال، زکریا و حجی حدود تاریخی مشخصی دارند و کمک کتب تفسیر یا راهنمای کتاب مقدس می توانید مراحل پیشروی نبوت را در زمینه تاریخی خود به آسانی بیابید. اما در اکثر موارد نمی توان این کار را به آسانی انجام داد. برای مثال عاموس باب پنجم را در نظر بگیرید. آیا این یک نبوت است یا چند نبوت؟ اگر این یک نبوت است چرا موضوعات آن اینقدر متفاوت است. آیات 1 الی 3 مرثیه ای کوتاه در اعلام مجازات بنی اسرائیل است. آیات 4 الی 17 دعوت برای کسب برکت و هشدار نسبت به مجازات و تنبیه است. آیات 18 لی 27 هشدار نسبت به تنبیه و مجازات است. از یک طرف در هیچ کدام از سه قسمت، نشانه ای از شروع نبوتی جدید دیده نمی شود و از طرف دیگر نبوت های موجود در این باب بر اساس سبک آنها قابل تقسیم شدن می باشند. هر سه نبوت در اواخر دوران سلطنت یربعام پادشاه بنی اسرائیل (753-793 ق.م.) بیان گردیده اند. یک کتاب تفسیر خوب و یا راهنمای کتاب مقدس می باید چنین مطالبی را توضیح دهد.

• سبکهای نبوت

نبوت های عهد عتیق را می توان به سه سبک یا شیوه تقسیم کرد که عبارتند از:

سبک “دادگاهی”: در این گونه نبوت، خدا در حکم قاضی و یا وکیل مدافع است و قوم اسرائیل در جایگاه متهم قرار دارند. این سبک بطور گویا محکومیت بنی اسرائیل را در برابر خدا نشان می دهد (اشعیا 3: 13-26؛ هوشع 3: 3-17؛ 4: 1-19).

سبک “وای” : در این سبک، نبی با بکار بردن زبان استعاری از هلاکت و خرابی سخن می گوید . “وای” (Woe) لغتی است که قوم اسرائیل قدیم در هنگام بروز مصیبت یا مرگ، فریاد بر می آورند (حبقوق 2:6-8؛ میکاه 2: 1-5؛ صفنیا 2: 5-7).

سبک “وعده ای”: زمانی که در نبوت عواملی از قبیل اشاره به آینده، ذکر تغییرات بنیادی و یا اعلام برکت وجود دارد، سبک “وعده ای” است (عاموس 9: 11-15؛ هوشع 2: 16-20؛ اشعیا 45: 1-7؛ ارمیا 31: 1-9).

برگرفته از کتاب دائره المعارف کتاب مقدس