دیدگاه کلیسای ارتدوکس: خادمین قوم خدا- اسقفان، کشیشان و شماسان (قسمت سوم: کشیشان)

دیدگاه کلیسای ارتدوکس: خادمین قوم خدا- اسقفان، کشیشان و شماسان (قسمت سوم)

کشیشان، یاوران اسقفان

کلمۀ کشیش که در زبان فارسی رایج است از نظر لغوی از کلمۀ «قشیشه» که واژه ای است آرامی به معنای «پیر» گرفته شده. همین طور کلمات «قس» و «قسیس» در زبان عربی از همین واژۀ آرامی یعنی «قشیشه» اقتباس شده اند. این واژۀ آرامی در عهد جدید به زبان یونانی با کلمۀ «Presbyteros» ترجمه شده و از این کلمه واژه های «Priesr» و «Pretre» در زبان های لاتین نشأت گرفته اند. آیا بهتر نخواهد بود که ما واژه ای فارسی تر مانند «پیر» به کار ببریم؟

یادآوری ریشۀ واژه های بالا بر ما می نمایاند که کشیشان جوامع مسیحی دنباله رو «مشایخی» بودند که جوامع یهودی را هدایت می نمودند و غالباً «کاهنان» یهودی نامیده شده اند (در زبان آرامی «Kohen» و در زبان یونانی «Hiereus»). در انجیل، آنان مورد انتقاد قرار گرفته و متهم می شوند که مسئولیت خاصی در محکومیت عیسی به مرگ، بر عهده داشتند (لوقا 10: 29-37؛ یوحنا 1: 47-54). در جامعۀ یهود، «مشایخ» مسئولیت اجرای قوانین را بر عهده داشند (خروج 17: 5-6؛ اعداد 11: 16؛ اعمال 22: 5). در حالی که کاهنان مسئول اجرای آیین بودند. همان طور که کتاب لاویان بیان می کند، کاهنان در معابد قربانی حیوانات را تقدیم می کردند و قوم را برکت می دادند، اما در عهد جدید چگونه است؟

واژۀ «کاهن» هرگز برای مسئول مسیحی به کار نرفته است. در عهد عتیق، کاهن اعظم میانجی خدا و انسانها بود و می بایستی شریعت قدیم را تعلیم دهد، قربانی قوم را به خدا تقدیم کند و برکت خدا را به قوم عطا نماید (لاویان 9: 23، 10: 10-11؛ خروج 29: 37-46). در عهد جدید عنوان کاهن به عیسی مسیح اختصاص داده شده است (عبرانیان 3: 1، 5: 1-4، 9: 11-14؛ ر.ک مزامیر 110). همین طور به قوم جدید خدا یعنی کلیسا (1پطرس 2: 5، 9؛ مکاشفه 1: 6، 5: 10، 20: 26؛ ر.ک خروج 19: 6-5).

هر ایماندار از طریق تعمید در مسیح، در واقع کاهن می شود یعنی از طریق زندگی، صدقه، شهادت دادن تا حد شهید شدن و به ویژه با تسبیح و جلال دادن هایش، «قربانی روحانی» تقدیم می کند (رومیان 6: 13، 12: 1؛ فیلیپیان 4: 18؛ 1پطرس 2: 5). بدین سان چون در کهانت مسیح شرکت می جوید می تواند برای خانواده یا نزدیکانش یا کسانی که با وی دارای فرهنگ مشترک هستند یا کسانی که با آنها وابستگی دائمی دارد، میانجی باشد تا آنها بتوانند راه نجات در مسیح را بیابند. بدین طریق کلیسا قومی متشکل از کاهنان است که متحد در شفاعت و قربانی مسیح، می طلبد تا روح القدس آمده تمامی خلقت را تقدیس نماید.

زیرا اوست یگانه برکت. کلیسا با نیایش و تقدسش، برای «جمع کردن همه چیز در عیسی مسیح» (افسسیان 1: 10) همکاری می کند. اگر تمامی قوم خدا کاهن خلقت است، آن وقت رسالت و مأموریت خادمین کلیسا که آنها را «کشیش و پیر» می نامند چه می شود؟

نباید گفت: «یا تمامی تعمید یافتگان کاهن هستند یا فقط پیران و کشیشان». در واقع به جای «یا این و یا آن» باید گفت: «هم این و هم آن». تعمید یافتگان واقعاً به شیوۀ خود کاهن می باشند ولی بعضی از آنها جهت خدمت به این قوم کاهنان دعوت شده اند تا مسئولیت دیگری را جهت خدمت بر عهده گیرند. حضرت پولس رسول دربارۀ تمامیت عطایا و تکالیف، در نتیجۀ تفاوت هایشان چنین می گوید: «نعمتها انواع است ولی روح همان و خدمتها انواع است، اما خدا همان…آیا همه رسول هستند یا همه انبیا یا همه معلمان؟…..» (۱قرنتیان ۱۲: ۴، ۵، ۲۹).

با درک این حقیقت که کلیسا مقدس است و هر شخص تعمید یافته به تقدس دعوت شده، جواب سؤالات واضح است. معمولاً تقدس از جانب خدا می آید ولی البته نه به نحوی منفرد و مستقیم. خدا ما را محبت می نماید تا آن حد که خواست، محتاج تعمید یافتگان جهت نجات دنیا باشد. همچنین محتاج «پیران و کشیشان» جهت آزاد نمودن و تحقق بخشیدن حضور روح قدوس و تقدیس کننده در قلب هر مسیحی و در جمع قوم خدا.

در حالی که اسقف نقشی مشابه نقش موسی نسبت به قوم یهود به هنگام پیشروی در صحرا به سوی سرزمین موعود را به عهده دارد، نقش کشیشان مشابه نقش ۷۵ تن «مشایخی» می باشد که خدا درباره آنها به موسی چنین گفته بود: «از روحی که بر تو است گرفته بر ایشان خواهم نهاد تا با تو متحمل بار این قوم باشند و تو به تنهایی متحمل آن نباشی» (اعداد ۱۱: ۱۷).

کشیشان تحت نظارت وحدت بخش اسقف تکالیفی را به گرد وی انجام می دهند که کم و بیش به تکالیف خود وی شباهت دارند. اما این تکالیف طوری هستند که کشیش قادر باشد با هر یک از ایمانداران تماس شخصی برقرار نموده، کلام خدا و حضور آرامش بخش، بخشنده و التیام دهندۀ روح خدا را به نزد هر یک از بره ها ببرد. بره هایی که خدا آنها را دوست می دارد و حزقیال نبی با متهم ساختن شبانان شریر دربارۀ آنها چنین گفته است: «ضعیفان را تقویت نمی دهید و بیماران را معالجه نمی نمایید و شکسته ها را شکسته بندی نمی کنید و رانده شدگان را پس نمی آورید و گم شدگان را نمی طلبید..پس بدون شبان پراکنده می شوند و خوراک همۀ حیوانات صحرا گردیده و آواره می گردند» (حزقیال ۳۴: ۴-۵). به همین دلیل عیسی مسیح شبان نیکوست. عیسی در همه شهرها و دهات گشته در کنایس ایشان را تعلیم داده، به بشارت ملکوت موعظه می نمود و هر مرض و رنج مردم را شفا می داد و چون جمعی کثیر دید دلش بر ایشان بسوخت زیرا که مانند گوسفندان بی شبان پریشان حال و پراکنده بودند آنگاه به شاگردان خود گفت: «حصاد فراوان است لیکن عمله کم پس از صاحب حصاد استدعا نمایید تا عمله در حصاد خود بفرستد» (متی ۹: ۳۵-۳۷). «از میان مردم اشخاص مجرد یا متأهل را انتخاب کن» (تیطس ۱: ۵-۹).

کشیشان کارگرانی هستند که در اتحاد با اسقف، انجیل را برای همۀ جویندگان، اعلام و گفته های عیسی را به تمام رنجدیدگان یادآوری می کنند: «بیایید نزد من ای تمام زحمتکشان و گرانباران و من شما را آرامی خواهم بخشید یوغ مرا بر خود بگیرید و از من تعلیم یابید زیرا که حلیم و افتاده دل می باشم و در نفوس خود آرامی خواهید یافت زیرا یوغ من خفیف است و بار من سبک» (متی ۱۱: ۲۸-۳۰).

برگرفته از کتاب دائرةالمعارف کتاب مقدس