حقایقی چند در بارۀ کتاب خروج (اسرائیل درمصر و مذهب مصر)

حقایقی چند در بارۀ کتاب خروج (اسرائیل درمصر و مذهب مصر)

400 سال در مصر، خروج از مصر، ده فرمان، خیمه

موسی کتاب پیدایش را بر اساس اسنادی که از قبل موجود بود، نوشت. سرگذشت خود موسی، از کتاب خروج آغاز می شود. زندگی و کارهای او موضوع کتاب های خروج، لاویان، اعداد و تثنیه را تشکیل می دهند. خود او این کتاب ها را نگاشت. داستان موسی تقریباً یک هفتم کل کتاب مقدس را تشکیل می دهد و حجم آن تقریباً برابر 2/3 عهد جدید است.

اسرائیل در مصر

میان دو کتاب پیدایش و خروج فاصله ای زمانی در حدود 300 سال، یعنی از مرگ یوسف تا تولد موسی، یا در مجموع 430 سال از مهاجرت یعقوب به مصر تا خروج از مصر (خروج 12: 40 و 41) وجود دارد. در این هنگام جمعیت اسرائیلیان بسیار افزایش یافته بود (خروج 1: 7) پس از مرگ یوسف تغییر سلسلۀ فراعنه موجب شد که بنی اسرائیل به بردگی کشیده شوند. در هنگام خروج، این قوم، علاوه بر زنان و کودکان دارای 600000 مرد بالای 20 سال بود (اعداد 1: 46) که این رقم در مجموع به 3 میلیون نفر رسید. برای این که خاندان یعقوب که به تعداد 70 نفر بود در مدت 430 سال به چنین جمعیت عظیمی برسد، لازم بود که در هر 25 سال تعداد آن ها دو برابر شود، که این نیز به راحتی امکان پذیر بود.

بی تردید، اسناد خانوادگی ابراهیم، اسحق و یعقوب به مصر برده شد، و در طی سال های طولانی اسارت، این وعده که روزی کنعان سرزمین ملی آن ها خواهد شد، همواره گرامی داشته می شد.

مصر و کتاب مقدس

در وهلۀ اول، فرزندان حام در مصر سکونت گزیدند. ابراهیم و یعقوب مدتی را در مصر به سر می بردند. یوسف حاکم مصر بود. قوم یهود از بدو پیدایش خود 400 سال در مصر زندگی کرد. موسی پسر خواندۀ یکی از ملکه های مصر بود، و در دورانی که آماده می شد تا شریعت را به اسرائیل بدهد، در همۀ حکمت و دانش مصر آموزش دید. مذهب مصر یعنی پرستش گوساله، به مذهب حکومت شمالی اسرائیل تبدیل شد. ارمیا در مصر در گذشت. از هنگام اسارت تا زمان مسیح، همواره جمعیت قابل توجهی از یهودیان در مصر می زیستند. ترجمۀ «سپتواجنت» (ترجمۀ یونانی عهد عتیق) در مصر انجام شد. عیسی مدتی از دوران کودکی خود را در مصر سپری کرد. و مصر یکی از مراکز مهم اولیۀ مسیحیت شد.

مصر

مصر در واقع درّه ای است به عرض 3 الی 45 کیلومتر، با عرض متوسط 15 کیلومتر و با طول 1200 کیلومتر، رود نیل آن را در طول منتهی الیه شرقی کویر صحرا از آسوان تا دریای مدیترانه به دو بخش تقسیم کرده و فلاتی به ارتفاع حدود 1000 فوت در هر دو طرف آن.

کف دره، با رسوبات سیاه خاک غنی از ارتفاعات حبشه، که از حاصل خیزی بی نظری برخوردار است و هر ساله با طغیان سالانۀ رود نیل تجدید می شود، پوشانده شده است.

از آغاز تاریخ، این سرزمین با سیستم وسیعی از کانال ها و مخازن آب آبیاری شده. امروزه، سدّ آسوان که به دست انگلیسی ها ساخته شده، طغیان رود نیل را کنترل می کند و قحطی، امری است که به گذشته ها مربوط می شود.

در این سرزمین که اطرافش را صحراها فرا گرفته اند، نخستین امپراطوری عظیم تاریخ شکوفا شده و در هیچ جای دیگری، تمدنی باستانی این گونه حفظ نشده است.

جمعیت مصر امروزه بیش از 60 میلیون است. در دوران حکومت روم 7 میلیون نفر، و احتمالاً در دوران اقامت اسرائیل در مصر نیز، کمابیش به همان تعداد بوده است.

از شمال تا جنوب دلتا، یعنی مثلثی که بر دهانۀ رود نیل قرار دارد، 100 مایل و از شرق به غرب آن یعنی از بندر سعید تا اسکندریه، 150 مایل است. این حاصلخیزترین قسمت مصر است. سرزمین جوشن، یعنی مرکز اصلی سکونت اسرائیلیان، در قسمت شرقی دلتا قرار داشت.

مذهب مصر

به گفتۀ «سر فلیندرز پتری» باستان شناس معروف مصری، مذهب اولیۀ مصر یکتاپرستی بوده، است. اما پیش از آغاز دورۀ تاریخی، مذهبی در مصر به وجود آمده بود که در آن هر قبیله، خدای خاص خود را داشت که به صورت یک حیوان نشان داده می شد.

– «پتاه» (آپیس) خدای ممفیس بود که به صورت یک گاو نر نشان داده می شد.

– «آمون» خدای تبس به صورت گاو ماده نمایش داده می شد.

– «موت»، همسر آمون که یک لاشخور نمایان گر آن بود.

– «هوروس»، خدای آسمان، به صورت شاهین؛ و «رع»، خدای خورشید به صورت قوش.

– «سِت» (شیطان)، خدای مرز شرقی؛ به وسیلۀ تمساح نمایانده می شد.

– «اُزیریس»، خدای مردگان. به وسیلۀ بز؛ و همسر او «ایزیس» به صورت گاو ماده نشان داده می شد.

– «توت»، خدای دانش، به صورت یک میمون؛ و الهه «هِکا» به صورت قورباغه.

– «نِکبِت»، الهۀ جنوب، به شکل مار.

– رود نیل، مقدس بود.

– الهه «بَست»، به صورت گربه نشان داده می شد.

خدایان بسیار دیگری نیز در مصر وجود داشتند. فراعنه را نیز دارای مقام الوهیت به شمار می آوردند.

برگرفته از کتاب راهنمای کتاب مقدس از انتشارات شورای کلیسایی 222