حقایقی چند در بارۀ سرزمین کنعان و کنعانیان

حقایقی چند در بارۀ سرزمین کنعان و کنعانیان

«کنعانیان» عنوانى کلى بودکه بر همۀ ساکنان سرزمین اطلاق می شود. و در مفهوم محدودتر آن، براى ساکنان دشت اسدرئلون (Esdraelon) و دشت هاى اطراف بکار می رفت. «امورى ها» نیزعنوانى عمومى بودکه گاهى به همۀ ساکنان، ولى بطوردقیق تر به قبیله اى اشاره داشت که در غرب دریای مرده  ساکن بودند و سرزمین شرق رود اردن را فتح کرده وعمونى ها را به عقب رانده بودند. «فریزى ها» و «یبوسیان» درکوه هاى جنوب زندگی مى کردند. «هوی ها» و «هتی ها» گروه هایی پراکنده از حکومت قدرتمند شمال بودند که پایتختش درکرکمیش بود، و منطقۀ لبنان را تحت اشغال خود درآورده بودند. درمورد جرجاشیان تصور بر این است که در شرق دریای جلیل ساکن بودند. مرزهاى همۀ این اقوام قابل جابجایی بود و در زمان هاى مختلف مکانهاى متفاوتی را اشغال می کردند.

مذهب کنعانیان

بعل خداى اصلى کنعانیان، وعشتورت زن بعل، الهۀ اصلى آن ها بود. عشتورت مظهر اصل تولید مثل درطبیعت بود. او در بابل ایشتار، و دریونان و روم آستارت نامیده مى شد. بعلیم جمع کلمۀ بعل، تمثال های بعل بودند.عشتاروت جمع کلمۀ عشتورت بود. عشیره یک دیرک مقدس، مخروطى سنگی یا بوتۀ درختى بود که نمایندۀ  این الهه بود. معابد بعل و عشتورت معمولاً مشترک بودند. کاهنه ها، فاحشه هاى معبد بودند. لواطان نیز فواحش مذکر معبد بودند. پرستش بعل، عشتورت و سایر خدایان کنعانى از افراطى ترین مجالس عیاشی تشکیل مى شد و معابد آن ها مراکز فساد بودند.

فرمان صریح خدا به اسرائیل، نابودکردن یا بیرون راندن کنعانیان بود (تثنیه 7: 2 و 3). و یوشع با جدیت به این کار پرداخت و خدا با معجزات عظیم به اوکمک کرد. در واقع،  خدا این کار را کرد.

در حفارى هاى انجام شده در جِزِر، مک آلیستر از انجمن اکتشافى فلسطین (١٩٠٩- ١٩٠۴)، در قشرکنعانى که متعلق به دوران پیش از اشغال اسرائیلی ها و حدود 1500 ق. م. بود، ویرانه هاى یک «مکان بلند» را یافت که معبدى بوده که درآن خداى بعل والهۀ عشتورت (آستارت) پرستش می شدند.

این مکان بلند محوطه اى بود با مساحت 50 در 40 متر،که دیوارى اطراف آن را پوشانده بود واز بالا باز بود، ومردم درآن جا جشن هاى مذهبى خود را برگزار مى کردند. درون محوطه 10 ستون ستبر با ارتفاع ٢ تا ۴ متر قرار داشت که درمقابل آن ها قربانی ها تقدیم می شدند.

مک آلیستر در این«مکان بلند» زیر آوارها تعداد زیادى کوزه یافت که در آن ها بقایاى کودکانى که براى بعل قربانی شده بودند، به چشم مى خورد. بنظر می رسید همۀ این محوطه قبرستانى براى کودکان نوزاد بوده است.

یکى دیگر از مراسم وحشتناک آنان «قربانی های پایه»  نام داشت. هنگامی که خانه اى بنا می شد، کودکى مى بایست قربانى شود، و جسدش در بناى دیوارکار گذاشته شود، تا براى بقیۀ خانواده خوش شانسى بیاورد. تعداد بسیارى از این دیوارها در جِزِر، و نیز در مجدو، اریحا و سایر مکان ها یافت شده است.

مک آلیستر در این «مکان بلند» در زیر زباله ها، تعداد بسیار زیادى تمثال و لوحۀ عشتورت را یافت که داراى اعضاى تناسلى چندش آور بودند و براى تحریک احساسات جنسى به طرز برجسته طراحى شده بودند.

به این ترتیب،کنعانیان در حضور خدایانشان با اعمال ضد اخلاقی افراط آمیز به عنوان آیین مذهبى، و سپس با به قتل رساندن فرزندان نخست زاده شان به عنوان قربانى هایی براى همان خدایان، آن ها را پرستش مى کردند.

چنین به نظر می رسدکه در مقیاسى وسیع، سرزمین کنعان به نوعى سدوم وعموره در سطح ملى تبدیل شده بود.

آیا باز هم از این که خدا به اسرائیل فرمان دادکه کنعانیان را نابودکنند، دچار تعجب مى شویم؟ آیا تمدنى با چنین اعمال قبیح و سبعیت نفرت انگیزى حق براى ادامۀ وجود خود داشت؟ این یکى از مثال هاى تاریخ براى نشان دادن خشم خدا علیه شرارت ملت ها است.

باستان شناسانى که در ویرانه هاى شهرهاى کنعانیان به حفارى می پردازند، تعجب می کنند از این که چرا خدا زودتر ازاین، آن شهرها را نابود نکرد.

هدف خدا از صدور فرمان نابودى کنعانیان، علاوه بر داورى آن ها، این بود که اسرائیل را از بت پرستى و آیین هاى شرم آور آن دور نگاه دارد. خدا داشت ملت اسرائیل را به خاطر یک هدف مهم به خصوص بنیان مى نهاد تا راه را براى آمدن مسیح هموار می سازد، و این کار را با پیاده کردن این ایده در جهان که تنها یک خداى زنده حقیقى وجود دارد، انجام مى داد. اگراسرائیل به دام بت پرستى مى افتاد، دیگر دلیلى براى ادامۀ حیات آن به عنوان یک ملت وجود نداشت. به عنوان احتیاط، لازم بودکه سرزمین از آخرین بقایاى پرستش بت ها پاک شود. براى این کار، یوشع پیشقدم شد و اگر اسرائیل آن را ادامه داده بود، نتیجه چقدر متفاوت مى بود!

برگرفته از کتاب راهنمای کتاب مقدس از انتشارات شورای کلیسایی 222