تعریف جامعه و آیا کلیسا یک جامعه محسوب می شود؟

تعریف جامعه

جامعه در لغت، یک واژۀ عربی به معنای گرد آورنده، فراهم آورنده اجتماع و یا مردم یک کشور یا شهر است.

جامعه در زبان انگلیسی Society  گفته می شود که از یک واژۀ لاتین گرفته شده.

جامعه در اصطلاح، معمولاً به گروهی از انسان ها اطلاق می شود که به منظور تأمین نیازمندی های مادی و معنوی خود جمع می شوند و روابط و مناسبات اجتماعی میان آنها برقرار می شود.

جامعه صرفاً یک سازمان اجتماعی است؛ مجموعه ای از نهاد های اجتماعی، متشکل از مردمی که دارای تاریخ، فرهنگ، زبان، عقاید و باورهایی هستند که در نهایت باعث ایجاد هویتی مشترک می شوند.

در واقع، جامعه بزرگ ترین شمار افراد انسانی است که طبق یک سری قوانین خاص و در یک اقلیم خاص دور هم جمع شده اند و برای تأمین نیازهای اجتماعی شان در کنش متقابل اند و در یک فضای مشترک فرهنگی به سر می برند و می توانند با همدیگر به تعاملات کلی برسند.

ارسطو: جامعه را به موجود زنده تشبیه می کند که قانون تولد، رشد و مرگ بر آن حاکم است.

امیل دورکیم: جامعه را موجودی زنده می شمارد که دارای وجدان و روحی جمعی است.

هر جامعه از یک سری ویژگی های کلی تشکیل یافته است که عبارتند از:

الف : کنش متقابل اجتماعی نمادی

ب: الگوهای اجتماعی

ج: همبستگی اجتماعی

د: تغییر اجتماعی

الف : کنش متقابل اجتماعی یعنی تعامل، همکاری، ارتباط و مذاکره ای که مردم با یکدیگر دارند. کنش متقابل اجتماعی به دو نوع کنش متقابل اجتماعی نمادی و غیر نمادی تقسیم می شود.

منظور از کنش متقابل اجتماعی نمادی این است که کنش گران هنگامی که به کنش می پردازند، رفتارهای یکدیگر را در نظر می گیرند. اصولا کنش افراد به منظور انتقال پیامی به دیگران صورت می گیرد و دیگران که هدف این رابطه هستند، پیوسته می کوشند معنای آن کنش ها را درک و تعمق کنند و سپس پاسخ دهند. بر همین اساس، جامعه محصول کنش متقابل اجتماعی نمادی است.

ب: الگوهای اجتماعی : منظور از الگوهای اجتماعی این است که کنش متقابل اجتماعی تنظیم  می گردد، منظم می شود و البته ثباتی در آن برقرار می شود و در نتیجه ی این ثبات است که کنش گران متوجه می شوند در ارتباط با یکدیگر چه باید بکنند.

جامعه شناسان الگوهای اجتماعی را به سه دسته تقسیم می کنند:

۱- فرهنگ      ۲- ساختار اجتماعی    ۳- نهادهای اجتماعی

۱- فرهنگ: مجموعه ای از قوانین، آداب و رسوم، افکار و عقاید، ارزش ها و باورهایی است که به وسیله اعضای جامعه از نسلی به نسل دیگر منتقل می شود و در میان افراد مشترک است.

۲- ساختار اجتماعی: مجموعه ای از موقعیت های اجتماعی است که افراد را در جامعه رده بندی می کند. ساخت معمولاً به روابط میان اجزا با یکدیگر و نیز اجزا با کل سیستم اطلاق می شود.

ساخت اجتماعی به دلیل تغییرپذیریِ کند و نامحسوس، از پایداریِ نسبی برخوردار می باشد.

۳- نهادهای اجتماعی: ساختارها، نمادها و شیوه های تثبیت شده ای هستند که برای رفع نیازهای معینی از کنش گران و روابط اجتماعی به وجود آمده اند.

ج: همبستگی اجتماعی: عاملی که باعث می شود تا جامعه تداوم و استمرار داشته باشد، همبستگی است که بین اعضای جامعه به وجود می آید.

در واقع همبستگی باعث وفاداری اعضای جامعه به یکدیگر می شود و این وفاداری، رمز ماندگار جامعه می شود. در حقیقت، کنش گران احساس می کنند که به جامعه تعلق دارند، بنابراین تمام تلاش و کوشش خود را برای حفظ  جامعه به کار می گیرند.

د: تغییر اجتماعی : اعضای جامعه نسبت به مسائل جامعه بی توجه نیستند و آن ها را نادیده نمی گیرند و می توانند مسائل آن را حل کنند و بر اثر تعیین راه حل های خلاقانه است که جامعه باز تولید شده و تداوم پیدا می کند. در واقع جوامع به این دلیل وجود دارند که می توانند تغییر کنند. زیرا جامعه به مثابه یک ارگانسیم زنده است که می تواند رشد کند و تکامل یابد.

حال با توجه به تعریف جامعه و ویژگی های کلی و اساسی آن، آیا کلیسا یک جامعه محسوب می شود؟

با توجه به تعاریف فوق؛ کلیسا یک نهاد اجتماعی محسوب می شود که عبارت است از نظام سازمان یافته ای از روابط اجتماعی که در برگیرنده ی برخی از ارزش ها و فرایندهای مشترک است و برای پاسخ گویی به نیازهای اساسی جامعه به وجود آمده است و مبین واقعیتی است که در جامعه ساخته شده و استقرار یافته و دارای درجه ای از تداوم است. کلیسا دارای قوانین رسمی است که از طریق آن ایفای نقش ها و رفتارهای اعضا مشخص می شود و در جهت تنظیم رفتارها و نظارت بر آن ها عمل می کند. همچنین دارای نشانه ها و سمبل هایی است که برای حفظ وفاداری و پیوستگی اعضا به کار می برد.

کارکردهای عمده آن عبارت اند از:

الف : الگوی رفتارهای شایسته اجتماعی را در موقعیت های مختلف در اختیار افراد قرار می دهد.

ب: نقش های گوناگون را برای افراد مشخص می نماید.

ج: نظامی از افکار مرتبط به هم که اعضای یک گروه به طور دسته بندی در آن مشارکت دارند و اصول اعتقادی (ایدئولوژیکی) اعضا را شکل می دهد.

نوشتۀ: هدیه فرازمند (جامعه شناس)