ادامه فصل پنجم: اثبات پسر خدا بودن عیسی مسیح

دلیل بر اینکه عیسی، پسر خدا است

چندین مرحله اساسی در بحث مربوط به اینکه عیسی پسر خداست، وجود دارد.

اول، آیا مدارک عهدجدید که سخنان عیسی را ضبط کرده­ اند، دقیق هستند؟

دوم، آیا نویسندگان نسخ خطی، روایتی دقیق از تعالیم عیسی ارائه کرده ­اند؟

سوم، آیا عیسی واقعاً ادعا کرده که پسر خدا است؟

چهارم، آیا عیسی معجزات منحصربه ­فردی انجام داده که ثابت کنند او پسر خدا است؟

اعتبار مدارک عهدجدید

شاید برای کسانی که از این حقیقت آگاهی ندارند که مدارک دال بر حقانیت عهدجدید، نسبت به هر کتاب دیگری از دنیای باستان بیشتر است، این موضوع تعجب ­آور باشد.* با این وجود همانطور که خواهیم دید این گفته به دلایلی چند، حقیقت دارد.

بجا ماندن تنها چندین نسخه خطی انگشت­ شمار از آثار بزرگ دوران باستان، موضوعی غیرعادی نیست. طبق گفته اف. بروس، محقق و استاد برجسته دانشگاه منچستر، ما در حدود نه یا ده نسخه سالم از «جنگ گل» (فرانسه قدیم) اثر قیصر، بیست نسخه از «تاریخ روم» نوشته لیوی، دو نسخه از «سالنامه» تاسیتوس و هشت نسخه خطی از «تاریخ» توسیدید در اختیار داریم.[1]

پرشمارترین اثر غیرمذهبی دنیای باستان، «ایلیاد» هومر است که تقریباً در 643 نسخه خطی محفوظ مانده است. در مقایسه، هم­ اکنون بیش از 5366 نسخه خطی یونانی از عهدجدید موجود است. در واقع به اذعان محققین و کارشناسان، «عهدجدید مستندترین و پرنسخه­ ترین کتاب دنیای باستان است».[2]

یکی از نشانه ­های نسخه خطی خوب، قدمت آن است: معمولاً هرچه قدمت بیشتری داشته باشد، معتبرتر است، چراکه هرچه به زمان نگارش اصلی نزدیک ­تر  باشد، احتمال تحریف یا از بین رفتن متن کمتر می ­شود. اکثر کتاب­های مربوط به دنیای باستان نه تنها در نسخه خطی معدود و انگشت­ شمار بلکه در دست­ نوشته­ هایی به ما رسیده ­اند که تاریخ آنها به حدود هزار سال بعد از نگارش اولیه و اصلی می­ رسد.

این نکته در مورد تمام کتاب­های فوق ­الذکر مصداق دارد (همانطور که در مورد «اودیسه» هومر صادق است، حتی به ندرت می­ توان یک نسخه خطی مربوط به پانصد سال بعد از نگارش اولیه پیدا نمود). ولی در مقایسه با این وضعیت، عهدجدید به صورت کامل در دست­ نوشته ­هایی که قدمت آنها نزدیک به 150 سال بعد از نسخه اصلی می­ رسد، محفوظ مانده و به دست ما رسیده است.

حتی قطعاتی مانند پاپیروس جان ریلاندز که مربوط به سال­های 117 تا 138 میلادی و حاوی بخش­هایی از انجیل یوحنا است تنها یک نسل با زمان نگارش اولیه فاصله دارد. هیچ کتابی از دنیای باستان جز عهدجدید دارای چنین فاصله کمی بین نگارش اصلی و اولین نسخه­ های دست­ نویس وجود ندارد.

مسلمانان قویاً بر این نکته اصرار دارند که قرآن به طور کامل محفوظ مانده است. هرچند این ادعا لااقل پس از نسخه­ های تجدیدنظرشده قرآن عثمان صحت  دارد، ولی چنین ادعایی هیچ چیزی بر اعتبار آن نمی­ افزاید، چراکه قرآن نه مربوط به دنیای باستان بلکه از قرون میانه (قرن هفتم بعد از میلاد) است.

اغلب مسلمانان کاملاً از این موضوع غافل مانده­ اند که در مورد کتب باستانی (قرن اول میلادی)، عهد جدید از دیدگاه نسخ خطی، دقیق­ ترین و معتبرترین کتابی است که تابحال به دست ما رسیده است.*

سوءتفاهم گسترده ­ای در بین مسلمانان و بعضی کسان دیگر در مورد به اصطلاح اشتباهات موجود در دست ­نوشته­های کتاب­مقدس وجود دارد و حتی عده ­ای تعداد این خطاها را حدود 200.000 مورد تخمین زده ­اند. در واقع این موارد نه خطا، بلکه فقط قرائت­ های مختلف هستند که بیشتر آنها صرفاً از دستور زبان سرچشمه می­ گیرند.

این قرائت­های مختلف در بین بیش از 5300 نسخه خطی منتشر شده و بنابراین تلفظ­های مختلف یک حرف در یک کلمه از یک آیه، در 3000 نسخه خطی به عنوان 3000 خطا محاسبه شده است.

وستکات و هورت، دو تن از مشاهیر و استادان برجسته نسخه­ شناسی برآورد کرده­ اند که تنها یک­ ششم از این مغایرت­ها قابل توجه هستند و بقیه اصلاً ارزش مطرح کردن را ندارند و این بدان معنی است که 33/ 98 درصد متن کتاب­مقدس از هر ایراد و انتقادی به دور است.[3]

آ. رابرتسون، محقق بزرگ قرن بیستم در اثر خود به نام «مقدمه ­ای بر نقادی متن عهدجدید» می ­گوید که تنها «یک­ هزارم از کل متن» هنوز زیر سؤال است.[4] با این تحقیق به روشنی معلوم می­ شود که 9/ 99 درصد از عهدجدید فاقد هرگونه مغایرت یا تفاوت قابل ذکر است.

فیلیپ شاف، مورخ برجسته قرن نوزدهم در کتابی به نام «همراه با عهدجدید یونانی و نسخه انگلیسی» محاسبه نموده که از بین 150.000 تفاوت شناخته­ شده در زمان او، تنها 400 مورد به نوعی بر مفهوم متن تأثیر می­ گذارند و از آن بین تنها 50 مورد واقعاً مهم هستند.

با این وجود، حتی یک مورد وجود ندارد که «یک اصل ایمانی یا قاعده رفتاری را مخدوش سازد که در متون مسلم و تردیدناپذیر دیگر به فراوانی نیامده باشد یا از لحن کلی تعالیم کتب مقدس استخراج نگردد».[5]

مدارک و شواهد فراگیر و بی شمار در مورد اعتبار نسخه ­های خطی عهدجدید نسبت به سایر کتاب­های دوران باستان در جدول مقایسه­ ای زیر خلاصه شده است.[6]

البته مانند دیگر آثار مربوط به دنیای باستان، برخی اشتباهات جزئی ناشی از نسخه ­برداری وجود دارد، ولی هیچ­کدام از آنها تأثیری بر پیام کتاب­مقدس ندارند. برای توجیه بهتر این موضوع، به دو تلگرام زیر توجه کنید که هرکدام به فاصله یک روز ارسال شده است:

1. «شما یک میلون دلار برنده شده ­اید».

2. «شما یک ملیون دلار برنده شده ­اید».

حتی اگر تلگرام اول به دست ما رسیده باشد، با وجود اشتباهی که در متن وجود دارد، منظور اصلی و دقیق آن را می­ فهمیم. حال اگر 20 تلگرام به دست ما می ­رسید و هر کدام دارای چنین اشتباهاتی در جاهای مختلف جمله می­بود، پیام اصلی را بدون هیچ شک و شبهه معقولی درک می­ کردیم.

در اینجا نکته قابل توجه این است که نسخه های خطی عهدجدید حاوی درصد بسیار پایین ­تری از اشتباهات مهم نسخه ­برداری نسبت به این تلگرام هستند.[7] مهم ­تر از این، عهدجدید با بیش از 5300 نسخه دست­ نویس (در مقایسه با چند تلگرام)، پیام اصلی آن کمتر از پیام چنین تلگرامی تحت تأثیر اشتباهات نسخه­ برداری قرار گرفته است.

اکثر کتاب­های مربوط به دوران باستان در مقایسه با عهدجدید، به هیچ­وجه از صحت و اعتباری هم­ شأن با آن برخوردار نیستند. بروس متزگر، محقق معروفی که مطالعات و تحقیقات بسیاری در عهدجدید داشته، در کتاب «فصولی در تاریخ نقادی متن عهدجدید» تخمین زده است که «مهابهارات» کتاب مقدس هندوها تنها با 90 درصد دقت رونوشت شده و ایلیاد هومر با حدود 95 درصد، ولی طبق ارزیابی وی، دقت نسخه­ برداری عهدجدید در مقایسه با این دو به چیزی حدود5/ 99 درصد می­ رسد.[8]

بنابراین متن عهدجدید را می ­توان با ضریب دقت بیش از 99 درصد بازسازی نمود و مهم ­تر از همه اینکه 100 درصد پیام اصلی عهدجدید در نسخه­ های خطی آن به دست ما رسیده است!

محققین مسلمان، سِر فردریک کنیون، دانشمند متن­ شناس برجسته را به عنوان مرجعی معتبر در این خصوص به رسمیت می­ شناسند. یوسف علی، محقق بزرگ مسلمان و مترجم مشهور قرآن، بارها از کنیون به عنوان مرجعی منصف و قابل اعتماد در خصوص دست­نوشته­ های باستانی نام برده است. با این معرفی، حال ببینیم دیدگاه کنیون در این مورد چیست. وی در اثر خود به نام «کتاب­مقدس ما و دست­نوشته­ های باستانی می­ گوید:

تعداد نسخ خطی عهدجدید، ترجمه­ های بسیار قدیمی و نقل ­قول­های نویسندگان مسیحی از آن به قدری زیاد است که عملاً این اطمینان را به وجود می ­آورد که می­ توان در یکی یا چند مورد از این مراجع باستانی به قرائت واقعی متون مورد تردید دست یافت. این وضعیت خاص در مورد هیچ­کدام از کتب دنیای باستان مصداق ندارد.[9]