آیا خدا داود را برانگیخت تا قومش را سرشماری کند (دوم سموئیل ۱:۲۴) یا شیطان (اول تواریخ ایام ۱:۲۱)؟

آیا خدا داود را برانگیخت تا قومش را سرشماری کند (دوم سموئیل ۱:۲۴) یا شیطان (اول تواریخ ایام ۱:۲۱)؟

این دو آیه به‌ظاهر با یکدیگر تفاوت واضحی دارند، مگر این‌که هر دو گفته صحیح باشند. در اواخر سلطنت داود بود که او به فتوحات بی‌نظیر خود که شامل تسخیر، اسارت و وابستگی اقوامی چون کنعانی‌ها، سوری‌ها و قلمرو فینیقی‌ها بود، نظری انداخت و به‌جای قدردانی و سپاسگزاری از رحمت‌های خدا، بیشتر از هر چیز به قدرت نظامی و جنگی خود فکر می‌کرد تا محبت و لطف خدا که نصیب او شده بود!
پس خداوند تصمیم گرفت که وقت آن رسیده تا داود را فروتن سازد، یعنی جایی که بتواند به آغوش پرمهر خدا بازگردد. پس اجازه داد تا به سرشماری خود ادامه دهد و این را درک کند که چنین حالتی برایش مفید نخواهد بود، چون تنها چیزی که این سرشماری نصیبش می‌کرد، تکبر و غرور نابودکننده در قوم اسرائیل بود (با اینکه یوآب در بارۀ این سرشماری در اول تواریخ ایام ۳:۲۱ به داود هشدار داده بود). پس از این‌که سرشماری تکمیل شد، خدا تصمیم گرفت این قوم را مجازات نموده، به بلایی مصیبت‌بار مبتلا سازد که تلفات زیادی به همراه داشت (در واقع مطابق دوم سموئیل ۱۵:۲۴ به قیمت جان ۷۰۰۰۰ نفر).

اما شیطان چه؟ اگر خدا داود را برانگیخته بود تا به چنین حماقتی دست بزند، چرا او می‌بایست در این امر دخالتی داشته باشد (مطابق اول تواریخ ایام ۱:۲۱)؟ ظاهراً با دانش به این‌که این سرشماری باعث خشم خدا می‌شد، ابلیس دلایل کاملاً خبیثی در سر پرورانده بود و در نتیجه او نیز داود را تحریک نمود تا به این کار اقدام کند (اول تواریخ ایام ۷:۲۱و۸).

اما دقت کنید که چنین رخدادی مسئلۀ تازه‌ای نبود؛ چون در کتاب مقدس، چندین واقعۀ دیگر وجود دارند که در آنها خدا و شیطان هر دو، انگیزه‌های افراد را مورد آزمایش قرار می‌دادند و جهت شناخت انگیزه‌های بشری حضور داشتند. به عنوان نمونه در زیر به چند مورد مشابه اشاره می‌کنیم:

۱. در کتاب ایوب، فصل‌های ۱و۲ می‌بینیم که خدا شیطان را به چالش می‌کشد و به او اجازه می‌دهد تا ایوب را به بلاها گرفتار سازد. هدف خدا این بود که با به کارگیری مصیبت‌ها ایمان ایوب را تقدیس کرده، شخصیت او را تحت انضباط قرار دهد و آن را تقویت بخشد. در حالی که هدف شیطان کاملاً نابودکننده بود و سعی بر این داشت تا چنان به او صدمه بزند که ایمان به خدایش را ترک کند.

۲. به همین شکل در اول پطرس ۱۹:۴و ۸:۵ خدا و شیطان هر دو در رنج و جفای ایمان‌داران نقش دارند. از سویی هدف خدا تقویت ایمان آنان و اینکه به آنان امکان شریک شدن در رنج‌های مسیح در این زندگی را بدهد تا در نهایت در جلال و شکوه آسمانی آیندۀ او شادی و وجد عظیم کنند (اول پطرس ۱۳:۴و۱۴). در حالی که قصد شیطان “بلعیدن” آنان است (اول پطرس ۸:۵) و اینکه آنان را مانند خودش به تلخی و ترحم‌جویی سوق دهد.

۳. خدا و شیطان هر دو اجازه دادند تا عیسی سه بار در طول خدمت زمینی خود وسوسه شود. هدف خدا از این وسوسه‌ها این بود که عیسی بر همان وسوسه‌کننده‌ای که آدمِ اول را به سقوط کشاند، پیروز شود؛ در حالی که هدف شیطان از این وسوسه‌ها منحرف ساختن این منجی از مأموریت مسیحایی بود.

۴. خودِ عیسی در لوقا ۳۱:۲۲و۳۲ علت این که چرا پطرس سه بار او را در دادگاهِ کاهن‌اعظم انکار کرد، به نقش این دو گروه اشاره دارد: “ای شمعون، ای شمعون، شیطان اجازه خواست شما را همچون گندم غَربال کند. اما من برای تو دعا کردم تا ایمانت تلف نشود. پس چون بازگشتی برادرانت را استوار بدار”.

۵. و بالآخره، خودِ ماجرای صلیب عیسی نمونۀ دیگری است از اینکه خدا و شیطان هر دو در این واقعه نقش داشتند. شیطان وقتی قلب یهودا را پر از بی‌وفایی و کینه ساخت تا به عیسی خیانت ورزد، هدف خود را برملا ساخت (یوحنا ۲۷:۱۳). اما هدف خدا از واقعۀ صلیب این بود که برّه‌ای که از بنیاد عالم ذبح شده بود، باید جان خود را برای کفّارۀ گناه بسیاری فدا کند، تا بار دیگر انسان گناهکار به رابطه‌ای که در همان آغاز، در باغ عدن از آن محروم شده بود، بازگردد و در نتیجۀ آن وارد رابطه‌ای جاودانی شود.

پس ما ۵ نمونۀ دیگر داریم که خدا و شیطان، هردو با انگیزه‌های کاملاً متفاوت در آن نقش داشتند. نیّت شیطان در تمام این موارد، که سرشماری داود نیز یکی از آنهاست، با هدف خبیث و شریرانه همراه بود، در حالی که انگیزۀ خدا در تمام این نمونه‌ها کاملاً متفاوت بود.  انگیزۀ او خیر‌خواهانه بود و بر پیروزی نهایی تمرکز داشت تا ثمردهی شخصی که مورد آزمایش قرار گرفته بود، بیشتر و بیشتر شود. در هر یک از موارد بالا، موفقیت شیطان محدود و گذرا بود؛ در حالی که در نهایت هدف خدا برای پیشبرد خواسته‌هایش به خوبی انجام شد.
(Archer 1982:186-188)

منبع مقاله: https://answeringislamblog.wordpress.com/2020/11/26/101-cleared-up-contradictions-in-the-bible/

ترجمۀ: اِلما غریبیان