آیا بر اساس سخن ارمیا ۲۰: ۷ خدا فریبکار است؟

آیا بر اساس سخن ارمیا ۲۰: ۷ خدا فریبکار است؟

در ارمیا ۲۰: ۷ نوشته شده:  «ای خداوند مرا فریفتی پس فریفته شدم. از من زورآورتر بودی و غالب شدی». با نگاه سطحی به این آیه، ممکن است چنین برداشت شود که خداوند «فریبکار» است. اما برای درک درست، باید چند نکته را در نظر گرفت:

۱. زمینهٔ تاریخی و شخصی

• این سخنان، شکایت و دردِ ارمیا است و نه بیان خصوصیتی از خدا از جانب خدا. او پیامبری بود که سال‌ها پیام قضاوت و نابودی برای یهودا آورد و به‌خاطر آن بسیار رنج کشید، تحقیر شد و حتی به زندان افتاد.

• او با خدا صادقانه درد دل می‌کند و احساسات خود را بیان می‌نماید، حتی اگر خشن یا تلخ باشد.

۲. معنای واژۀ «فریفتن»

• واژهٔ عبری‌ای که در این‌جا به‌کار رفته، פָּתָה (patah) است که معنای اصلی‌اش «ترغیب کردن»، «وسوسه کردن» یا «قانع ساختن» است، نه الزاماً «فریب دادن» به معنای منفی اخلاقی.

• بنابراین، ترجمهٔ دقیق‌تر این آیه می‌تواند این باشد: «ای خداوند، مرا ترغیب کردی و من پذیرفتم؛ مرا برانگیختی و غالب آمدی.»

۳. معنای الاهیاتی

• ارمیا احساس می‌کرد که خدا او را به مأموریتی سخت و پررنج کشانده است. در زبان شکایت، این را به‌صورت «مرا فریفتی» بیان می‌کند.

• در کتاب مقدس، انبیا گاهی با زبان شکایت و حتی اعتراض با خدا سخن می‌گویند (مانند ایوب یا مزامیر) و کتاب مقدس با صراحت و شفافیت اینگونه بیانات و احساسات انسانی را منعکس کرده است. این نشان‌دهندهٔ رابطهٔ صادقانه و نزدیک با خداست، نه اینکه خدا واقعاً فریبکار باشد. باید توجه داشت که این را خدا در مورد خود نگفته بلکه نوعی بیان صادقانۀ احساسات بشری تحت فشار و تنگی است.

۴. نتیجه

بر اساس زمینهٔ زبانی و الاهیاتی، این آیه هرگز به معنای آن نیست که خدا «دروغگو» یا «فریبکار» است. بلکه نشان‌دهندهٔ احساسات متضاد ارمیا است: او می‌داند خداوند او را به خدمت فراخوانده، ولی از فشار و رنج آن شکایت دارد.

پس پاسخ کوتاه: خیر، بر اساس ارمیا ۲۰: ۷ خدا فریبکار نیست؛ بلکه ارمیا با زبان شاعرانه و عاطفی شکایت می‌کند که خدا او را به مأموریتی دشوار «قانع کرده» و او ناگزیر آن را پذیرفته است و این سخنی از جانب خدا نیست بلکه ابراز احساسی تلخ از جانب ارمیا به خاطر شرایطی بود که او قرار داشت و نوعی درد دل صادقانه با خدا بوده است.