آیا شراب اشاره شده در یوحنا فصل دوم (عروسی قانای جلیل) تخمیر شده بود یا خیر؟

آیا شراب اشاره شده در یوحنا فصل دوم (عروسی قانای جلیل) تخمیر شده بود یا خیر؟

یوحنا در باب دوم انجیل خود توضیح داده است که عیسی در قانا، در یک جشن عروسی آب را به «شراب» تبدیل کرد. معجزۀ شراب یکی از معجزه های هفتگانۀ نمادین (یونانی سِمیا) عیسی در انجیل یوحنا بود که نشان می داد عیسی همان مسیحای (یعنی، نجات دهنده) اسرائیل و پسر خدا است که «پر از فیض و راستی است» (م.ک. با یوحنا ۱: ۱۴ و ۱۷). همچنین این معجزه بخشی از «تازگی» و «تولد» خاصی است که یوحنا در باب های آغازین خود از آن سخن می گوید («شراب تازه» ۲: ۱-۱۱؛ «معبدی تازه» ۲: ۱۴-۲۲؛ «تولد تازه» ۳: ۱-۸؛ «حیات تازه» ۴: ۴-۲۶).

شخصیت و خدمت عیسی مسیح، امری تازه و بی سابقه بود که به تاریخ ارتباط خدا با بشریت قدم نهاد. ولی نظام قدیمی یهود (یعنی، مذهبی که بر اساس تفسیر پنتاتوخ، همان پنج کتاب اول عهد عتیق، و آداب و رسوم یهودی بنیاد نهاد شده بود) در مقابل پذیرش هدیۀ تازه ای که عیسی پیشکش می کرد، مقاومت و مخالفت می کرد و آن را رد می نمود.

ما با درک مفهوم «تازگی» می توانیم به ماهیت شرابی که عیسی به وجود آورد، پی ببریم. آیا این شراب، تخمیر شده یا نشده بود؟ آیا «شراب تازه» بود یا «شراب کهنه»؟ همان طور که پیشتر دیدیم این شراب می توانست تخمیر شده یا نشده باشد، قوی (بی غش) یا ضعیف (رقیق) باشد.

برای یافتن پاسخ این پرسش باید به پیش زمینۀ کتاب مقدسی این موضوع رجوع کنیم، و به انعکاس اخلاقی این نحوه عملکرد خاص، توجه نشان دهیم. بر طبق بررسی هایی که پژوهشگران این کتاب انجام داده اند، عیسی به احتمال زیاد، بر طبق دلیل های زیر «شراب تازه» (پاک و تخمیر نشده) به وجود آورد و نه «شراب کهنه» (الکلی).

(۱) بر طبق متن انجیل یوحنا، «شراب تازه» بر موضوع «تولد تازه» و «تازگی» خاصی که در جای جای انجیل یوحنا به چشم می خورد، تأکید می وزرد. عیسی حامل این «تازگی» است (در بالا، ر.ک. به نظریه هایی که دربارۀ ۲: ۱-۱۱؛ ۲: ۱۴-۲۲؛ ۳: ۱-۸؛ ۴: ۴-۲۶ آمده است؛ م.ک. با متی ۹: ۱۶-۱۷؛ دوم قرنتیان ۵؛ ۱۷). به علاوه مشک های کهنه و شراب کهنه، نماد یهودیت هستند و نه انجیل (یعنی «خبر خوش» عیسی مسیح؛ ر.ک. به لوقا ۵: ۳۷-۳۹). هدف اصلی کفاره (یعنی نجات روحانی مسیحی و بنای رابطۀ مردم با خدا)، تازه کردن تمامی امور است (مکاشفه ۲۱: ۵).

(۲) کیفیت شرابی که عیسی به وجود آورد «ممتاز» یا «خوب» (یونانی کالُن) معرفی شده است که این شراب نقطۀ مقابل شراب «بدتر» یا «ارزان» (یونانی الاسو) بوده است (یوحنا ۲: ۱۰). طبق نظر بسیاری از نویسندگان روزگار باستان، شراب «خوب» (یا «ممتاز») شیرین ترین شراب بوده است که مردم می توانسته اند به راحتی، مقدار زیادی از آن را بنوشند و در عین حال به بدنشان صدمه ای نرسد (یعنی، قند موجود در این شراب تخمیر نشده و به الکل تبدیل نشده بود). شراب «بدتر» یا «ارزان تر» (یونانی الاسو) در واقع شراب الکلی بود که با مقدار زیادی آب ممزوج می شد. در روزگار باستان (بر خلاف امروز)، خوبی شراب بر اساس طولانی تر بودن عمرش سنجیده نمی شد زیرا ممکن بود ترش شود، طعم سرکه بگیرد و ته آن دُود جمع شود.

(۳) هدف عیسی از پدید آوردن شراب، به عنوات اولین معجزه اش، چنین بود

(۱) نشان دهد که «خالق» است (یوحنا ۲: ۹) و

(۲) «جلال» خود را آشکار سازد و شاگردانش را الهام بخشد تا به او به عنوان پسر خدا ایمان آورند (یوحنا ۲: ۱۱؛ م.ک. با ۲۰: ۳۱). بدون تردید مسیح، الوهیت (یعنی ماهیت الهی) خود را به عنوان تنها پسر خدا (یوحنا ۱: ۱۴) در قالب به وجود آوردن شراب الکلی ظاهر نمی ساخت. او برای مردمی که به ظاهر بیش از حد نوشیده بودند، چند گالن شراب مست کننده به وجود نمی آورد (ر.ک. به یوحنا ۲: ۱۰، که نشان می دهد مردم خیلی نوشیده بودند)، زیرا در غیر این صورت به سختی می توان او را رهبر روحانی معتبری به شمار آورد (م.ک. با متی ۱: ۲۱).

(۴) چون عیسی عهد عتیق را الهام معتبر الهی می دانست، بدون تردید با آن قسمت هایی از کلام خدا که مستی را شماتت می کردند، موافق بود (ر.ک. به امثال ۲۰: ۱) و می دانست که حبقوق ۲: ۱۵ گفته است: «وای بر کسی که همسایۀ خود را می نوشاند…او را نیز مست می سازد» (م.ک. با لاویان ۱۰: ۸-۱۱؛ اعداد ۶: ۱-۵؛ تثنیه ۲۱: ۲۰؛ امثال ۳۱: ۴-۷؛ اشعیا ۲۸: ۷؛ عاموس ۲: ۸ و ۱۲؛ ۴: ۱؛ ۶: ۶؛ رومیان ۱۴: ۱۳ و ۲۱). به علاوه، اطاعت کامل مسیح از پدرش (م.ک‌ با دوم قرنتیان ۵: ۲۱؛ عبرانیان ۴: ۱۵؛ اول پطرس ۲: ۲۲) نشان گر این است که او بدون تردید کاری خلاف دستورهای کلام خدا انجام نمی داد. کلام خدا به شدت دربارۀ شراب الکلی اخطار داده و از زیان های آن سخن رانده است (امثال ۲۳: ۲۹-۳۵؛ ر.ک. به مقالۀ شراب در عهد عتیق). ولی تبدیل آب به شراب تازۀ، شیرین و تخمیر نشده بدون تردید جلال عیسی را بر شاگردانش مکشوف می ساخت و نشان می داد (یوحنا ۱: ۳ و ۱۴) که او-به عنوان «مسیح پسر خدا»- خداوند طبیعت و خالق امور تازه نیز هست (یوحنا ۲۰: ۳۱).