باستان شناسی و کتاب مقدس: شهر اوگاریت و ارزش ادبی متون

شهر اوگاریت

این شهر 2000 ساله معروف که توسط محققین از روی آثار باستانی مصری، نامه های آمارنا و آثار هیتی ها شناخته شده، در شمال سوریه، روبروی جزیره قبرس، حدود 8 مایلی شمال (Latiakia) و 50 مایلی جنوب غربی انطاکیه قرار دارد. این شهر روی خلیجی قرار داشت که می توانست مورد استفادۀ کشتی های بازرگانی قرار گیرد. در واقع شهر بندری کوچکی بود که در دوران یونان به نام Leukos Limen یا بندر سفید شناخته می شد و اکنون چون گیاه رازیانه در آنجا می روید به آن راس شمرا (تپه رازیانه) می گویند.

تپه ای که ویرانه های شهر قدیم را پوشانده ذوذنقه ای شکل است. با کناره ای بلند به طول 670 یارد، در شمال و جنوب و کنارۀ بلندتر آن حدود 1100 یارد و ارتفاع تپه حدود 22 یارد است. محل آن در مسیر مهم بازرگانی قرار داشت که سرتاسر آن ساحلی بود و از مصر تا آسیای صغیر امتداد داشت و توسط جاده ای با آلپو (Aleppo) (حلب) و ماری در فرات و بابل متصل می گردید. مسیر دریایی از اوگاریت با آلاشیا (Alashiya) (قبرس) بسیار کوتاه بود.

به زودی اوگاریت شروع به برقراری روابط تجاری معمول با جزایر اژه کرد و تبدیل به بندر مهمی گردید. مهم ترین کالای صادراتی آن مس بود که در تولید برنز از آن استفاده می کردند. مس از آسیای صغیر و قبرس وارد می گردید و برنز در اوگاریت تولید می شود. اوگاریت یک شهر کوچک فنیقی بود و مانند بقیۀ شهرها به مصر چوب می فرستاد. نه فقط چوب های سرو و آزاد را بلکه گونه های دیگر چوب را نیز صادر می کرد. همچنین در آنجا کارخانه های رنگ ارغوان وجود داشت که توده های زیادی از پوسته های صدف ارغوان بر این مطلب دلالت می کنند. این صدفها به مقدار زیادی در سرتاسر ساحل شرقی مدیترانه پیدا شده اند که رنگ معروف روزگار باستان را تولید می کردند.

ارزش ادبی متون

پس از کارهای مقدماتی تعداد زیادی از محققین، Cyrus Gordon شروع به تحقیق بر روی دستور زبان اوگاریت کرده و بعدها متنی به نام ادبیات اوگاریت چاپ نمود. کشف متون، شباهت مهمی را میان سبک ادبی و گنجینۀ لغات ادبیات عبری و اوگاریت نشان می داد. در سال 1936 H. L,Ginsberg مطالعات و مشاهدات فراگیر و دقیقی را با توجه به اجزای ساختمانی جملات مشترک بین آن ها، انجام داد. مطالعه گینسبرگ نشان داد که شعر کنعانی، شبیه عبری و اصولاً هجایی است. به این صورت که بعضی لغات، صدایشان تشدید مخصوص خود را دارا است. از آنجایی که زبان اوگاریت ارتباط زیادی با زبان عبری کتاب مقدس دارد، تأثیر زیادی بر فرهنگ نویسی عبری می گذارد. فرهنگ جدید عبری باید لغات بکار رفته از زبان اوگاریت را در نظر بگیرد. فرهنگ های لغات عبری آینده شامل لغات زیادی خواهد بود که در حال حاضر غیر قابل فهم و یا تا حدودی شناخته شده است.

برای مثال کلمۀ Beth-Heber (امثال 21: 9؛ 25: 24) تاکنون «خانه» ترجمه می گردید که در زبان آشوری و اوگاریت به معنی خاص «انبار» است. پس این آیات را می توان این گونه ترجمه کرد: «در زاویه پشت بام ساکن شدن بهتر است، از ساکن بودن با زن ستیزه گر در انبار مشترک». جالب توجه است که ضرب المثل های مصری Amenemope که شباهت زیادی با کتاب امثال سلیمان دارند، لغتی را برای «انبار» به کار می برد که دقیقاً همان معنا را  دارد.

برگرفته از کتاب دائرةالمعارف کتاب مقدس