دمیورژ کیست؟ گنوسی‌ها چه برخوردی با آن دارند و رابطۀ یهوه را با دمیورژ چگونه می‌دانند؟
دمیورژ کیست؟ گنوسی‌ها چه برخوردی با آن دارند و رابطۀ یهوه را با دمیورژ چگونه می‌دانند؟
ابتدا باید بگوییم چیزی به عنوان گنوستیسیسم مسیحی وجود ندارد، چرا که مسیحیت راستین و گنوستیسیسم دو نظام اعتقادی هستند که با هم ناسازگارند. اصول گنوستیسیسم با مسیحیت تناقض دارد. بنابرین، هرچند که بعضی ازفرقه های گنوستیسیسم ممکن است ادعا کنند که مسیحی هستند، اما در واقع قطعاً غیر‌مسیحی هستند.
گنوستیسیسم یا گنوستیکی احتمالاً خطرناک ترین بدعتی بود که کلیسای اولیه را در سه قرن اول میلادی تهدید می‌کرد. اول این که به یک دوگانگی در خصوص روح و ماده اعتقاد داشتند. گنوستیک‌ها اظهار می‌کنند که ماده ذاتاً شرّ است و روح خوب است. در نتیجۀ این پیش فرض، آنها چنین باور دارند که هر آنچه در جسم انجام می‌شود، فاسد است چرا که حیات واقعی تنها در قلمرو روح وجود دارد.
دوم این که، گنوستیک‌ها ادعا می‌کنند که دارای یک دانش والا هستند، یک «حقیقت والاتر» که تنها برای افراد اندکی شناخته شده است. گنوستیسیسم از واژه یونانی گنوسیس می‌آید که به معنای «دانش» یا معرفت است. گنوستیک‌ها ادعا می‌کنند که دانش بالاتری را دارند، و این دانشِ بالاتر نه از کتاب مقدس، بلکه از سطح عرفانی بالاتری حاصل می‌شود. آنها با دانش بالاتر و عمیق تر از خدا، خودشان را در طبقۀ ممتاز و برتر از هر کس دیگری می‌بینند.
گنوسی‌ها نیروی برتر یا صانعی را می شناسند که اسم آن دمیورژ می‌باشد. نه او را خدا می‌دانند و نه فرشته بلکه صانعی می‌نامند که ازاندیشه‌های افلاطون گرفته شده و یهوه یعنی خدای عهد عتیق را دمیوژر می‌نامند که به زبان عامیانه یعنی خدای دست دوم.
دمیورژ در رسالۀ تیمائوسِ افلاطون، سازندۀ عالم است. دمیورژ قدرت مطلقه نیست، اما بهترینی را که می‌تواند، با عطف‌نظر به قیودی که ضرورت‌ها به او تحمیل می‌کنند، انجام می‌دهد. در نظرورزی‌های گنوسی، دمیورژ یک خدای فرودین است که تابع خدای فرازین است. او خالق جهان محسوس است و لذا منشأ شرّ و نقص است.
منبع:
Mautner, Thomas. (2000). Demiurge. The Peguin Dictionary of Philosophy, Penguin Books
به منظور آشنایی بیشتر با ابعاد واژهها، به خلاصه‌ای از آنها اشاه می‌کنیم:
– دمیورژ به چه معناست؟
۱- dĕm′ē-ûrj نیروی خلاق یا شخصیت قدرتمند.
۲- قاضی عمومی در برخی از ایالات یونان باستان
کلمۀ Demiurgic به چه معناست؟
الف: خدای تابع افلاطونی که جهان معقول را در پرتو ایده‌های ابدی می‌سازد.
ب: خدای تابع گنوسی که خالق جهان مادی است.
پ: نیرویی که خلاق یا قدرت تعیین کننده است.
– دمیورژ در یونانی به چه معناست؟
Demiurge، یونانی Dēmiourgos (“کارمند عمومی”)، جمع Demiourgoi، در فلسفه، خدای تابعی است که جهان فیزیکی را شکل و ترتیب می‌دهد تا آن را با یک ایده آل عقلانی و ابدی مطابقت دهد.
– آیا از نظر گنوسی‌ها خدای کتاب مقدس دمیورژ است؟
آیا خدای ابراهیمی دمیورژ است؟
خاستگاه خدای ابراهیمی از نظر گنوسی‌ها، خدای ابراهیمی دمیورژ نامیده می‌شود که از یونانی «دمیورگوس»، برای یک سازندۀ عمومی یا یک صنعتگر گرفته شده است. این اصطلاح برای اولین بار در «تیمائوس» افلاطون برای توصیف خالق جهان به کار رفت.
باید گفت که خدای تاریخ فلسفه با خدای کتاب مقدس تفاوت فاحشی دارد.
از سوی دیگر، هنگامی که به تاریخ تفکر غرب نظر می‌کنیم، درمی‌یابیم که خدای ادیان و فرهنگ یونانی، در همۀ تراژدی‌ها تفاوت‌های بسیار جدی و اساسی دارد و در تاریخ دوهزار و پانصد سالۀ مابعدالطبیعه نیز «دمیورژ» یا صانع افلاطون با «محرک لایتحرک » ارسطو، «احد» فلوطین، «جوهر خلاق» دکارت، «جوهر جوهرها»ی اسپینوزا، «ذات ناشناخته و ناشناختنی» کانت، «من مطلق » فیخته، «ایدۀ مطلق » هگل یا «وجود فی نفسه و مطلق » هایدگر، هرچند جملگی به آن حقیقت واحدی اشاره دارند که ما از آن به عنوان خدا تعبیر می‌کنیم، به هیچ وجه دارای معنا و مفهوم واحدی نیستند. همۀ این واژهها جایگزینی برای خدا است در حالی که عیسی دیروز، امروز و فردا همان است.
منابع این مقالۀ پژوهشی عبارتند از:
کتاب آیین گنوسی و مانوی
با مقالاتی از:
جس.پ.آسموسن
و.ب. هنینگ
گیلز پیسکل
گرارد و نیولی
بوآن پتر و سولیانو
فیم پرکینز
جورون یا کویسن.جی.گ. دیویس
ترجمۀ دکتر ابولقاسم اسماعیل پور
نوشتۀ استاد آلیک
دریافت لینک کوتاه این نوشته:
|
کپی شد! |
