چرا خدا دستور نابودی کامل کنعانیان را در عهدعتیق صادر کرد؟

چرا خدا دستور نابودی کامل کنعانیان را در عهدعتیق صادر کرد؟

یوشع 6: 21 «و هر آنچه در شهر بود از مرد و زن و جوان و پیر و حتی گاو و گوسفند و الاغ را به دم شمشیر هلاک کردند».

(1) قبل از آن که قوم اسرائیل وارد سرزمین وعده شوند، خدا به آن ها دربارۀ آن چه باید با مردم آن جا می کردند دستورات اکیدی داد. اگر چه ممکن است خشن و افراطی به نظر برسد. خدا نابودی کامل مردمی که آن سرزمین را اشغال کرده بودند، دستور داد: «در شهرهای داخل مرزهای سرزمین موعود هیچ کس را نباید زنده بگذارید. حیتیها، اموریها، کنعانیها، فرزیها، حویها و یبوسیها را به کلی نابود کنید. این حکمی است که خداوند، خدایتان داده است» (تثنیه 20: 16-17؛ م.ک با اعداد 33: 51-53).

(2) بعد از آن که بنی اسرائیل از رود اردن عبور کردند و وارد کنعان شدند، خدا این فرمان را تکرار کرد. کتاب یوشع در چندین موقعیت بیان می کند که خدا به قوم اسرائیل دستور داد تا آن شهرها و مردم آن ها را نابود کنند (یوشع 6: 2؛ 8: 1-2؛ 10: 8). پیروان مسیح که تحت عهد جدید زندگی می کنند، اغلب متحیر هستند که چگونه این فرمان نابودی جمعی می تواند با محبت، عدالت، نیکویی و نفرت از بدی و خدا آن گونه که در سرتاسر کتاب مقدس آشکار شده است، سازگار باشد.

(3) ویرانی اریحا در حقیقت گواهی است بر داوری عادلانۀ خدا بر مردمان بسیار شریری که با خدا تا حد غیر قابل برگشت در برابر خدا مقاومت کرده بودند (پیدایش 15: 16؛ تثنیه 9: 4-5). به عبارت دیگر، خدا به این دلیل مردم آن شهر و سایر ساکنین کنعان را به کلی نابود کرد که آنان آن قدر از لحاظ اخلاقی فاسد شده بودند که دیگر هرگز به سوی خدا باز نمی گشتند. آن ها باید قبل از آن که شرارت و فسادشان بیش از آن گسترش یابد نابود می شدند. علم باستان شناسی نشان می دهد که کنعانیها به هر نوع شرارتی که بتوان تصور کرد شامل بت پرستی، آیین فاحشه گری، خشونت، قربانی نمودن کودکان و روح گرایی که مبادرت به ارتباط زندگان با مردگان می باشد، می پرداختند (م.ک با تثنیه 12: 31؛ 18: 9-13؛ یوشع 23: 12).

(4) نابودی کامل کنعانی ها برای محافظت قوم اسرائیل از تأثیر همه گیر شرارت و بت پرستی (یعنی پرستش خدایان دروغین و «خدایان بدل» و چیزهای دیگر به جای خدای حقیقی) کنعانی ها، ضرورت داشت. خدا می دانست اگر به آن اقوام کافر اجازه می داد در آن سرزمین بمانند، قوم اسرائیل تحت تأثیر آن ها قرار گرفته و اعمال عبادتی غیر اخلاقی آن ها را پذیرفته، خدایان دروغین آن ها را اطاعت می کردند و مرتکب هر نوع گناه دیگری که در میان مردم کنعان متداول بود، می شدند. تثنیه 20: 18 آن اصل همیشگی کتاب مقدس را بیان می کند که می گوید قوم خدا باید خودشان را از اعمال بی دینی دور نگاه داشته و در برابر نفوذ فرهنگ های گناه آلود دنیا مقاومت کنند (تثنیه 7: 2-4؛ 12: 1-4؛ ر.ک به مقالۀ جدایی روحانی ایمانداران، رابطۀ مسیحیان با دنیا).

(5) نابودی شهرها و مردم کنعان، این اصل اساسی در داوری خدا را شرح می دهد که: وقتی گناهان یک قوم، آن ها را به نقطه ای می رساند که دیگر با دل گشاده به نزد خدا باز نخواهند گشت، رحمت خدا جای خود را به داوری می دهد (م.ک با یوشع 11: 20). بشر در زمان طوفان نوح (پیدایش 6: 5، 11-12) و نابودی شهرهای پر شرارت سدوم و عموره (پیدایش 18: 20-33؛ 19: 24-25) به این نقطه از گناه و داوری رسیده بودند.

(6) سابقۀ عصیان گری قوم اسرائیل اهمیت این اصل و اهمیت فرمان خدا برای نابودی همۀ اقوام کافر را تصدیق می کند. در آن مقطع، قوم اسرائیل از فرمان خدا اطاعت نکرد و کاملاً مردمی را که در کنعان زندگی می کردند از آن جا بیرون نراندند. در نتیجه، آن ها پیرو عقاید و شیوۀ زندگی مکروه آن ها شدند و خدایان دروغین کنعانی ها را عبادت می کردند (داوران 1: 28؛ 2: 2 و 17). بعدها در کتاب داوران داستان آن چه را که خدا در واکنش به این ارتداد (یعنی تمرّد و سرکشی روحانی از ایمان به خدای واحد حقیقی؛ ر.ک به مقالۀ ارتداد فردی) انجام داد، می خوانیم.

(7) در نهایت نابودی آن نسل از کنعانی ها نشانه ای نبوتی است که نشان دهندۀ داوری نهایی خدا بر گناهکاران است (یعنی کسانی که همچنان به راه خود می روند و آمرزش خدا را نپذیرفته و خود را به هدایت او نسپرده اند. «یوشع» دوم و حقیقی خدا، عیسی مسیح (نام عبرانی یوشع در عهد عتیق معادل نام یونانی یسوس (عیسی) در عهد جدید می باشد) با لشگرهای آسمانی برای داوری و نبرد علیه همۀ قومهای بی ایمان باز خواهد گشت (مکاشفه 19: 11-21). تمام کسانی که فیض نجات بخش او را رد کرده اند و همچنان در گناه به سر می برند، درست مانند کنعانیان نابود خواهند شد. در آن زمان، خدا همۀ قدرت های دنیایی را سرنگون خواهد کرد و پادشاهی عادلانۀ خود را بر روی زمین برقرار خواهد کرد (مکاشفه 18: 20-21؛ 20: 4-10؛ 21: 1-4).