نکاتی چند در بارۀ کتاب امثال سلیمان

نکاتی چند در بارۀ کتاب امثال سلیمان

کلمات حکیمانه، عمدتاً از زبان سلیمان، در بیان امور کاربردی زندگی، با تأکید بر عدالت و ترس خدا

دربارۀ کتاب

این کتاب نیز همچون کتاب مزامیر و تورات پنجگانۀ موسی، بر حسب عناوین فصول آن به پنج بخش تقسیم می گردد: امثال سلیمان (1-9)؛ امثال سلیمان (10-24)، امثال سلیمان که مردان حزقیا پادشاه یهودا آنها را نقل نمودند (25-29)، کلمات آکور (30)، کلام لموئیل (31).

بدین ترتیب اکثر امثال به سلیمان نسبت داده شده اند. چنین به نظر می رسد که بین سلیمان و امثال او همان رابطه ای برقرار است که بین داود و مزامیر وجود داشت. هر دوی آن ها نویسندگان برجسته ای بودند. مزامیر کتاب دعاها و مناجات؛ امثال کتاب اخلاقی کاربردی.

سلیمان

سلیمان در دوران جوانی غیرت زیادی برای معرفت و حکمت داشت (اول پادشاهان 3: 9-12). او به اعجوبۀ ادبی جهان خود مبدل گشت. فضایل عقلانی او در عصر خود عجیب و شگفت آور بودند. پادشاهان و سلاطین از اقصا نقاط جهان برای شنیدن حکمت او به دربارش می آمدند. او استاد رشته های گیاه شناسی و جانور شناسی بود. او یک دانشمند، سیاستمدار، فرمانروا، تاجری با اعتبار زیاد، شاعر، سخنران و تحلیل گر مسائل اخلاقی بود.

مَثَل

مثل عبارت است از یک حکایت مختصر، مفید، حاوی پند و اندرز، بیان امور مشابه و متضاد زندگی. مثل ها کاملاً از یکدیگر مجزا می باشند. اصولاً برای جوانان تنظیم گردیده اند و در قالب تعلیم و تکرار مضامین به شیوه ای که در ذهن بمانند، نوشته شده اند.

موضوعات

حکمت. عدالت. ترس خدا. پرهیزگاری. عفت. تلاش. خودداری. توکل بر خداوند. ده یک ها. خصلت ثروتمندان. حمایت از فقیران. کنترل زبان. مهربانی با دشمنان. انتخاب دوستان. تربیت کودکان. صنعت. صداقت. بطالت. کاهلی. انصاف. مساعدت. خوشی. عقل سلیم.

شیوۀ نگارش

این کتاب قصد دارد فضایلی را که در سراسر کتاب مقدس بر آن ها تأکید شده، به خوانندگان خود القاء نماید. در کل کتاب مقدس به دفعات و به طرق متعدد و شیوه های گوناگون، خداوند تعالیم بسیار گسترده ای را به انسان داده است تا او بداند که خداوند انتظار دارد او چگونه زندگی کند و به این ترتیب هیچ عذری برای گناهان خود نداشته باشد. اگر چه تعالیم کتاب امثال سلیمان شامل همۀ چیزهایی است که حکم صریح خداوند می گوید، اما همچون شریعت موسی با عبارت «خداوند چنین می فرماید» نوشته نشده اند بلکه بیشتر از تجربیات زندگی روزمرۀ بشر در تمام زمینه هایی که او با آن ها مواجه و درگیر می باشد، استفاده شده است. موسی گفته بود این چیزها احکام خداوند می باشند. سلیمان در این کتاب می گوید: «چیزهایی را که خداوند امر فرموده است به صورت نمونه ها و تجربیاتی که برای انسان ها مملوس ترند در آورده شده است و جوهر حکمت بشری در نگاه داشتن فرامین خداوند می باشد».

خدا در شرح دیرینه ای که از مکاشفۀ خود و اراده اش به بشر ارائه کرده، ظاهراً همۀ روش های ممکن را اِعمال کرده تا نه فقط به وسیلۀ احکام و قوانین بلکه با بکارگیری نمونه ها و مثال ها، بشر را متقاعد و ملزم سازد به این که به کارگیری احکام خدا در زندگی ارزشمند می باشند.

شهرت سلیمان سبب شده که تعالیم  و سخنان او تا اقصا نقاط جهان منتشر شوند و بدین ترتیب او به نمونه و الگویی از حکمت مبنی بر اندیشۀ الهی در سرتاسر جهان مبدل گردید.

کتاب امثال سلیمان یکی از «بهترین کتب راهنما در کسب سعادت یک جوان» نامیده شده است.

مقصود کتاب امثال سلیمان

کسب و ارتقاء حکمت، ادب، فهم، عدالت، انصاف، برابری، تدبیر، معرفت، بصیرت، و تمیز (امثال سلیمان 1: 2-7) چه کلمات درخشانی!

نخستین نکته ترس خدا است (1: 7). نکتۀ بعدی گوش دادن به تعالیم والدین می باشد (1: 8-9). پس از آن به موضوع احتراز از دوستان بد اشاره شده است (1: 10-19). حکمت، آواز نصایح خود را بلند می کند (1: 20 – 23).

برگرفته از کتاب راهنمای کتاب مقدس از انتشارات شورای کلیسایی 222