نکاتی مهم در بارۀ شهر با شکوه بابل در ایام دانیال نبی

نکاتی مهم در بارۀ شهر با شکوه بابل در ایام دانیال نبی

هنگامی که دانیال جوانی بیش نبود، به بابل برده شد، یعنی جایی که تمام عمر خود را در اسارت به سر برده و بارها عالی ترین منصب های کشوری را در امپراطوری های بابل و پارس احراز کرد.

بابل که محل خدمت دانیال بود، از شهرهای شگفت آور دنیای قدیم به شمار می رفت. این شهر در نزدیکی منطقۀ باغ عدن و در خاستگاه نژاد بشری، در اطراف برج بابل بنا شده بود؛ بهترین محلی که جایگاه امپراطوری هایی چون بابل، آشور و پادشاهان پارس و حتی اسکندر کبیر بود. شهری که در تمام دوران پیش از مسیحیت، پایگاه حکمرانی سران و سلاطین به شمار می رفت. بابل در زمان دانیال نبی و بدست نبوکدنصر پادشاه که نسبت به دانیال عنایت خاصی داشت در طول 45 سال دوران سلطنتش به اوج قدرت و شکوه خود رسید. نبوکدنصر کسی بود که هرگز از زیباسازی و ساختن قصرها و معابد این شهر خسته نشد.

اندازه های این شهر قابل توجه می باشند. بر اساس روایات تاریخی، طول دیوارهای اطراف این شهر مجموعاً 100 کیلومتر بوده است. ارتفاع این دیوارها کمی کمتر از 100 متر بود و ضخامت آن ها به 25 متر رسید. این دیوارها تا عمق 10 متری در زیر زمین امتداد داشت، تا دشمنان به هنگام حمله نتوانند برای ورود به شهر از نقب و کانال زیر زمینی استفاده کنند. آجرهای به کار رفته شده در این دیوارها به صورت مربعی بودند که هر یک از اضلاع آن 30 سانتی متر بود و ضخامت آن ها به 7 الی 10 سانتی متر می رسید. دور تا دور شهر، خندق ها و کانال های عریض و عمیقی که پر از آب بود، قرار داشت. این خندق ها که در فاصلۀ 400 متری دیوارها و شهر قرار داشتند از دیوارها محافظت می کردند. تعداد 250 برج بر روی این حصارها وجود داشت که محل استقرار سربازهایی برای محافظت شهر بود. همچنین این شهر دارای 100 دروازۀ بزرگ از جنس برنج بود. شهر به وسیلۀ رود فرات که از میان آن می گذشت به دو قسمت تقریباً مساوی تقسیم شده بود. در تمام امتداد این رود، از دو طرف دیوارهایی آجری همچون جدول وجود داشت که 25 سَد بند، خیابان های این شهر را به یکدیگر متصل می کرد؛ همچنین همیشه گذرگاهی برای قایق ها و یک پل با پایه های سنگی به طول 800 متر و پهنای 10 متر با پل های متحرکی که در شب برداشته می شدند، بر این رودخانه طراحی شده بودند. تونلی با عرض 5 متر و عمق 4 متر در زیر رودخانه ساخته شده بود. از قرار معلوم حفاری های گستردۀ سال های اخیر، صحت گزارشات افسانه ای روایات تاریخی را ثابت کرده است.

معبد عظیم مردوک (بل) واقع در نزدیکی برج بابل، معروف ترین عبادتگاه در تمام دورۀ رود فرات بود. این معبد دارای مجسمه های طلایی از «بل» از جنس طلا بود که مجموعاً در حدود 23 تن وزن داشت. در قسمت بالای این معبد مجسمه هایی از جنس طلا از «بل» و «ایشتار» همچنین دو شیر طلایی یک میز به طول تقریبی 13 متر و عرض 5 متر، و یک تمثال انسان از طلای توپُر به ارتفاع 6 متر وجود داشت. به راستی بابل «شهر طلا» بود (اشعیا 14: 4). این شهر از روحیه ای پرستشی برخوردار بود به طوری که در آن 53 پرستش گاه و 180 مذبح برای بت ایشتار وجود داشت.

به احتمال قریب به یقین محل «تمثالی از طلا» (3: 1) در جلگه ای در حد فاصل مابین برج بابل و قصر نبوکدنصر قرار داشته است.

قصر نبوکدنصر که غالباً دانیال به آن وارد می شد، یکی از باشکوه ترین بناهایی بود که تاکنون بر زمین ساخته شده است. ویرانه های پهناور آن در سال های 1889 الی 1912 میلادی توسط کلدوی (Koldewey) کشف شد. دیوارهای جنوبی تالاری که تخت سلطنت در آن قرار داشت، 6 متر ضخامت داشت. برای حفاظت از قسمت شمالی قصر، سه ردیف دیوار کشیده شده بود. درست در شمال آن ها، دیوارهای دیگری نیز وجود داشت که ضخامت آن ها به 15 متر می رسید. کمی جلوتر، باز هم دیوراهای بزرگ تری وجود داشت. در حدود 5/1 کیلومتری خارج از قصر، دیوار داخلی شهر قرار داشت که شامل دو دیوار  ضخیم و موازی بود که هر یک در حدود 6 متر ضخامت داشت. فضای بین دو دیوار را که 12 متر بود، از قلوه سنگ پر کرده بودند که جمعاً ضخامت کل دیوار 24 متر می رسید. علاوه بر این، در آن طرف دیوارها، خندقی عریض و عمیق قرار داشت. بعد از این استحکامات، دیوار بیرونی قرار داشت که به همین نحو ساخته شده بود. این شهر در زمان جنگ به خوبی مقاومت می کرد و غیر قابل تسخیر بود.

باغ های معلق بابل یکی از عجایب هفتگانۀ دنیای قدیم بود که به وسیلۀ نبوکدنصر ساخته شده بود. او این باغ ها را برای ملکۀ مدیانی خود، یعنی دختر زیبای «مگنسیا» که پدر خود را کمک کرد تا شهر نینوا را به تصرف در آورد، ساخته بود. این باغ ها از طاق نماها و ایوان های متعددی ساخته شده بود که بر روی هم قرار داشتند. بر هر یک از آن ها سکوی سنگینی برابر با 120 متر مربع قرار داشت. این باغ ها دارای تراس هایی بودند که بالای آن ها از گُل، بُته های مختلف و درخت پوشیده بود به طوری که به صورت باغ هایی بر بام به نظر می رسید. این مجموعه باغ ها به وسیلۀ مخازنی که در بالاتر قرار داشت آبیاری می شدند. آب این مخازن به وسیلۀ پمپ هایی هیدرولیکی، از آب رودخانه تأمین می شد و قسمت پایینی، در ایوان های مذکور، عمارت هایی مخصوص عیاشی و خوشگذرانی وجود داشت که عشرتکدۀ قصر محسوب می شد. این مجموعه در زمانی که دانیال رئیس رؤسا بر جمیع حکمای بابل بود، ساخته شد. کلدوی، ایوان هایی را در قسمت زاویۀ شمال شرقی قصر کشف کرد که به عقیدۀ وی محل باغ های معلق بود.

ورود به خیابان شهر، قصر پادشاه و جادۀ منتهی به معبد، از قسمت شمال شهر شروع می شد که به تدریج بالا می آمد و در قسمت شمال شرقی وارد محوطه های قصر می شد و از دروازۀ ایشتار می گذشت تا جایی که به بالای قسمت مرکزی شهر می رسید. از آن جا کم کم به طرف زاویۀ جنوبی شرقی برج دیوار بابل یعنی جایی مستقیماً به سمت غرب و به طرف پل رودخانه می رفت، پایین می آمد. در دو طرف، دیوارهای بلندی به ضخامت 6 متر وجود داشت که از شهر دفاع می کردند. بر روی این دیوارها تصاویری از شیرهای خفته وجود داشت که با برلیان و شیشه های رنگارنگی تزیین شده بودند. خیابان شهر با تخته سنگ هایی به ابعاد 90 سانتی متر مربع مفروش شده بود. هنوز هم نزدیک مدخل قصر، بلوک هایی وجود دارند که احتمالاً دانیال در آن زمان بر آن ها راه می رفته است.

ویرانی بابل

بر اساس یک سری نبوت ها، ویرانی بابل پیشگویی شده بود. «بابل که جلال ممالک و زینت فخر کلدانیان است، شهرهایش خراب شده، به زمین خشک و بیابان مبدل خواهد شد. و احدی در آن ساکن نخواهد شد. نسلاً بعد نسل مسکون نخواهد گردید. بلکه وحوش صحرا در آن جا خواهند خوابید. و خانه های ایشان از بوم ها پُر خواهد شد. و شغال ها در قصرهای ایشان و گرگ ها در کوشک های آنان صدا خواهند زد. و بابل تا به ابد آباد نخواهد شد. آن ها به خوابی دائمی خواهند خوابید که از آن بیدار نشوند» (اشعیا 13: 17-22؛ ارمیا 51: 37-43).

این شهر در دوران حکومت پارسیان کماکان به عنوان یکی از شهرهای مهم باقی ماند. اسکندر کبیر قصد داشت جلال گذشته اش را به آن بازگرداند که مرگ زود هنگام او مانع از تحقق نقشه هایش شد. پس از او، این شهر رو به افول نهاد. در زمان عیسی مسیح، قدرت سیاسی و تجاری این شهر از بین رفته بود و در قرن اول میلادی بخش عظیمی از آن ویران شده بود. آجرهای آن برای ساختن شهر بغداد و تعمیر کانال های مختلف، مورد استفاده قرار گرفت. در طی قرن ها، به تدریح به تلی از خاک و خاکریز مبدل شد تا جایی که محل سکونت وحوش صحرا گردید تا نشانی باشد بر تحقق نبوت های مربوط به آن. در حال حاضر نیز این منطقه خالی از سکنه می باشد و فقط دهکدۀ کوچکی در گوشۀ جنوب غربی آن وجود دارد.

ویرانه هایی که در حال حاضر از این شهر باقی مانده اند، آثار به جای مانده از ساختمان هایی است که در مرکز شهر قرار داشت. اکثر این ویرانه ها در جانب شرقی رود قرار دارند که منطقه ای در حدود 25 کیلومتر مربع را تشکیل می دهند. سه تپۀ مهمی که بر روی نقشه مشخص گردیده اند عبارتند از: تپۀ شمالی به نام «بَبیل» تپۀ مرکزی یا میانی به نام «کسر» و تپۀ جنوبی به نام «اَمران». «بَبیل» قلعه ای بود که از گذرگاه شمالی شهر محافظت می کرد و در حدود 5/2 کیلومتر از «کسر» فاصله داشت که ارتفاعی معادل 40 متر بود، اما اندازۀ آن 3/1 «کسر» بود. «کسر» با 20 متر ارتفاع و 800 متر مربع مساحت، ویرانه های قصر نبوکدنصر را در بر می گیرد. «امران» در 800 متری «کسر» واقع است که تقریباً به همان اندازه و ارتفاع می باشد و بر ویرانه های معبد بزرگ، «مردوک» یا Esagila قرار دارد. در دشت شمالی حاشیۀ تپۀ «امران» ویرانه های برج عظیم شهر بابل قرار دارد که عموماً گفته می شود همان برج بابل می باشد. تپه های کم ارتفاع تر مابین «کسر» و «امران» و تا اندازه ای رو به شرق به «مِرکِس» (Merkes) شهرت دارند و ویرانه های مراکز تجاری و مسکونی شهر محسوب می شوند.

با ملاحظۀ این ویرانه ها به دشواری می توان تصور کرد که این محل روزی جایگاه بابل عظیم بوده است؛ که محل خوش گذرانی های گناه آلود و هر گونه زیاده روی و اسراف نامعقول بود. بابل با تمام عظمتش نتوانست در تاریخ جهان پا برجا بماند، به طوری که اکنون تماماً ویران و مخروب شده است.

در سال 1811 میلادی حفاری هایی توسط آقای ریچ شروع شد، و به ترتیب در سال 1850 توسط لایارد، 1854 توسط اُپرت و در سال های 1878 الی 1889 توسط رسّام پیگیری شد، اما کامل ترین فعالیت در این زمینه توسط یک هئیت اعزامی آلمانی به سرپرستی رابرت کُلدوی در سال های 1899 الی 1912 صورت گرفت.

برگرفته از کتاب راهنمای کتاب مقدس از انتشارات شورای کلیسایی 222