نویسندۀ انجیل مرقس کیست؟

نویسندۀ انجیل مرقس کیست؟

در بارۀ نویسندۀ این انجیل، اطلاعات نسبتاً کم است. در انجیل نام او در هیچ جا ذکر نشده است. قسمت های بسیار کمی از این انجیل در مورد علائق و شخصیت نویسنده سخن می گوید تا چه رسد به هویت او. طبق روایات موجود، او یوحنای ملقب به مرقس می باشد که از همراهان و شاگردان پولس و برنابا و احتمالاً پطرس بوده است. از تاریخ تولد او اطلاعی در دست نیست ولی احتمالاً ده سال از رسولان کوچک تر بود و در موقع مصلوب شدن مسیح در حدود بیست سال داشت. او پسر مریم یکی از دوستان رسولان بود که در اعمال باب 12 نام او مذکور می باشد. جلسۀ دعایی که برای رهایی پطرس در آن دعا می شد در منزل مریم مادر مرقس تشکیل شد و احتمال دارد که این خانه پایگاه رهبران و پیشوایان مسیحی اورشلیم بوده است. روشن است که پطرس بعد از رهایی از زندان مستقیماً به این خانه رفت (اعمال 12: 12) و از همین امر معلوم می شود که او اطمینان داشت پیشوایان مسیحی را در آن جا خواهد یافت. شاید «بالاخانه»، که عیسی و حواریون در آن جا عشاء ربانی داشتند، در همین خانه بوده و جلسۀ دعای قبل از پنتیکاست در همین جا تشکیل شده است. اگر این احتمال قطعی باشد، می توان گفت که مرقس از همان ابتدا با پیشوایان نهضت مسیحی آشنایی کامل داشته است.

          خانواده ای که مرقس به آن تعلق داشت ثروتمند بود زیرا مادر مرقس هم مالک خانه بود و هم غلامانی داشت. برنابا پسر عموی مرقس دارای املاکی بود زیرا «زمینی را که داشت فروخته قیمت آن را آورد و پیش قدمهای رسولان گذارد» (4: 37). چنین به نظر می رسد که مرقس در محیطی بزرگ شد که پرهیزگاری و دینداری و فرهنگ و تمدن را در خود جمع داشت.

          برنابا، پسر عموی مرقس، باعث گردید که وی این خدمت را انتخاب نماید زیرا برنابا همراه پولس به اورشلیم رفت (اعمال 11: 30) و در مراجعت به انطاکیه مرقس را همراه خود آورد (اعمال 12: 25). وقتی برنابا و پولس اولین مسافرت بشارتی خود را آغاز کردند، مرقس به عنوان ملازم یا شاگرد همراه آن ها بود (13: 5). وقتی در قبرس مشغول کار بودند، مرقس با آن ها ماند ولی وقتی از قبرس به طرف قسمت های اصلی آسیا حرکت کردند، مرقس از آن ها جدا شد و به اورشلیم مراجعت نمود (13: 13). علت این عمل روشن نیست ولی از قرائن چنین بر می آید که یا اطمینان نداشت که خدا او را برای این خدمت خوانده است و یا این که دلش برای وطن تنگ شده بود. شاید به پولس علاقه ای نداشت و یا این که به بشارت به غیر یهودیان علاقمند نبود. آن چه مسلم می باشد این است که نمی توانست با سایرین بسازد.

          بعد از مراجعت به اورشلیم و انعقاد شورای اورشلیم، برنابا پیشنهاد کرد که یوحنای ملقب به مرقس در مسافرت بعدی با آن ها همراهی کند. پولس این کار را صلاح ندانست زیرا مرقس «با ایشان در کار همراهی نکرده بود» (15: 37 – 39). عدم موافقت در میان برنابا و پولس به قدری شدت یافت که آن ها ارتباط خود را قطع نمودند. برنابا مرقس را برداشت و به قبرس رفت، در حالی که پولس همراه معاون جدیدی برای بشارت به آسیا رفت.

          از این زمان به بعد، که احتمالا حدود 50 میلادی بود، در عهد جدید اشاره ای به مرقس وجود ندارد و در حدود ده سال از او خبری نیست. ولی در رسالۀ به کولسیان، مرقس دوباره به همراهان پولس در روم می پیوندد و پولس او را به کلیسای کولسی معرفی می نماید. مدتی بعد، پولس در بارۀ او چنین می گوید: «مرا به جهت خدمت مفید است» (دوم تیموتاؤس 4: 11). از قرار معلوم اختلاف قبلی از بین رفته و مرقس از نظر پولس دوباره با ارزش شده بود. احتمال زیادی وجود دارد که در همان موقع با پطرس نیز تماس هایی داشته است (اول پطرس 5: 13). قدر مسلم این است که مرقس از ابتدای شروع کلیسا در آن بوده و مخصوصاً در سال های بین 30 تا 65 میلادی که شهادت کلیسا از اورشلیم به روم رسید در آن فعالیت داشته است. یوسبیوس روایت می نماید که مرقس پایه گذار کلیساهای اسکندریه بوده است.

برگرفته از کتاب معرفی عهدجدید

نوشته: مِریل سی تِنی

ترجمه: کشیش طاطه وس میکائیلیان