کتاب افسانۀ معجزات قرآن: فصل اول، معجزات علمی- بقیۀ نقدی بر ربط دادن سقف محفوظ به لایۀ اُزون (قسمت نهم)

کتاب افسانۀ معجزات قرآن: فصل اول، معجزات علمی- بقیۀ نقدی بر ربط دادن سقف محفوظ به لایۀ اُزون (قسمت نهم)

منظور قرآن از سقف محفوظ چیست؟

اشکالات مذکور ثابت کردند سقف محفوظ گفته شده در قرآن هرگز نمی تواند به مفهوم لایۀ اُزون باشد و حتماً منظور دیگری در آن نهفته است. اینک می خواهیم با توجه به سرنخ هایی که در آیات دیگر وجود دارد به منظور واقعی قرآن پی ببریم:

إِذَا السَّمَاءُ انْشَقَّت.

زمانی که آسمان دو شقّه شود. (انشقاق، 1)

یَومَ تَمُورُ السَّمَاءُ مَوْرًا.

روزی که (روز قیامت) آسمان حرکت کند. (طور، 9)

وَإِذَا السَّمَاءُ کُشِطَت.

و زمانی که (روز قیامت) آسمان پاره شود. (تکویر، 11)

أَلَم تَرَ أَنَّ اللَّهَ سَخَّرَ لَکُمْ مَا فِی األرْضِ وَالْفُلکَ تَجرِی فِی الْبَحرِ بِأَمْرِهِ وَیُمسِکُ السَّمَاءَ أَن تَقَعَ عَلَى األرضِ إِال بِإِذنِهِ إِنَّ اللَّهَ بِالنَّاسِ لَرَءُوفٌ رَحِیمٌ. (حج، 65)

آیا نمی بینی خداوند آن چه را که در زمین است برای شما مسخّر کرد و کشتی در دریا به امر او حرکت می کند و آسمان را نگه داشته تا بر زمین نیفتد مگر با اذن خودش.

إِن نَشَأ نَخسِف بِهِمُ األرضَ أَوْ نُسقِط عَلَیهِم کِسَفًا مِنَ السَّمَاءِ إِنَّ فِی ذَلِکَ آلیَةً لِکُلِّ عَبدٍ مُنِیبٍ

اگر ما بخواهیم آنان را در زمین فرو می بریم یا تکه ای از آسمان را بر سرشان می افکنیم همانا در آن نشانه ای است برای تمام بندگان توبه کار. (سباء، 9)

همگان می دانیم آسمان به معنای فضای بی نهایتی است که بالای سرمان قرار گرفته و به علت انعکاسات نوری، آبی رنگ دیده می شود. آسمان هرگز به معنای ابر، کهکشان، خورشید، لایۀ اُزون، ستاره یا چیزهای دیگر نیست. این ها فقط چیزهایی است که داخل آسمان قرار گرفته اند و خود آسمان نیستند. قرآن نیز مثل همگان این مطلب را به خوبی می داند زیرا برای هر کدام نام هایی جداگانه استفاده کرده، هرچند که از عظمت واقعی آسمان بی خبر است. فضای بالای سر ما یعنی همان آسمان که به چشم ما آبی رنگ دیده می شود جسم نیست بلکه یک خال بی نهایت است. تعابیری که آیات فوق از آسمان می کنند نشان می دهد قرآن آسمان را جسمی می داند که می تواند:

به زمین بیفتد(حج، 65) پاره شود (تکویر، 11)

در قیامت به حرکت و جنبش در بیاید (طور، 9)

دو شقّه شود (انشقاق، 1) خداوند تکه ای از آن را بر سر مردم بیفکند (سباء، 9)

نه تنها قرآن بلکه تمامی مردم جهان از قدیم الایام چنین می پنداشتند چیزی که بالای زمین به رنگ آبی (نیلی) دیده می شود سقف گنبدی شکل زمین است لذا در محاورات خودشان از آسمان با عناوینی چون گنبد نیلی، گنبد مینا، گنبد کبود، گنبد دوّار، گنبد فیروزه، گنبد گردون و گنبد افلاک یاد می کرده اند. این واژه ها آن قدر در میان عامة مردم و دنیای ادبیات معروفند که در کتاب های قدیم و جدید به وفور یافت می شوند تا جایی که مادر بزرگ ها و پدر بزرگ های پیرمان نیز قصه هایشان را با یکی بود یکی نبود زیر گنبد کبود غیر از خدا هیچ کس نبود، شروع می کردند.

(پاورقی 16): گفتم این جام جهانبین به تو کی داد حکیم     گفت آن روز که این گنبد مینا می کرد

از صدای سخن عشق ندیدم خوش تر   یادگاری که در این گنبد دوّار بماند

طبیعی است پیامبر نیز همچون دیگران آسمان را جسمی می دانست که سقف زمین است لذا برای ترساندن مخالفانش، از این حربه استفاده می کرد و می گفت: اگر خدا اراده کند آسمان را بر سرتان خراب می سازد. قرآن در سورۀ تکویر قیامت خیالی خودش را به تصویر کشیده و چون فکر می کند جهان نابود خواهد شد می گوید سقف آسمان پاره می شود و می ریزد زیرا معمولاً اولین قسمتی که از خانه خراب می شود سقف آن است.

گاهی نیز از این سقف برای شناساندن قدرت خدایش به مردم استفاده می کند و می گوید خدا قدرتمند است زیرا آسمان به آن بزرگی را با دستان خودش محکم نگه داشته تا بر زمین نیفتد. (یُمسک: محکم گرفتن با دست) سقف اگر محکم گرفته نشود به زمین می افتد و ویرانی به بار می آورد.

این تعابیر نشان می دهد قرآن آسمان را سقفی جسمانی می داند که اگر خدا آن را محکم نگه ندارد به زمین می افتد و زمینیان را لِه می سازد. پس خدا محافظ این سقف آبی رنگ است و این سقف نیز محفوظ است به وسیلة خدا. آیة 65 حج، محافظت خدا از این سقف را تأیید می کند و به چیزی که از آن محافظت می شود محفوظ می گویند. این تعبیر با محفوظ، مُعرضون و السماء نیز کاملاً سازگار است و با آن ها تناسب دارد:

اول (محفوظ). این سقف آبی رنگ توسط خداوند محافظت می شود تا روی زمین نیفتد و به چیزی که از آن محافظت می شود محفوظ می گویند.

دوم (مُعرضون). این آسمان آبی رنگ را که قرآن سقف محفوظ نامیده تمام مردم جهان می توانند به چشم خود ببینند. پس چون دیده می شود انکار در مورد آن نیز معنی پیدا می کند. یعنی به قول قرآن، کافران آن را می بینند ولی انکار می کنند که قدرت خدا آن را نگه داشته تا بر زمین نیفتد.

سوم (السماء). سرتا سر آسمان از شرق تا غرب و از جنوب تا شمال، یک سقف آبی رنگ به نظر می رسد و محمد نیز می پنداشت کل آسمان همین مقدار است بنابراین مشکل کلمة السماء به مفهوم کل آسمان نیز حل می شود.

برگرفته از کتاب افسانۀ معجزات قرآن

نوشتۀ بهزاد پوربیات