معرفی کتابهای کتاب مقدس: تثنیه

  تثنیه   Deuteronomy

کتاب تثنیه پنجمین و آخرین کتاب پنتاتوک یا اسفار پنجگانه و از ۳۴ فصل و ۹۵۹ آیه تشکیل شده است. عنوان ”تثنیه“ به معنی ”تکرار احکام شریعت“ است. در واقع چیزی که کتاب تثنیه ارائه میدهد بر اساس آخرین مجموعه از سخنرانیهای موسی به اسرائیلیها در مورد بازنگری و تفصیل قوانینی است که او قبلا در کتابهایی خروج، لاویان و اعداد فراهم آورده بود.

  سخنرانیهای موسی

موسی این سخنرانیها را در طی آخرین ماههای زندگی خود که قوم اسرائیل در دشت موآب در شرق رود اردن اردو زده بودند ایراد نمود. اسرائیلیها به تازگی بر اموریان و مدیانیان غلبه یافته بودند (اعداد ۲۱: ۲۱-۳۵؛ ۳۱: ۱-۲۴)، و آنها حالا آماده بودند تا از رود اردن عبور کرده و کنعان را فتح کنند، سرزمینی را که خداوند به آنها وعده داده بود. در طی آن سالی که قوم اسرائیل در کوه سینا بسر میبرد شریعت خداوند برای اولین بار توسط موسی ایراد شد، اما در حقیقت حتی یکی از این اسرائیلیهایی (به غیر از یوشع و کالیب) که اینک در اینجا جمع شده بودند آنرا نشنیده بودند. زیرا تمامی نسل اول اسرائیلیها به دلیل عصیان بر خداوند در بیابان هلاک شده و مُرده بودند (اعداد ۱۴: ۱-۴، ۲۶-۳۵؛ ۲۶: ۶۳-۶۵).

  تکرار قوانین شریعت

خداوند قوانینی را که قبلا در کوه سینا عرضه کرده بود دوباره بواسطه سخنگوی خود موسی تکرار نمود، تکرار قوانین خداوند در این زمان برای تعلیم روش زندگی به نسل جدید اسرائیل بود تا آنها بتوانند در سرزمینی که در حال ورود به آن بودند بر اساس این قوانین زندگی کنند. در واقع خداوند شرایط عهدی را که با پدران آنها در کوه سینا برقرار ساخته بود مجددا بیان نمود. بزودی او بوسیله دادن سرزمینی به آنها، به قسمت باقیمانده از عهد خود وفا خواهد کرد – یک سرزمین وسیع و حاصلخیز که به شیر و شهد جاری است (خروج ۳: ۸). و اسرائیلیها تیز به نوبت خود و به سهم خود باید به عهد وفا کنند: ایمان آنها باید بر خداوند باشد و از تمامی فرامین او اطاعت کنند – فرامینی که اکنون بوسیله موسی تکرار میشود، و اینجا در کتاب تثنیه برای تمامی نسلها باقی میماند.

  نویسنده

کتاب تثنیه نقطه اوج نگارش موسی میباشد؛ این کتاب پایانی شیوا و فصیح برای چهار کتاب اول پنتاتوک است. پنتاتوک یا اسفار پنجگانه، نامی است که به پنج کتاب اول عهد قدیم داده شده است و اغلب محققین کتاب مقدّس توافق نظر دارند که این کتابها توسط موسی نوشته شده است. این امکان وجود دارد که عملا شخصی به موسی برای نوشتن سخنانی که ابراز کرده یاری رسانده باشد؛ اما مهمترین چیز برای ما همانطور که کتاب تثنیه را میخوانیم این است که بیاد بیاوریم این کلام از یک انسان نیست بلکه از خود خداوند است.
بعدها و پس از مرگ موسی که قسمت عمده این کتاب را نوشته است، بعضی از تغییرات در این کتاب ایجاد شد که همانا می‌تواند آخرین فصل کتاب باشد که در ارتباط با مرگ موسی می‌باشد و باید توسط شخص دیگری نوشته شده باشد. هرچند این تغییر و شاید تغییرات جزئی دیگر نمی‌تواند تاثیری بر اصل تایید نگارش این کتاب توسط موسی باشد.

  زمان

تثنیه بازگفت دوباره تعالیم موسی و مروری بر رویدادهای خروج، لاویان، و اعداد است. این کتاب مدت زمان کوتاهی قبل از شروع فتح سرزمین موعود توسط یوشع را پوشش می‌دهد و هر آنچه را که خداوند از قوم خود انتظار دارد را یاد آوری می‌کند. این کتاب در حدود سال ۱۴۰۶ قبل از میلاد و در انتهای چهل سال سرگردانی قوم اسرائیل در بیابان به نگارش درآمده است. در آن زمان قوم اسرائیل در طرف شرق رود اردن در دشت موآب و در مقابل شهر اریحا اردو زده بودند. کودکانی که مصر را ترک کرده بودند اینک افراد بزرگسالی شده و آماده تصرف سرزمین موعود بودند. اما قبل از آن خداوند از طریق موسی با این نسل جدید تجدید عهد می‌کند.

  کاربرد

موسی آخرین سخنان خود را خطاب به نسل جدیدی می‌کند که آماده فتح سرزمین موعود هستند. او نه تنها در مورد محبت خداوند، بلکه در مورد خشم خداوند بر نسل قبلی نیز سخن می‌گوید. تثنیه یک فراخوانی رسمی و صمیمانه برای محبت و اطاعت نمودن از تنها خدای واحد حقیقی است. برکت برای وفاداران و لعنت در انتظار عدم وفاداری است. کتاب با انتخاب یوشع به عنوان رهبر جدید اسرائیل و سپس با مرگ موسی به انتها می‌رسد.
موسی در فصل ۱۷: ۱۸ به پادشاهان دستور می‌دهد تا از این کتاب نسخه‌ای تهیه کنند تا از قوانین خدا کاملا اطلاع داشته باشند. اما این کتاب چیزی بیش از یک سری قوانین است. این کتاب نه صرفا هر آنچه که در قبل اتفاق افتاده است بلکه برای نسل جدید قوانین خدا را ارائه می‌دهد.

  جمع بندی

تثنیه به ما تصویری از چگونگی زندگی و پرستش اسرائیلیها را در این سرزمین جدید ارائه میدهد. خداوند آنرا کاملا روشن و واضح ساخت که اگر اسرائیلیها از او متابعت کنند برکت خواهند یافت و اگر از او نا اطاعتی کنند تحت لعنت قرار خواهند گرفت. خداوند در تثنیه بیش از سایر کتابهای موسی، ایمانداران را فراخوانده تا زندگی خود را کاملا به او بسپارند. خداوند خدای‌ خود را به‌ تمامی‌ دل‌ و تمامی‌ جان‌ و تمامی‌ خاطر و تمامی‌ قوت‌ خود محبت‌ نما (تثنیه ۶: ۵؛ لوقا ۱۲: ۳۰). در واقع بارها موضوع ”محبت“ در کتاب تثنیه اشاره شده است البته نه فقط محبت انسان به خدا بلکه همچنین محبت خدا به انسان.
روح تثنیه در تمامی کتاب مقدّس نفوذ کرده است. سی و چهار عبارت از تثنیه فقط مستقیما در کتاب عهد جدید نقل قول شده و بخشهای بسیار دیگری از کتاب تثنیه بصورت نقل قول و ماخذ در سراسر کتاب مقدّس پخش شده است. کتاب تثنیه نه تنها برای اسرائیلیهای قدیم بلکه برای امروز ما نیز نوشته شده است. احتمالا ما میتوانیم کتاب تثنیه را بدین شکل خلاصه کنیم: اگر خداوند را محبت کنیم، از او اطاعت نیز خواهیم کرد؛ اگر از او اطاعت کنیم، برکت نیز خواهیم یافت.

برگرفته از وب سایت: www.razgah.com