معرفی کتابهای کتاب مقدس: امثال سلیمان

 کتاب امثال   Proverbs

کتاب امثال سومین کتاب از سلسله کتابهای ادبیات منظوم و حکیمانه در مجموع کتابهای عهد قدیم است که از ۳۱ فصل و ۹۱۵ آیه تشکیل شده و شامل مجموعهای از ”سخنان حکیمانه“ است، این کتاب به روشی ساده به جوانان دانش و بصیرت می‌آموزد و حکیمان را نیز حکیم تر می‌کند و حکمت عملی برای زندگی، محور اصلی کتاب امثال است.
این کتاب نیز همانند الباقی کتابهای عهد قدیم در اصل به زبان عبری نوشته شده است و واژه عبری برای ”مَثَل“ میتواند به معنی ”وحی“ یا ”تمثیل“ نیز باشد؛ این امر میتواند توضیحی باشد بر اینکه چرا گفتمان برخی از امثال (برای نمونه، امثال فصلهای ۱-۹) بسط یافتهتر از سایر امثال کوتاه و بیانات مستقل است.

  نویسنده

امثال یکی از تنها دو کتابی در عهد قدیم است که نویسندگان متعددی آنرا به نگارش در آورده‌اند، مزامیر نیز یکی دیگر از این دو کتاب است. نویسندگان این کتاب، شرایط و وضعیتهای گوناگون زندگی فردی هر شخص را بدرستی تشخیص داده و اصولی را ارائه داده‌اند که در وضعیتهای گوناگون کاربرد دارد و شامل دستورات کوتاه و ساده‌ای است که جهت یک زندگی موثر و پویا در این دنیا کاملا کارایی دارد.
این کتاب شامل کار نویسندگان مختلف است اما اغلب آنها بوسیله سلیمان نوشته شده است. ما حتی نام سلیمان را در اولین آیه سه فصل مجزا می‌بینیم. تقریبا تمامی ۲۹ فصل اول این کتاب توسط سلیمان به نگارش درآمده و فصل ۳۰ توسط آکور بن یاقَه و فصل ۳۱ نیز توسط لیموئیل پادشاه نوشته شده است، هر چند هویت این دو شخص بصورت رازی در تاریخ باقی خواهد ماند.

  دوران تاریخی

طیف تاریخی این کتاب یک گستره زمانی از قرن ده تا قرن شش قبل از میلاد را در بر می‌گیرد. تاریخ نگارش و جمع آوری امثال، هنوز یکی از سخت‌ترین سوالات باقی مانده در مورد این کتاب است. ارتباط بسیار نزدیک این کتاب با سلیمان، بدین مفهوم است که اغلب مندرجات این کتاب قبل از مرگ سلیمان در سال ۹۳۱ قبل از میلاد ترکیب بندی شده است. بطور واضح این کتاب در پادشاهی جنوبی یهودا باقی مانده است زیرا مردان حزقیا پادشاه یهودا بطور مکرر از این کتاب نقل قول می‌کرده‌اند که در فصلهای ۲۵-۲۹ نیز ذکر شده است. این بدین معنی است که به احتمال زیاد در حدود تاریخ ۶۸۶ قبل از میلاد و پیش از پایان دوران سلطنت حزقیا، این کتاب به شکل نهایی خود جمع آوری و تدوین شده است.

  دلیل نگارش

کتاب امثال به نگارش درآمده تا طرز زندگی خردمندانه و اجتناب از حماقت را به مردم تعلیم دهد. از اینرو این امثال برای تمامی طبقات مردم در تمامی دوران تاریخ قابل استفاده و قابل اجرا هستند.
در بسیاری از این امثال، معمولا والدین سخنگو یا تعلیم دهنده و فرزندان ایشان شنونده هستند. این امر برجسته کننده این حقیقت است که والدین دارای مسئولیت اساسی جهت تعلیم حکمت الهی نسبت به فرزندان خود هستند. اما استفاده از این امثال محدود به خانه نمیشود؛ آنها باید در مدارس و کلیساها و در مقیاسی بزرگتر به عموم مردم تعلیم داده شود.

  کاربرد

کتاب امثال در نگاه اول به نظر میآید که دارای طبیعت ”دنیوی“ باشد؛ اما در واقع ”حکمت متعارف“ را تعلیم میدهد که قابل استفاده برای تمامی بشر است. این کتاب کاربردی عملی داشته و با ”هنر زندگی کردن“ سر و کار دارند. بدینسان حکمت امثال بر اساس ترس از خداوند استوار است (امثال ۱: ۷؛ ۹: ۱۰). پس گفتن این نکته که امثال بر اساس امور ”دنیوی“ یا غیر مذهبی قرار دارد بینش درستی نیست. اصولی که امثال را در بر میگیرد مبتنی بر شریعت خداوند است؛ در کتاب مقدّس چیزی به عنوان مَثَل ”دنیوی“ و متمایز شده از مَثَل ”مذهبی“ و معنوی وجود ندارد. تمامی این امثال بوسیله روحالقدس خداوند الهام شده، و هدف آنها تعلیم به ما مبتنی بر داشتن یک زندگی خدا پسندانه در اطاعت از فرامین خداوند است.

  سبک نگارش

بسیاری از این امثال به زبان تمثیلی یا شعر بیان شده و لذا استفاده از قیاس و استعاره در سراسر این کتاب معمول و متداول است. بعلاوه، مفاهیمی از قبیل ”حکمت“ و ”حماقت“ اغلب بصورت جاندار پنداری و تصویری انسانی تداعی گردیده و معمولا به شکل زنان به تصویر کشیده شده است. این امر بویژه در نه فصل اول کتاب، قابل توجه است.
انواع و اقسام افراد عادی از نقش آفرینان این کتاب هستند افرادی که ما می‌توانیم به راحتی از آنها درس بگیریم. افراد حکیم، افراد نادان و ابله، افراد ساده، و افراد شریر از شخصیتهای اصلی این اثر هستند و از آنها در این تمثیلهای کوتاه استفاده شده تا به ما تعلیم دهد که در رفتار و کردار خود همچنان باقی بمانیم یا از آنها اجتناب کنیم.

  جمع بندی

کتاب امثال شامل وعدههای بسیار زیادی از قبیل ”وعده“ کامیابی و زندگی طولانی برای آنانی است که از طریق حکمت پیروی میکنند. چنانچه در سراسر کتاب عهد قدیم نیز مشهود است، چنین بیاناتی در طی دوران زندگی باید بیشتر از ”وعدههای تضمین شده“ به عنوان ”انتظارات معقول“ در نظر گرفته شود. با اینحال هر وعده از کتاب مقدّس که در طی دوران زندگی بر روی زمین به تحقق نرسیده باشد یک روز در آسمان به تحقق خواهد رسید. عهد جدید بوضوح و بطور کامل روشن میسازد که عظیمترین برکات زندگی، همانا برکات روحانی و ابدی است که هنوز در راه هستند.
مفهوم و کاربرد بسیاری از این امثال کاملا بدیهی و واضح و گویا هستند، پس اجازه دهیم آنها هدایت کننده ما برای یک زندگی شاد و پر ثمر باشند؛ درست همانطور که آنها برای افراد بیشماری در طی قرون متمادی چنین بوده اند.

برگرفته از وب سایت: www.razgah.com