مسیح شناسی

مسیح شناسی:

“در ابتدا کلمه بود و کلمه نزد خدا بود و کلمه خدا بود…

همه چیز به واسطه او آفریده شد و به غیر از او چیزی از موجودات وجود نیافت…و کلمه جسم گردید و میان ما ساکن شد. پر از فیض و راستی و جلال او را دیدیم، جلالی شایسته پسر یگانه پدر”.

(یوحنا 1: 1، 3، 14)

شخصیت و قربانی عیسی مسیح هسته مرکزی انجیل و طریق نجات را تشکیل می دهد. طریقی که خدا پیش از بنیاد عالم، برای نجات و رهایی انسان از قدرت و حاکمیت گناه تدارک دیده بود و وعده آن را در باغ عدن به حوا داد (پیدایش 3: 15). نجات دهنده لازم بود که از زن و زیر شریعت متولد شد (غلاطیان 4: 4). همچنین می بایست هم خدا باشد و هم انسان (فیلیپیان 2: 5-11) تا بتواند بین خدا و انسان واسطه گردد (عبرانیان 9: 15). برای بخشایش گناه و ایجاد مصالحه لازم بود که خدا جسم بپوشد. مطالعه شخصیت مسیح یکی از موضوعات بسیار مهم در الهیات مسیحی است و ارتباط کاملاً مستقیم با ایمان مسیحی دارد. بنابراین برای هر شخص ایماندار لازم است که شناخت و آگاهی کاملی از شخصیت و کار مسیح داشته باشد. به همین علت بررسی ما به سه بخش تقسیم می گردد:

1) مسیح قبل از تجسم

2) تجسم پسر خدا

3) مسیح بعد از تجسم

مسیح قبل از تجسم:

یکی از مهمترین موضوعات در مسیح شناسی، الوهیت و ازلی بودن او به عنوان شخصیت دوم تثلیث است. در واقع مهمترین دلیل مخالفت یهودیان با مسیح این بود که مسیح ادعای ازلیت و در نتیجه خدا بودن، کرده است. وقتی مسیح به یهودیان گفت “پیش از آنکه ابراهیم پیدا شود من هستم” همین موضوع بود که ضدیت یهودیان را برانگیخت و یهودیان سنگها برداشتند تا او را سنگسار نمایند، یعنی مجازاتی که برای کفرگویی در شریعت موسی تعیین شده بود.

در تاریخ کلیسا، بحث و تنش درباره الوهیت مسیح با بدعت آریوسی که اعتقاد  داشت مسیح ازلی نبوده بلکه نخستین روح آفریده شده توسط خدا است. به اوج خود رسید و در سال 325 میلادی در شورای نیقیه این بدعت مردود اعلام شد و ازلی بودن پسر خدا به روشنی و به دور از هر گونه ابهامی اذعان گردید.

ازلی بودن پسر خدا

آموزه ازلی بودن پسر خدا، مهمترین آموزه در کل مبحث مسیح شناسی است. زیرا اگر مسیح ازلی نباشد پس مخلوقی است که در زمان مشخص به وجود آمده و فاقد صفت ازلی و لاینتاهی که از صفات خالص خدا است، می باشد. اما اگر ازلی بودن مسیح مورد تصدیق قرار گیرد در واقع این حقیقت که او برای وجود داشتن، نیازمند غیر نمی باشد بلکه قائم به ذات (Self Existent) و واجب الوجود است مورد تایید قرار می گیرد. همچنین باید توجه داشت که در ازلی بودن مسیح، چیزی بیش از “پیش-موجودیت” (Preexistence) او یعنی وجود داشتن مسیح قبل از تولد از مریم باکره مورد تصدیق قرار می گیرد. به عنوان مثال آریوس “پیش-موجودیت” مسیح را قبول داشت، ولی چون معتقد بود که مسیح اولین روحی است که آفریده شده است، به ازلیت مسیح معتقد نبود. اعمال، صفات، عناوین، نمونه ها، نبوتها و موارد معتدد ظهور مرثی مسیح در عهد عتیق (تئوفانی Theophany)، ازلی بودن مسیح را ثابت می کنند.

در میکاه 5: 2 چنین آمده “طلوعهای او از قدیم و از ایام ازل بوده”. در عهد جدید ازلیت مسیح با صراحت و قطعیت بیشتری نسبت به عهد عتیق بیان شده است. “در ابتدا کلمه بود…و کلمه خدا بود” (یوحنا 1: 1). پولس رسول نیز به این حقیقت اشاره می نماید (کولسیان 1: 16-17). خود مسیح نیز چنین ادعایی کرد (یوحنا 8: 58).

اعمال الهی پسر خدا

کتاب مقدس اعمال و کارهای الهی را که خدا انجام می دهد به پسر خدا نیز نسبت می دهد. مثل، آفرینش (یوحنا 1: 3 و 10؛ کولسیان 1: 16؛ عبرانیان 1: 2و 10)، حاکمیت (لوقا 10: 22؛ کولسیان 1: 17؛ عبرانیان 1: 3) بخشش گناهان (متی 9: 2-7؛ کولسیان 3: 13)، قیامت و داوری (متی 25: 31-32؛ اعمال 17: 41؛ فیلیپیان 3: 21؛ 2تیموتائوس 4: 1)، نابودی و بازسازی همه چیز (عبرانیان 1: 10-12؛ فیلیپیان 3: 21؛ مکاشفه 21: 5).

صفات الهی پسر خدا

صفات الهی که در کلام خدا برای مسیح بکار رفته است به وضوح این حقیقت را آشکار می سازد که “در وی از جهت جسم تمامی پری الوهیت ساکن است” (کولسیان 2: 9). هر صفتی را که به الوهیت مربوط می گردد و به پدر یا روح القدس نسبت داده شود می توان برای مسیح نیز بکار برد.

اگر چه تجسم، خصوصیاتی انسانی را به همراه دارد ولی از روی شهادت کتاب مقدس می توان با اطمینان نتیجه گرفت که الوهیت مسیح بعد و قبل از جسم پوشیدنش هیچ تفاوتی نداشته است. صفات الهی که برای مسیح بکار رفته عبارتند از: ازلی بودن (میکاه 5: 2؛ یوحنا 8: 58؛ کولسیان 1: 16، 17)، قائم به ذات بودن (یوحنا 1: 1-3)، حضور مطلق (متی 28: 20؛ متی 9: 6؛ مرقس 1: 29-34؛ فیلیپیان 3: 21؛ عبرانیان 7: 25)، تغییر ناپذیری (عبرانیان 13: 8) و حاکمیت و خداوندی (یوحنا 5: 27؛ 1پطرس 3: 22؛ 1قرنتیان 12: 3؛ مکاشفه 19: 16).

برگرفته از کتاب دائرةالمعارف کتاب مقدس