مراقبت از فقرا و نیازمندان

مراقبت از فقرا و نیازمندان

“زیرا تقصیرهای شما را می دانم که بسیار است و گناهان شما را که عظیم می باشد زیرا عادلان را به تنگ می آورید و رشوه می گیرید و فقیران را در محکمه از حق ایشان منحرف می سازید. لهذا هر که عاقل باشد در آن زمان خاموش خواهد ماند زیرا که زمان بد خواهد بود. نیکویی را بطلبید و نه بدی را تا زنده بمانید و بدین منوال یهوه خدای لشگرها با شما خواهد بود چنانکه می گویید.” (عاموس 5: 12-14)

در این دنیا هم فقیر و هم ثروتمند و هم دارا و هم ندار وجود دارد و اغلب آنانی که دارای ثروت مادی هستند منافع فقرا را از آن خود ساخته و با ضایع ساختن حق آنان ثروت بیشتری را از آن خود می سازند (مزمور 10: 2، 9-10؛ اشعیا 3: 14-15؛ ارمیا 2: 34؛ عاموس 2: 6-7؛ 5: 12-13؛ یعقوب 2: 6). کتاب مقدس در مورد نحوه برخورد ایمانداران با نیازمندان، بسیار سخن گفته است.

توجه به خدا نسبت به فقرا و نیازمندان:

خدا به طریقهای مختلفی توجه بسیار خود را نسبت به فقرا، نیازمندان و مظلومین نشان داده است.

1) خداوند خدا، مدافع فقرا و نیازمندان است.

او خود را به عنوان ملجاء (مزمور 14: 6؛ اشعیا 25: 4)، مددکار (مزمور 40: 17؛ 70: 5)، رهایی دهنده (1سموئیل 2: 8؛ مزمور 12: 5؛ 34: 6؛ 35: 10؛ 13: 7؛ لوقا 1: 52-53) و رفع کننده نیازهای آنان (مزمور 10: 14؛ 68: 10؛ 132: 15) آشکار ساخته است.

2) زمانی که خدا شریعت خود را بر قوم آشکار ساخت، راههای بسیاری را برای از بین بردن فقر در میان آنان در نظر گرفت (تثنیه 15: 7-11).

او بر هدف کلی خود به صورت دقیق تأکید کرد: «تا نزد تو هیچ فقر نباشد زیرا که خداوند تو را در زمینی که یهوه خدایت برای نصیب و ملک به تو می دهد البته برکت خواهد داد» (تثنیه 15: 4). بنابراین خدا در شریعت، قرض دادن به فقرا را همراه با سود (رباخواری) ممنوع ساخت (خروج 22: 25؛ لاویان 25: 35-36). اگر فقیری شیء را به عنوان عاریه (گرو) در ازای قرض خود می داد (مثل یک خرقه) شخص قرض دهنده، می باید خرقه را همان روز برگرداند. اگر شخص فقیری برای شخص متمولی کار می کرد، صاحب کار او باید دستمزد وی را روزانه پرداخت می کرد تا او بتواند برای خود و خانواده اش غذا تهیه کند (تثنیه 24: 14-15). در هنگام برداشت محصول، نباید تمام محصول خوشه چینی می گردید تا فقرا بتوانند از آن برای خود استفاده کنند (لاویان 19: 10؛ تثنیه 24: 21-19). در حقیقت محصول گوشه های زمین درو نمی گردید (لاویان 19: 9). جالب تر از آن، زمانی بود که هر هفت سال یک بار در زمان سال سبقت قرضهای فقرای قوم بخشیده می شد (تثنیه 15: 6-1). حتی شخصی نمی توانست به دلیل نزدیک بودن به آغاز سال هفتم از قرض دادن به فقرا خداداری کند (تثنیه 15: 7-11). علاوه بر تدارک سالی که قرض ها بخشیده می گردید خدا سال یوبیل را برای پس دادن اموال تدارک دید (هر پنجاه سال)، که به فرمان خدا تمام زمینهایی که از سال یوبیل قبل برای کسب و کار به کسی سپرده شده بود به صاحب اصلی آن بر گردانده می شد (لاویان 25: 55-8). از همه مهمتر داوری می یابد بی طرفانه بوده و در محکمه قانون از ثروتمند و یا فقیر جانبداری نمی گردید (خروج 23: 2-3؛ تثنیه 1: 17؛ امثال 31: 9). بنابراین خدا فقرا را از ضایع شدن حق آنان از طریق رشوه حفظ کرده و عدالت را برای آنان تضمین می کرد (تثنیه 24: 14).

3) متأسفانه قوم یهود این قوانین را همیشه رعایت نمی کرد و به جای آن ثروتمندان منافع فقرا را تصاحب کرده و باعث فلاکت بیشتر آنان می شدند.

در نتیجه چنین اعمالی خداوند از طریق انبیا از داوری شدید ثروتمندان قوم سخت گفت (اشعیا 1: 25-21؛ ارمیا 17: 11؛ عاموس 4: 1-3؛ 5: 11-13؛ میکاه 2: 1-5؛ حبقوق 2: 6-8؛ زکریا 7: 8-14).

مسئولیت ایمانداران عهد جدید در قبال فقرا و نیازمندان

در عهد جدید نیز خدا از قوم خود خواسته است تا توجه عمیق خود را به فقرا و نیازمندان به خصوص برای آنانی که در کلیساهای مسیحی هستند، نشان دهند.

1) خدمت مسیح بیشتر شامل حال فقرا و محرومین اجتماع یهودیان گردید که هیچ شخص دیگری به آنان توجهی نشان نمی داد، مانند: کوبیدگان و فقرا (لوقا 4: 18-19)، سامریان (لوقا 17: 11-19؛ یوحنا 4: 1-42)، جذامیان (متی 8: 2-4؛ لوقا 17: 11-19)، بیوه زنان (لوقا 7: 11-15؛ 20: 45-47) و امثال آن.

او با خود حامل داوری شدید کسانی بود که به مال و اموال دنیا شدیداً وابسته بوده و فقرا را فراموش کرده بودند (مرقس 10: 17-25؛ لوقا 6: 24-25؛ 12: 16-20؛ 16: 13-15، 19-31؛ به موضوع ثروت و فقر، رجوع کنید).

2) عیسی از قوم خود این انتظار را داشت که سخاوتمندانه به فقرا و نیازمندان کمک کنند (متی 6: 1-4).

عیسی خود آنچه را موعظه می کرد به انجام می رساند و دارای خزانه ای بود که خود و شاگردانش از آن به فقرا می بخشیدند (یوحنا 12: 5-6؛ 13: 29). بارها از آنانی که می خواستند او را پیروی کنند درخواست کرد تا به فقرا توجه نشان داده و به آنان کمک کنند و از اموال خود به ایشان ببخشند (متی 19: 21؛ لوقا 12: 33؛ 14: 12-14، 16-24؛ 18: 22). از نظر عیسی این یک بخشش اختیاری نبود بلکه یکی از شرایط وارد شدن به ملکوت، مهربان بودن با برادران و خواهرانی است که گرسنه، تشنه و برهنه هستند (متی 25: 31-46).

3) پولس رسول و کلیسای اولیه توجه عمیق خود را به نیازمندان ثابت کردند.

در همان ابتدای خدمت پولس، او و برنابا، از کلیسای انطاکیه سوریه هدایایی را برای نیازمندان یهودیه به اورشلیم آوردند (اعمال 11: 28-30). در زمان شورای اورشلیم، رهبراین از بیان لزوم انجام ختنه برای نجات خودداری کرده و در عوض به پولس و همراهانش چنین پیشنهاد کردند که «فقرا را یاد بداریم» (غلاطیان 2: 10). یکی از اهداف سفر سوم بشارتی پولس جمع آوری پول برای «مفلسین مقدسین اورشلیم» یود (رومیان 15: 26). او به کلیساهای غلاطیه و قرنتس دستور می دهد که برای این منظور پول جمع آوری کنند (1قرنتیان 16: 1-4). زمانی که کلیسای قرنتس آن طور که پولس تصور می کرد از اموال خود نبخشید، او آنان را برای کار کمک به فقرا و نیازمندان بسیار تشویق کرد (2قرنتیان 8-9). او از کلیسای مکادونیه به دلیل تمایل شدیدشان برای شراکت در کار جمع آوری اعانات، قدردانی کرد (2قرنتیان 8: 1-4؛ 9: 2). پولس آنقدر به سخاوت و بخشش توجه داشت که در رساله به رومیان آن را یکی از عطایای روح القدس به مسیحیان دانسته و این عطا آنان را قادر می سازد که سخاتمندانه به قوم خدا و پیشبرد اهداف او کمک کنند (رومیان 12: 8؛ 1تیموتائوس 6: 17-19).

4) اولویت اصلی در مراقبت از فقرا و نیازمندان، برادران و خواهران مسیحی هستند.

عیسی بخشش به پیروان خود را همانند بخشش به خود می داند (متی 25: 40، 45). کلیسای اولیه در واقع جمعی بود که نیازهای فقرا و محتاجین رسیدگی کرده و آنان را در اموال خود شریک می ساخت (اعمال 2: 44-45؛ 4: 34-37). زمانی که تعداد اعضای کلیسا افزایش یافت و رسولان دیگر نمی توانستند به شکل مناسب و کافی از نیازمندان مراقبت کنند، هفت مرد پر از روح القدس انتخاب شدند تا این کار را انجام دهند (اعمال رسولان 6: 1-6). پولس به وضوح اصل رسیدگی به نیازمندان را چنین بیان می کند: «به قدری که فرصت داریم با جمیع مردم احسان بنمائیم علی الخصوص با اهل بیت ایمان» (غلاطیان 6: 10). خدا از آنانی که از نظر مالی غنی هستند، می خواهد که فقرا را در اموال خود شریک بدانند و تساوی و تعادلی میان قوم خدا برقرار باشد (2قرنتیان 8: 14-15؛ افسسیان 4: 28؛ تیطس 3: 14). پس خلاصه اینکه کتاب مقدس به ما فرصت انتخاب نمی دهد بلکه از ما می خواهد که نسبت به نیازهای محتاجین به خصوص برادران و خواهران در مسیح حساسیت داشته باشیم.

برگرفته از کتاب دائرةالمعارف کتاب مقدس