آیا عیسی به زبان عبری ندا کرد «ای خدای من ای خدای من، چرا مرا وا گذاشتی» (متی ۴۶:۲۷) یا به زبان آرامی (مرقس ۳۴:۱۵)؟
آیا عیسی به زبان عبری ندا کرد «ای خدای من ای خدای من، چرا مرا وا گذاشتی» (متی ۴۶:۲۷) یا به زبان آرامی (مرقس ۳۴:۱۵)؟
جواب این سؤال که عیسی به چه زبانی بر روی صلیب سخن گفت ساده است. اما دلیل اینکه متی و مرقس شرح متفاوتی دارند، احتمالاً مربوط به نحوۀ نقل‌قول ماجرا به آرامی بعد از وقوع حادثه و یا مربوط به دریافت کنندگان پیام انجیل در آن زمان بوده است. و اما کل این مطلب مورد بحث، نقد باارزشی از کتاب مقدس نیست.
هرچند مرقس ۳۴:۱۵ بیشترین نقل‌قول به زبان آرامی در دوران عهد جدید است، یعنی عبارت «ایلویی، ایلویی، لما سبقتنی؟» اما این تردید وجود دارد که عیسی به این زبان بر روی صلیب سخن گفته باشد، چون شنوندگانش گمان کردند که او ایلیای نبی را به یاری می‌طلبد (متی ۴۷:۲۷ و مرقس ۳۵:۱۵-۳۶) برای جلوگیری از هرگونه سوءتفاهم، عیسی می‌بایست «ایلی، ایلی» ندا می‌کرد و نه «ایلویی، ایلویی».
چرا؟ چون در زبان عبری، “ایلی” (Eli) می‌تواند هم به معنای «خدای من» باشد و هم شکل کوتاه‌شدهٔ “اِلیاهو” (Eliyahu) که همان “ایلیا” (Elijah) در عبری است. اما در زبان آرامی، “ایلویی” (Eloi) فقط به معنای «خدای من» است.
همچنین شایان ذکر است که “لَما” (چرا) در هر دو زبان عبری و آرامی به یک شکل به کار می‌رود، و “شَبَق” (sabak) فعلی است که نه تنها در زبان آرامی، بلکه در عبری میشنایی (عبری دوران میشنا) نیز وجود دارد.
بنابراین، احتمالاً عیسی این جمله را به زبان عبری گفته است. پس چرا این جمله به آرامی نیز ثبت شده است؟ عیسی بخشی از جامعه‌ای چندزبانه بود. او به احتمال زیاد به یونانی (زبان رایج در سرزمین‌های یونان و روم)، آرامی (زبان رایج در خاور نزدیک باستان) و عبری، که زبان مقدس یهودیت بود و در دورۀ معبد دوم به شکل عبری میشنایی احیا شده بود، صحبت می‌کرد. زبان‌های عبری و آرامی هر دو از زبان‌های سامی خویشاوند هستند. بنابراین تعجبی ندارد که واژگان عبری و آرامی در انجیل‌ها ظاهر شده‌اند.
اینکه یکی از نویسندگان انجیل جمله‌ای را به عبری و دیگری به آرامیِ بسیار مشابه ثبت کرده است، نه برای مسیحیان مشکلی ایجاد می‌کند و نه نقدی بر کتاب مقدس است. دلیل سادهٔ این تفاوت احتمالاً این است که هنگام یادآوری و بحث دربارهٔ زندگی، مرگ و رستاخیز عیسی، این عبارت ممکن است در گفت‌وگو به زبان آرامی تکرار شده باشد که کاملاً طبیعی است. بنابراین نویسنده آن را همان‌گونه ثبت کرده است. دوم اینکه، احتمال دارد مرقس آن را به زبان آرامی نوشته باشد، زیرا مخاطبان اولیۀ انجیل او به آن زبان سخن می‌گفتند.
با این حال، هر دوی این دلایل صرفاً در حد گمانه‌زنی هستند. اگر مرقس این جمله را به زبان عربی ثبت کرده بود، آن‌وقت جای نگرانی وجود داشت!
(Bivin/Blizzard 1994:10)
منبع مقاله:
ترجمۀ اِلما غریبیان
دریافت لینک کوتاه این نوشته:
|
کپی شد! |
