روانشناسی ناهشیار (Subliminal) چیست؟

روانشناسی ناهشیار (Subliminal) چیست؟

روانشناسی ناهشیار (Subliminal) از ریشه‌ای روانشناختی و فلسفی برخوردار است و به ادراک ناخودآگاه و تأثیرگذاری بر ذهن بدون آگاهی مستقیم فرد اشاره دارد. این پیام‌ها معمولاً در قالب صدا، تصویر یا ویدیو ارائه می‌شوند و هدف آنها تأثیرگذاری بر باورها، احساسات و رفتارهای فرد بدون آگاهی مستقیم اوست.این مفهوم بیشتر در روانشناسی، علوم شناختی، تبلیغات و حتی برخی حوزه‌های معنوی مطرح شده است.

ریشه‌های فلسفی و علمی

– روانشناسی و علوم شناختی: اولین تحقیقات علمی دربارۀ تأثیر پیام‌های ناهشیار در اوایل قرن بیستم توسط روانشناسانی مانند ویلهلم ووندت و زیگموند فروید انجام شد. فروید معتقد بود که ذهن ناخودآگاه تأثیر زیادی بر افکار و رفتارهای ما دارد.
در دهۀ ۱۹۵۰، جیمز ویکری آزمایشی انجام داد که در آن پیام‌های پنهان در فیلم‌ها نمایش داده شد و ادعا شد که این پیام‌ها بر تصمیمات مصرف‌کنندگان تأثیر می‌گذارند. اگرچه بعدها مشخص شد که این آزمایش تا حدی اغراق‌آمیز بود، اما مفهوم روانشناسی ناهشیار در تبلیغات و رسانه‌ها گسترش یافت.

فلسفه و متافیزیک: در فلسفه، ایده‌هایی مانند پدیده‌گرایی (Phenomenalism) و نظریه‌های ادراک ناخودآگاه از جمله دیدگاه‌های امانوئل کانت و آرتور شوپنهاور، به این مفهوم نزدیک هستند.
برخی دیدگاه‌های عرفانی و معنوی نیز به روانشناسی ناهشیار مرتبط شده‌اند، مانند باور به این که تکرار پیام‌های مثبت می‌تواند بر ناخودآگاه تأثیر بگذارد و سرنوشت فرد را تغییر دهد.

کاربردهای مدرن: امروزه از روانشناسی ناهشیار در زمینه‌هایی مانند مدیتیشن، خودهیپنوتیزم، تبلیغات، موسیقی و رشد فردی استفاده می‌شود. بسیاری بر این باورند که شنیدن پیام‌های ناهشیار (مثلاً در موسیقی یا فایل‌های صوتی) می‌تواند ناخودآگاه را برنامه‌ریزی کند و تغییرات مثبتی در ذهن و زندگی فرد ایجاد کند.
در مجموع، روانشناسی ناهشیار ترکیبی از روانشناسی، فلسفۀ ذهن و کاربردهای عملی در زندگی روزمره است.

نظریه‌های علمی در مورد روانشناسی ناهشیار: نظریه‌های روانشناختی و نوروساینس (علوم عصبی) نشان می‌دهند که ذهن ناخودآگاه نقش مهمی در تصمیم‌گیری و احساسات ما دارد. برخی تحقیقات نشان می‌دهند که پیام‌های ناهشیار می‌توانند بر رفتار افراد اثر بگذارند، اما این تأثیر معمولاً محدود و موقتی است.

انواع روانشناسی ناهشیار:
۱. ناهشیاری شنوایی: پیام‌هایی که در پس‌زمینۀ موسیقی یا صداهای طبیعی پنهان می‌شوند.
۲. ناهشیاری بصری: پیام‌هایی که به‌سرعت در ویدیوها نمایش داده می‌شوند و چشم انسان قادر به درک مستقیم آنها نیست.
۳. تلقین‌های ذهنی: تکرار جملات مثبت برای تأثیرگذاری بر ذهن ناخودآگاه.

دیدگاه کتاب مقدس دربارۀ روانشناسی ناهشیار: کتاب مقدس مستقیماً به روانشناسی ناهشیار یا سابلیمینال اشاره نکرده است، اما اصولی ارائه می‌دهد که می‌توان آنها را برای ارزیابی این موضوع بکار برد:
براساس آیۀ فیلیپیان ۸:۴ «هر چه راست است، هر چه نیکوست، هر چه درست است… دربارۀ این چیزها بیندیشید».
کتاب مقدس ما را تشویق می‌کند که آگاهانه بر چیزهای خوب و نیکو فکر کنیم، نه اینکه ذهن خود را در معرض پیام‌های پنهانی قرار دهیم که از فیلتر آگاهی عبور نمی‌کنند.
و نیز بر طبق رومیان ۲:۱۲ «خود را با این جهان هم‌شکل مسازید، بلکه با تازگی ذهن خویش متحول شوید…» تغییر مثبت باید آگاهانه و با نو شدن ذهن صورت گیرد، نه از طریق پیام‌هایی که بدون آگاهی فرد، بر او اثر می‌گذارند.
و نیز در اول یوحنا ۱:۴ می‌خوانیم که: «ای عزیزان، هر روحی را باور نکنید، بلکه ارواح را بیازمایید که آیا از خدا هستند؟».

نتیجه‌گیری:
کتاب مقدس به ما می‌آموزد که آگاهانه افکار و باورهای خود را بر اساس حقیقت و کلام خدا شکل دهیم. بنابراین، اگر فردی بخواهد تغییرات مثبتی در زندگی خود ایجاد کند، بهتر است از روش‌هایی مانند دعا، مطالعه کتاب مقدس و تصمیم‌گیری‌های آگاهانه استفاده کند، نه پیام‌هایی که به‌صورت ناخودآگاه بر ذهن تأثیر می‌گذارند.

کاری پژوهشی از خانم رُز حمیدی