دیدگاه کلیسای انجیلی: شیوه های ادارۀ کلیسا

دیدگاه کلیسای انجیلی: شیوه های ادارۀ کلیسا

نظام های کلیسایی:

به طور کلی در طول تاریخ کلیسا و در عصر حاضر سه روش عمده برای ادارۀ کلیسا وجود دارد که عبارتند از:

1) اسقفی Episcopalian- در این سیستم، عقیده بر این است که هر جا اسقف باشد کلیسا آنجاست و تمام اختیارات کلیسا در دست روحانیون است. کلیسای کاتولیک رومی، کلیساهای ارتدکس، و کلیساهای اسقفی انگلیکان دارای این نظام هستند که شبیه سیستم سلطنتی است.

2) جماعتی Congregational- در این سیستم، مرجع نهایی کلیسا، خود جماعت محلی است و تمام تصمیمات باید توسط جماعت اتخاذ گردد. این سیستم شبیه دموکراسی افراطی است.

3) مشایخی Presbyterian- در این سیستم ادارۀ کلیسا از طرف جماعت به هیأت رهبران یا مشایخ واگذار می گردد و شبیه سیستم پارلمانی و شورایی است. می توان گفت که سیستم مشایخی حد وسط بین دو سیستم قبلی است و هر دو را در خود جمع کرده است. در واقع، اکنون نظام های اسقفی متوجه شده اند که لازم است هیأتی (هر چند انتصابی) شخص اسقف را در ادارۀ امور کلیسا مشاوره دهند و همراهی کنند. از سوی دیگر، نظام های جماعتی هم متوجه شده اند که برای هر تصمیم گیری نمی توان همه اعضای کلیسا را جمع کرد، و راه مناسب تر تشکیل هیأت های مختلف در ادارۀ امور کلیساست.

در سیستم مشایخی، امور کلیسا توسط مشایخ یا رهبران اداره می شود. بنیان گذاران این سیستم (ژان کالون و جان ناکس) در قرون شانزدهم و هفدهم معتقد بودند که این سیستم چیز تازه ای نیست بلکه کشف مجدد روش دورۀ رسولان در عهد جدید است و حتی بعضی از آن ها ادعا می کردند که این سیستم، یگانه روش صحیح ادارۀ کلیساست.

ژان کالون با توجه به اول تمیوتائوس 5: 17 معتقد است که رهبران دو گروه هستند: رهبران تعلیم دهنده و رهبران اداره کننده. رهبران تعلیم دهنده همان شبانان هستند که دستگذاری آن ها مادام العمر بوده و برای تعلیم کلام الهی و اجرای آیین های مقدس یعنی تعمید و عشای ربانی معتبر است. شبانان به وسیلۀ جماعت کلیسایی انتخاب می گردند ولی دستگذاری و انتصاب آن ها توسط انجمن انجام می شود. رهبران اداره کننده نیز برای شروع خدمت خود توسط شبان دستگذاری می گردند.

اصولاً از اعمال رسولان چنین بر می آید که مقامات کلیسایی از همان آغاز کلیسا، دو گروه شدند: رسولان یا اسقفان یا کشیشان یا همان گروه مسئول امور روحانی کلیسا؛ و شماسان یا خدام یا همان گروه مسئول امور دنیوی کلیسا (اعمال 6: 1-6). همبن تمایز دو جانبه را در اول تیموتائوس 3: 1-13 هم می توان یافت. در کتاب مقدس، برای گروه مسئول امور روحانی عناوین پیر (شیخ) و کشیش ذکر شده که از کلمه یونانی Presbyteros به معنی ریش سفید و مرشد اخذ شده است. کلمۀ اسقف که معرب Episcipos یونانی و به معنی ناظر و سرپرست است، در چند جا در مورد کشیشان و همین مقامات روحانی به کار رفته است (اعمال 20: 17 در مقایسه با آیه 28؛ تیطس 1: 7 در مقایسه با آیه 5). برای گروه مسئول امور مادی و دنیوی کلیسا، کلمۀ شماس یا Deacon به کار رفته که همان معنای خادم را می دهد. وظیفه شماسان، رسیدگی به امور مالی، تعمیراتی، خیریه و اجتماعی است.

بعدها و در کلیساهای سنتی، مقام اسقف برتر از کشیش شمرده شد و سه مقام اسقف، کشیش، و شماس، هر یک شامل سه گروه زیر شدند و طبقات نُه گانۀ سلسله مراتب روحانیون در آن کلیساها پدید آمد.

سلسله مراتب اداری در کلیساهای مشایخی به شرح زیر است:

الف- هیئت مشایخ کلیسای محلی؛ شامل شبان و مشایخ.

ب- انجمن کلیسا؛ شامل شبانان و نمایندگان مشایخ کلیسا های یک منطقه.

ج- هیات مدیرۀ شورا؛ متشکل از نمایندگان چند انجمن در یک منطقۀ وسیع.

د- مجمع عمومی شورا که عالی ترین مرجع قانونی و اداری است و متشکل از نمایندگان انجمن ها می باشد که در میان آنان تعداد شبانان و غیر شبانان تقریباً مساوی است.

کلیساهای مشایخی عیسی مسیح را رأس کلیسا می دانند و مقام دیگری را قبول ندارند، کما اینکه در اعتقادنامه وستمینستر چنین آمده است، “غیر از عیسی مسیح خداوند، رأس دیگری برای کلیسا وجود ندارد…” (فصل بیست و پنجم بند 6 مصوب سال 1645)

برگرفته از کتاب دائرةالمعارف کتاب مقدس