آیا قرآن کلام خداست؟ ادامۀ فصل اول: نسخه های خطی قرآن (نسخه های خطی سمرقند و توپکاپی) (مقالۀ چهارم)

نسخه های خطی

در پاسخ به این نقد، مسلمانان ادعا می کنند که تعدادی از نسخه های «اصلاح شده نسخ عثمانی» که نسخه های اصلی قرن هفتم هستند را در اختیار دارند. من شنیده ام که مسلمانان ادعا می کنند نسخه های اصلی در مکه، قاهره، و تقریباً در تمام جوامع کهن اسلامی وجود دارد. اغلب از آنها درخواست کرده ام که داده ها و اطلاعاتی که اثبات کنندۀ قدمت آن هاست را به من ارائه کنند؛ کاری که تا به امروز قادر به انجام آن نبوده است.

با این حال دو سند وجود دارد که تا حدی معتبر است و مسلمانان بسیاری به آن اشاره می کنند. یکی از این اسناد، نسخه های خطی سمرقند است که در کتابخانه دولتی شوروی، در تاشکند، ازبکستان (در قسمت جنوبی اتحاد جماهیر شوروی سابق) قرار دارد و دیگری نسخه خط توپکاپی است که در موزه توپکاپی، در استانبول، ترکیه یافت می شود. این دو سند به راستی قدیمی اند و کارشناسان خوشنویسی عرب و اسکریپتولوژیستها به اندازۀ کافی بر روی آن ها تجزیه و تحلیل ریشه شناختی و دیرینه نگاری انجام داده اند که بتوان از آن ها در این جا صحبت کرد.

نسخۀ خطی سمرقند:

نسخۀ خطی سمرقند به هیچ وجه یک سند کامل نیست. در حقیقت، از میان 114 سوره موجود در قرآن امروز، تنها بخش هایی از سورۀ البقره تا الزخرف در آن گنجانده شده است. در این سوره ها عبارات و جملات بسیاری مفقود شده اند. مطالب واقعی متن، در نسخه قدیمی سمرقند یک مشکل واقعی دارند و این مشکل نامنظم بودن آن است. برخی از صفحات به طور منظم و یکنواخت رونوشت شده اند، در حالی که برخی دیگر کاملاً نامرتب و ناهماهنگ هستند. در برخی از صفحات، متن، نسبتاً گسترده است، در حالی که در برخی دیگر از صفحات، متن، کاملاً محدود و فشرده و متراکم است. بعضی اوقات حرف عربی «کاف» از متن حذف شده است، در حالی که گاهی اوقات نه تنها طویل و مبسوط شده بلکه حرف غالب در متن است. از آن جا که بسیاری از صفحات این نسخه بسیار متفاوت از یکدیگر هستند، فرض بر این است که این نسخه یک متن ترکیبی است که از بخش های مختلف نسخه های خطی تهیه شده است.

همچنین در متن این نسخه می توان بین سوره ها تذهیب یافت که معمولاً از ردیفی از نوارهای رنگی مربع شکل و همچنین 151 قاب بندی آذینی به رنگ های قرمز، سبز، آبی و نارنجی تشکیل شده است. این تذهیبها، اسکریپتولوژیستها را وادار کرده است که این متن را به قرن نهم نسبت بدهند، چرا که بعید به نظر می رسد که چنین تزییناتی در دست مطالب عثمانی قرن هفتم که به استان های مختلف ارسال شده است، وجود داشته باشد.

نسخۀ خطی توپکاپی:

نسخۀ خطی توپکاپی در استانبول ترکیه نیز روی پوست نوشته شده است و عاری از اِعراب گذاری روی حروف است. همانند نسخۀ خطی سمرقند، این نسخه نیز حاوی قاب بندی آذینی است که نشان گر این است که چندان قدیمی نیست. مسلمانان ادعا می کنند که این نسخه نیز، اگر همان نسخۀ اصلی نوشتۀ زید بن ثابت نباشد، یکی از نسخه های اصلی است. با این حال فقط کافی است آن را با نسخۀ خطی سمرقند مقایسه کنید تا دریابید که قطعاً هیچ یک از آن ها نمی توانند نسخۀ اصلی عثمانی باشند. به عنوان مثال، نسخۀ خطی سمرقند در هر صفحه، 18 سطر دارد، در حالی که نسخۀ خطی سمرقند در هر صفحه نیمی از این مقدار و بین 8 تا 12 خط دارد. کل نسخۀ خطی توپکاپی استانبول کاملاً رسمی نوشته شده است و کلمات و سطرها کاملاً یکنواخت هستند، در حالی که متن نسخۀ خطی سمرقند غالباً خیلی بی حساب و کتاب و به طور قابل توجهی به هم ریخته است و حالت طبیعی ندارد. نمی توان باور کرد که هر دو نسخۀ خطی از روی یک نسخه کپی شده باشند.

متن مناظرات دکتر جی اسمیت (کاری از چوب مینیستری)