آیا عیسی روز بعد از شام پسخ مصلوب شد (مرقس 14: 12-17) و یا روز قبلش (یوحنا 13: 1 ، 30، 29،  18: 28 ، 19: 14) ؟

عیسی در صبح قبل از شام پسخ مصلوب گشت . دلیل این که به نظر می رسد مرقس به روز بعد اشاره دارد، یکی از نظر فرهنگی و دیگری از نظر دستور زبانی است.

شواهد موجود در اناجیل مبنی بر این که عیسی در آستانۀ عید پسخ مرد، زمانی که شام پسخ باید قبل از غروب آفتاب خورده می شد، بسیار محکم است. قبل از این که به طور مختصر وارد این موضوع شویم، لازم به ذکر است که مرقس باب 14 نشان می دهد که عیسی، شام پسخ را با شاگردانش نخورد.

لوقا 14: 12 می گوید: که "عید فطیر" که "عید پسخ" نیز خوانده می شود، بود.  همان طور که نامش نشان می دهد، قسمتی از شام پسخ، خوردن نان بدون خمیرمایه بود. این حکمی است که یهودیان تا به امروز نیز در مورد این شام نگاه می دارند، زیرا که خدا به وضوح می گوید، " نان بدون خمیرمایه بخورید، و هر کسی که نان خمیرمایه دار بخورد باید از جماعت اسرائیل منقطع شود. هیچ چیز که با خمیرمایه تهیه شده باشد نخورید. هر جا که زندگی می کنید، نان بی خمیر مایه بخورید." ( به خروج 12: 1-20 مراجعه شود).

واژۀ یونانی که برای "عید فطیر" استفاده شده است، آیزیموس است. این واژه ای است که مرقس در باب 14 آیۀ 12 برای "عید فطیر" استفاده کرده است. واژۀ یونانی برای نان معمولی ( نان خمیرمایه دار) آرتوس است. همۀ نویسندگان اناجیل، از جمله مرقس بر این باورند که در این شام آخر با شاگردان، نانی که خورده شد آرتوس و یا به عبارت دیگر همان نان خمیرمایه دار بود. " هنوز مشغول خوردن بودند که عیسی نان ( آرتوس) را برگرفت و پس از شکرگزاری، پاره کرد و به شاگردان داد و فرمود: بگیرید، این است بدن من." ( مرقس 14: 22 ). این احتمالاً به این دلیل است که این شام، شام پسخ نبوده است. استفاده از کلمات متفاوت در یک متن بر این مسئله تأکید دارد. برای آنها غیر قابل تصور بود که چیزی را بخورند که خدا حکم کرده بود که نخورند ( نان خمیرمایه دار- آرتوس)، و چیزی را نخورند که خوردن آن حکم خدا بود ( نان فطیر – آیزیموس).

پس اگر این حقیقت دارد، منظور مرقس در آیات 12 تا 17 چیست؟ اولاً ما ببینیم که " زمان قربانی کردن برۀ پسخ، کی بود". در خروج 20: 1-8 اشاره دارد که  این کار باید در روز چهاردهم ماه نیسان از تقویم یهودیان انجام گیرد. اگر چه، در مورد روز دقیق این جشن اختلاف نظراتی وجود داشت که ناشی از مباحثات بر سر تقویمهای مختلفی بود که برای محاسبۀ روزهای جشن مورد استفاده قرار می گرفتند. احتمالا" رسوم متفاوتی در زمان عیسی رایج بود. بنابراین قطعاً این مسئله برای برخی معمول بوده که برۀ پسخ را در آن روز قربانی کنند، هر چند اکثر افراد پسخ را شامگاه روز بعد می دانستند.

دوماً، شاگردان از عیسی پرسیدند که " کجا می خواهی برویم و برایت تدارک ببینیم تا شام پسخ را بخوری؟ " آنها نمی دانستند که عیسی قرار است مانند برۀ قربانی در خروج باب 20 که اسرائیلیان را از خشم خدا که بر مصر قرار گرفته بود نجات داد، جان خود را برای گناهان جهانیان قربانی کند. عیسی برای آنها توضیح داده بود، اما آنها به دلایل بسیاری این مسئله را درک نکرده بودند که یکی از این دلایل اعلام ورود پیروزمندانۀ عیسی به اورشلیم به عنوان مسیح موعود توسط مردم بود که همچون زنگی در گوش آنان صدا می کرد. او این را نگفته بود که شام پسخ را با آنان خواهد خورد. او می خواست، اما می دانست که نخواهد توانست.  هیچ جایی برای توضیحات متعصبانه نمی ماند که شام پسخ باید در همان روز و در همان مکانی که تدارک دیده شده بود خورده می شد. قطعاً یهودیان به دلیل باب 12 خروج، خانه های خود را برای برگزاری عید فطیر کاملاً آماده می کردند.

سوماً،  اناجیل به نوعی  شام آخر را به طرز خاصی به عنوان تحقق و تکمیل مأموریت عیسی، بیان کردند. به عنوان مثال در لوقا باب 22 نوشته شده که عیسی می گوید که مشتاق است تا " این " شام پسخ را با شاگردانش بخورد. پس آیا لوقا این را می گوید که آن شام پسخ بود؟ پاسخ به این مسئله مشکوک است به علت استفاده مشترک آرتوس و آیزیموس و نیز دلایل دیگر موجود. عیسی این شام آخر را مانند شام پسخ برگزار کرد ( اما نه شام پسخ واقعی ). او می خواست این مشارکت خاص را با شاگردان و دوستانش داشته باشد تا آنها از دردناک بودن رنج و عذابی که تا چند ساعت بعد باید متحمل آن می شد، آگاهی داشته باشند. او همچنین می خواست این را به شاگردانش نشان دهد که پسخ در مورد او صحبت می کند؛ که او قربانی ای بود که عهد جدیدی را که وعدۀ خدا بود، به همراه خواهد داشت ( رجوع کنید به سؤالات 64 و 34) درست مثل بره ای که 1500 سال قبل ذبح شد تا مردم اسرائیل را از خشم خدا نجات دهد. او در طی آن شام این را به تصویر کشید که او همان " برۀ خدا که گناه از جهان برمی گیرد"است، همانطور که یحیی تعمیددهنده عیسی را معرفی کرده بود ( یوحنا 1: 29 ). او می خواست این شام را با آنان بخورد، زیرا می گوید " دیگر از آن نخواهم خورد تا آن هنگام که در پادشاهی خدا تحقق یابد " ( لوقا 22: 16 ). مرگ پیش روی او تحقق این گفته بود که " زیرا مسیح، برۀ پسخ ما قربانی شده است " ( اول قرنتیان 5: 7 ).

اگر این مفاهیم درست باشند ( یعنی یکی از دو توضیح موجود که نتایج ناشی از تحقیقاتم هستند )، پس هیچ تناقضی وجود ندارد. عیسی قبل از شام پسخ مرد.

منبع مقاله: www.debate.org.uk

ترجمه: اِلما غریبیان