آیا عیسی به زبان عبری ندا کرد ” ای خدای من ای خدای من ، چرا مرا وا گذاشتی” (متی 27: 46) یا به زبان آرامی (مرقس 15: 34)؟

جواب این سؤال که عیسی به چه زبانی بر روی صلیب سخن گفت، ساده است. اما دلیل اینکه متی و مرقس شرح متفاوتی دارند، احتمالاً مربوط به نحوه نقل قول ماجرا به آرامی بعد از وقوع حادثه و یا مربوط به دریافت کنندگان پیام انجیل در آن زمان بوده است. و اما کل این مطلب مورد بحث، نقدی با ارزش از کتاب مقدس نمی باشد.

هرچند مرقس 15: 34 بیشترین نقل قول به زبان آرامی در دوران عهد جدید است، یعنی عبارت "ایلویی ، ایلویی ، لما سبقتنی؟". اما این تردید وجود دارد که عیسی به این زبان بر روی صلیب سخن گفته باشد، چون شنوندگانش گمان کردند که او ایلیای نبی را صدا می کند (متی 27: 47 و مرقس 15: 35-36) به منظور اینکه ناظران این فکر اشتباه را بکنند ، عیسی می بایست " ایلی، ایلی" ندا می کرد و نه " ایلویی، ایلویی" ، چون در عبری ایلی می تواند " خدای من" و یا مخفف شکل اِلیاهو که برابر عبری ایلیا است، باشد. اما " ایلویی " در آرامی تنها معنی " ای خدای من" را می دهد.

جالب توجه است که کلمه "لاما" (چرا) در هر دو زبان یکی است، و "سبق" نیز فعلی است که در هر دو زبان آرامی و عبری بکار می رود. پس نتیجه می گیریم که عیسی  احتمالاً به زبان عبری سخن گفت. اما چرا به زبان آرامی نیز ثبت شده؟ چون عیسی در یک اجتماع چند زبانی زندگی می کرد. او به احتمال قوی به زبانهای یونانی (زبان رایج یونان و روم)، آرامی (زبان رایج شرق باستان) و عبری یعنی زبان مقدس دین یهود که در دوران معبد دوم به شکل عبری میشنایی احیاء شده بود،  سخن می گفته. زبانهای آرامی و عبری زبانهای سامی می باشند که شباهت زیادی به یکدیگر دارند. مشاهده عبارات عبری و آرامی در اناجیل به هیچ وجه تعجب آور نیست. اگر یک نویسنده انجیل آن را به آرامی و دیگری آن را به عبری می نگارد، به هیچ عنوان برای مسیحیان مشکل ساز نیست و کتاب مقدس را زیر سؤال نمی برد. دلیل ساده برای تفاوت این دو متن می تواند این باشد که در مباحثات و یاد آوری نقل قول زندگی، مرگ و قیام مسیح در مکالماتشان با یکدیگر به احتمال قوی به آرامی تکرار می کردند و این یک امر بسیار طبیعی بود. و به همین خاطر به این صورت نگاشته شد. ثانیاً با توجه به اینکه مرقس دریافت کننده اولیه انجیل بوده، ممکن است آنرا به آرامی نوشته باشد. به هر ترتیب هر دو این دلایل احتمالی هستند . اما اگر مرقس متن  خود را به عربی می نوشت در آنصورت جای نگرانی بود!

(بیوین/ بلیزارد 1994: 10)

منبع مقاله: www.debate.co.uk

ترجمه: اِلما غریبیان