آیا خدا مُرده است؟

آیا خدا مُرده است؟

اصطلاح «خدا مُرده است» را تئوتاناتولوژی می‌نامند. یک کلمۀ سه‌بخشی که ریشۀ یونانی دارد: تئوس (خدا) + تاناتوس (مرگ) + لوژیا ( گفته، سخن).

فردریش نیچه، شاعر و فیلسوف آلمانی، مشهورترین کسی است که عبارت «خدا مُرده است» را در قرن نوزدهم میلادی رایج کرد. نیچه، تحت تأثیر فسلفۀ یونانی و نظریۀ تکامل، می‌نویسد، «خدا مُرده است. خدا مُرده باقی می‌ماند. و ما او را کُشتیم. ما به‌عنوان قاتل قاتلان چگونه خود را تسلی خواهیم داد ؟ … آیا بزرگی این عمل برای ما بیش از اندازه بزرگ نیست؟ آیا نباید خودمان خدایانی شویم تا شایستگی این کار را داشته باشیم؟» (نیچه، کتاب حکمت شادان، صفحه 125).

هدف نیچه براندازی اخلاقیات سُنتی و مسیحیت بود. به نظر او، رهبران خودخواه دینی از این اخلاقیات برای سلطه بر مردم ضعیف و نادان استفاده می‌کردند. نیچه معتقد بود دیگر نیازی به “ایدۀ” خدا نیست. در واقع، خدا دیگر مطرح نیست، چون بشر در حال رسیدن به جایی بود که می‌توانست «اخلاقیات عالی» و رضایت‌بخش‌تر خودش را بیافریند.

فلسفۀ «خدا مُرده است» نیچه، برای گسترش نظریه‌های اِگزیستانسیالیسم (اصالت وجود)، نِهیلیسم (آیین نفی مطلق) و سوسیالیسم (جامعهگرایی) استفاده شد. الاهیدانان افراطی مانند توماس آلتیزر و پُل وَن بورِن در سال‌های ۱۹۶۰ و ۱۹۷۰ از ایدۀ «خدا مُرده است» حمایت کردند.

عقیدۀ «خدا مُرده است» و دین امری نامربوط است به طور طبیعی به مفاهیم زیر منتهی می‌شود:

۱. اگر خدا مُرده است، پس اخلاقیات، دیگر مطلق نیست و استاندارد جهانی وجود ندارد که انسان خودش را با آن سازگار کند.

۲. اگر خدا مُرده است، دیگر هدف یا نظم منطقی در زندگی وجود ندارد.

۳. اگر خدا مُرده است، همۀ طراحی‌های طبیعت توسط انسانی صورت پذیرفته که خودش در جستجوی معنای زندگی سردرگم است!

۴. اگر خدا مُرده است، انسان بی‌نیاز است و در خلق ارزش‌های خودش کاملاً آزادی دارد.

۵. اگر خدا مُرده است، این دنیا (در مقابله با بهشت و جهنم) تنها نگرانی انسان است.

اعتقاد «خدا مُرده است» در واقع رقابتی با قدرت و حاکمیت خدا در زندگی بشر می‌باشد. این ایده که ما می‌توانیم قوانین خودمان را خلق کنیم، دروغی بود که شیطان به حوا گفت: «مانند خدا خواهید بود» (پیدایش ۵:۳). پطرس به ما هشدار می دهد، « انبيای دروغين نيز بودند، همانطور كه در ميان شما نيز معلمين دروغين پيدا خواهند شد كه با نيرنگ، دروغ‌هايی دربارهٔ خدا بيان خواهند كرد و حتی با سَرور خود، مسيح كه ايشان را با خون خود خريده است، سر به مخالفت برخواهند داشت. اما ناگهان سرنوشتی هولناک دچار آنها خواهد شد» (دوم پطرس ۱:۲).

مبحث «خدا مُرده است» اغلب به شکل یک فلسفۀ معقول و قوی برای هنرمندان و روشنفکران ارائه می‌شود. اما کتاب‌مقدس آن را حماقت می‌نامد. « كسی كه فكر می‌كند خدا نيست، احمق است» (مزمور ۱:۱۴). کسانی‌که از فلسفۀ «خدا مُرده است» حمایت می‌کنند، پس از مرگشان به فلسفۀ پوچِ خود پی خواهند برد.

منبع مقاله: https://www.gotquestions.org/is-God-dead.html