آشنایی با آئین کابالا

بدرستی نمی توان ریشه واژه کابالا را مشخص و معین دانست.

گروهی " کابالا و یا قبالا " را از ريشه عبری " قَبِلْ  " به معنی قبول كردن و یا دریافت کردن می دانند که با تلویحی از سرسپردن و دل سپردن همراه می باشد.

گروهی دیگر معنی کابالا یا قباله را  " کهن و قدیمی " تلقی می کنند، که اشاره به رموز کهن نهفته در تورات دارد.

کابالا شیوه ای عرفانی در یهودیت است که مورد قبول بسیاری از اندیشمندان و علمای یهود نمی باشد و شیوه نگرشی کابالیست ها را در تفسیر کتب مقدس ، مردود دانسته و توصیه نمی کنند. اگر چه کابالیست ها را حتی می توان در میان یهودیان ارتدوکس و خاخامی یافت.

برخلاف یهودیت كه شجره نامه و ذُریّت پدران قوم ( ابراهیم ، اسحاق ، یعقوب ) تنها راه ورود به آن محسوب می‌شود، در آیین کابالا محدودیتی برای گرویدن وجود ندارد.

آئین کابالا مربوط به قرون میانی بوده و معروف ترين كتاب آن يعنی كتاب بهَیر (روشنايی) مجموعه ‏ای از رساله ‏های عرفانی ست که مربوط به‏ حدود 1280 میلادی می باشد. و سپس کتاب " زُهَر" نوشته شد که تفکر و شکل کنونی آئین کابالا را تشکیل داده است. پس از سال 1335 میلادی كتب‏ بسياری براساس ترجمه و یا تفسير کتاب بهیر و زهر تدوین شده است. هدف این کتب ، نشان دادن راه و طرق دستيابی به تجربه‏ های باطنی ست تا یهودیان ضمن درک صحیح از کتب مقدس ، به شناخت عمیقی از یهوه دست یابند.  

کابالا در حقیقت از آن دسته عرفان هائی ست که همزمان دربرگيرنده دو مفهوم  نگرش اشراقی  و خدا‏شناسی ست. 

کابالا برای یافتن نگرش اشراقی، مجموعه ای از تعاليم باطنی را مد نظر دارد. کابالیست ها در طی عبور از مراحل تئوری و عملی آن تعالیم باطنی ، به شناخت تازه ای از خالق خود و هدف جهان دست پیدا می کنند.  

و در باب خداشناسی نیز تورات را مجموعه ای رمزآلود و بيان کننده‏ تعاليم عرفانی درباره جوهر ناشناخته یهوه ، خدائی كه نمی توان هيچ سخنی درباره او گفت، می داند. بدین ترتیب فرد کابالیست به قدرت والایی از رموز مخفی خدا که برای دیگر انسانها پوشیده‌ است ، پی‌می‌برد.

بطور نمونه، کابالا تجربه های روحانی ابراهیم ، یعقوب و موسی را تذکره های رمزآلودی دانسته و آنان را نمونه دقیق نگرش اشراقی پدران قوم و در نتیجه شناخت عمیق آنان از یهوه قلمداد می کنند.

بطور نمونه از تجربه های روحانی ابراهیم ، ملاقات با خدا در دود و آتش ( پیدایش 15 : 17 ) ملاقات با خدا ( پیدایش 18: 1-2 ) قربانی اسحاق ( پیدایش 22 : 2 ) کشتی گرفتن یعقوب با خدا ( پیدایش 32 : 24 ) ملاقات موسی با خدا در بوته مشتعل ( خروج  3 و 4 )  سفید شدن دست موسی چون برف ( خروج 4 : 6 )

همچنین رؤیاهای ذکر شده در کتب اشعیا ، ارمیا ، حزقیال ، دانیال ، میکا ، صفنیا ، زکریا و …

تردیدی نیست که بخشی از کابالیست ها از اهداف این آئین عرفانی ، مقاصد سیاسی خود را هم دنبال می کنند.

برای شناخت علل وجودی آئین کابالا لازم است به زمینه های تاریخی ، مذهبی و اجتماعی یهودیان دوره میانه و حتی کمی قبل از آن مراجعه کرد. ناکامی شریعت یهود در برابر گسترش مسیحیت و نفوذ سیاسی کلیسا در آن دوران نیز از مواردی است که ذهن پژوهنده ما نباید آنرا نادیده بگیرد.

نوشته: کشیش محمد مدبر