سیر اندیشه های ایران-محوری کتاب مقدس: درک صحیح از واقعیت میسیون و میسیونری در ایران (قسمت اول)

سیر اندیشه های ایران-محوری کتاب مقدس

درک صحیح از واقعیت میسیون ومیسیونری درایران

هنگامی که به واژۀ میسیون و میسیونری نگاه می کنیم این احساس در ما تداعی می شود که با یک واژۀ غربی یا یک تبلیغ فرقه ای یا کلیسایی روبرو هستیم. در حالی که فلسفۀ وجودی ایمان مسیحی ما بر اساس آیۀ انجیل متی 28: 18و19 شکل می گیرد.

«آنگاه عیسی نزدیک آمد وبه ایشان فرمود تمامی قدرت در آسمان و بر زمین به من سپرده شده است. پس بروید وهمۀ قومها را شاگرد سازید وایشان را به نام پدر وپسر و روح القدس تعمید دهید که هر آنچه به شما فرمان داده ام به جا آورید. اینک من هر روز تا پایان این جهان با  شما هستم.»

شاید شما بارها این چند آیه را خوانده و از آن ها استفادۀ بهینه کرده اید. ولی به گمان من اگر تمامی انجیل را در چند جمله خلاصه کنیم، چکیدۀ آن در عمل، همان چیزی خواهد بود که در آیه های بالا منعکس شده است.

به عبارت دیگر، نمی توان معنی میسیون، میسیونر و مأموریتش را در جهان درک کرد، تا وقتی که به طور صحیح مفهوم آیات بالا فهمیده نشود.

آن چه دلیل بدفهمی است، این است که آیه های ۱۸و۱۹ را گاهی جدا از هم می بینیم در حالی که در آیات ذکر شده، هم به بشارت الهی و نجات اشاره می کند و هم به قدرت سیاسی ودنیوی  می پردازد.

رژیم های توتالیتر و شیطانی همواره مأموریت و میسیون های مسیحی و شخص میسیونر را سیاسی می بینند و آن را مسیحیت تبشیری می نامد، در حالی که واقعیت پیام روز پنتیکاست، تحقق قدرت الهی مسیح بر روی زمین می باشد و این مسیر، تنها به نجات منتهی نمی شود.

بیان  و توضیح حرکت میسیونری در جهان و به ویژه در ایران بسیار پیچیده ومتفاوت است. گاهی روایت های متفاوتی از آن نقل می شود ولی پژوهش و نقل دوبارۀ آن ها به شناخت تاریخ کلیسا و همچنین به عملکرد بشارتی ما مسیحیان ایران کمک می کند و این انگیزه سبب شده که دوباره، میسیون ومیسیونری درایران مورد بازبینی قرار گیرد واز نتایج آن برای جنبش مسیحیت در ایران استفاده گردد.

باید اذعان کرد که پتانسیل وقایع ایران-محور در کتاب مقدس بسیار فراوان است و این شاخص مهم کلام خدا، مدتها است بر خوانندگان آن مخفی مانده است وجا دارد که از مفسرین وپژوهش گران غربی، انتقاد جدی به عمل آید که این امر مهم ایران-محوری کلام خدا را از دید خوانندۀ کتاب مقدس مخفی داشته اند واین در تعهد پژوهش گر ایرانی است که تمام حوادث ایران-محور کلام خدا را چه در عهد عتیق و چه در عهد جدید برجسته کند وخدمات متقابل کتاب مقدس و ایران را به جهانیان بشناساند.

میسیونرها اعضای یک گروه یا نمایندۀ کلیسایی هستند که به کشورهای مختلف سفر کرده و تلاش می‌کنند تا مردم را به سمت مسیح، کلیسا، عدالت اجتماعی، سوادآموزی و بهداشت…دعوت کنند. این دسته از افراد، از گذشته‌های دور علاقۀ ویژه‌ای به سرزمین ایران داشتند و این خاک را برای بشارت پیام مسیحیت مکان مناسبی می‌دانستند. اما چرا؟ وپرسش دیگر این اینکه آیا مسیحیان ایرانی هم برای ترویج مسیحیت به کشورهای دیگر سفر می کردند؟ پرسش سوم این که تاریخ میسیونری در ایران از چه زمانی شروع گردید؟ پرسش چهارم: آیا آنها فقط در چارچوب اهداف کلیسایی یعنی تحقق نجات یا تولد تازه فعالیت می کردند؟ یا اهداف اجتماعی وسیاسی را نیز دنبال می کردند. بدیهی است دنبال کردن اهداف سیاسی و اجتماعی همراه با  ترویج کتاب مقدس، مغایرتی با اهداف مسیحی ندارد. جاسوس خواندن آن ها، از کج فهمی  آنان درباره مسیحیت و کتاب مقدس ناشی می شود. پر واضح است که اوج این دشمنی و کینه توزی و تنفر در اواخر حکومت پهلوی و در بحبوحۀ انقلاب شوم اسلامی درایران برای میسیونرهای خارجی به ویژه برای میسیون کلیسای اسقفی در تهران واصفهان اتفاق افتاد و این وقایع در کتاب جاسوسان مسیحی در ایران نوشته وترجمۀ ابوترابیان جمع آوری شده وشایان ذکر است که مترجم ومفسر این کتاب خود از مدافعان رژیم اسلامی می باشد. برای پی بردن به حقایق تاریخی، این وقایع تاریخی را مرور می کنیم و قضاوت را به عهدۀ خوانندگان و نسل امروز واگذار می کنیم تا بدانند که این مردان و زنان خدا از چه ایثار و فداکاری هایی عبور نمودند و حتی از جان خود نیز گذشتند تا اهداف الهی وانسانی خود را تحقق بخشند. شاید خالی از لطف نباشد که  به این مسئله اشاره شود که یکی از میسیونرها که برای اهداف مسیحی به ایران آمده بود، به انقلاب مشروطه پیوست وجزء شهدای مشروطه می باشد. هوارد باسکرویل معلم و میسیونر آمریکاییِ مدرسهٔ مموریال در تبریز بود که در جریان جنبش مشروطه و تلاش برای شکستن محاصرهٔ تبریز، در این شهر کشته شد. هوارد باسکرویل، در ۱۹۰۷، براساس قراردادی دوساله، برای تدریس در مدرسهٔ کلیسایی مموریال آمریکا، که توسط کشیش‌های هیئت پرزبیتری اداره می‌شد، راهی تبریز شد. ورود او به ایران مقارن با دوره‌ای بود که محمدعلی‌شاه در تهران مجلس را به توپ بسته و اساس مشروطه را برچیده و دورهٔ استبداد صغیر را در ایران حاکم کرده بود. در جریان نبردی که در شام غازانِ تبریز بین گروه فوج نجات به رهبری باسکرویل و محاصره کنندگان به وقوع پیوست، باسکرویل بر اثر گلوله‌ای که به سینه‌اش اصابت کرد، کشته شد. پس از مرگ وی، مراسم تشییع جنازه‌ای با حضور گستردهٔ مردم در گورستان آمریکایی تبریز برگزار شد که به گفتهٔ «آلبرت چارلز راتیسلاو»، کنسول وقتِ انگلیس در تبریز، مراسمی بسیار تأثیرگذار بود. بسیارند ایرانیانی که باسکرویل را ستایش نموده و او را به عنوان یک شهید ارج می نهند. وی در گورستان آشوری‌های تبریز (در آن زمان گورستان امریکایی‌ها) در تبریز به خاک سپرده شده ‌است و برخی علاقه‌مندان ناشناس به ‌طور متناوب سنگ مزار وی را با گل‌های زرد و تازه، تزیین می‌کنند. درهر حال نمی توان از حرکت سیاسی مسلحانۀ او دفاع کرد ولی می توان او را به عنوان مدافع حقوق انسان ها ستایش نمود.

این مقاله در قسمت های متوالی درج خواهد شد.

نوشتۀ استاد علی خیراندیش (پژوهشگر)

منابع استفاده شده در این پژوهش:

• تاریخ کلیسا در امپراتوری روم و ایران – ویلیام میلر
• دهقانی تفتی، حسن. مسیح و مسیحیت نزد ایرانیان. ج 1. لندن: کتاب های سهراب
• مسیحیان در ایران نوشتۀ اسموسن جلد سوم
• همسایگان ایران در عصر ساسانیان عباس نهرین
• مسیحیت در ایران تا صدر اسلام سعید نفیسی
• تاریخ تمدن ایران ساسانی سعید نفیسی
• تاریخ ایرانیان وعرب ها در زمان ساسانیان نوشتۀ تئودور نوکدکه ترجمۀ عباس زریاب
• تمدن ایران ساسانی نوشتۀ ولادیمیر گریگوریویچ لوکونین ترجمۀ عنایت اله رضا
• ایران در زمان ساسانیان نوشتۀ کریستن سن ترجمۀ رشید یاسمی
• تاریخ ادیان جان ناس ترجمۀ علی اصغر حکمت
• رسالۀ مذاهب ایرانی درچین از خلال منابع چینی نوشتۀ کوایچی هاندا دانشگاه تهران
• دربار ساسانی ومسیحیان، مدارا یا تعصب نوشتۀ علی محمد ولوی-صفورا برومند
• آندرانیک هونیان – تاریخچۀ مسیحیت در ایران
• اردلی، ورا، هنری مارتین. ترجمۀ سهیل آذری. تهران: نور جهان
• اسپروی، ویلفرید .بچه های دربار. ترجمۀ ف. شاهلویی پور. تهران: انجمن قلم ایران ،
• الدر، جان. تاریخ میسیون های آمریکایی در ایران. ترجمۀ سهیل آذری. تهران: نور جهان،1333.
• الگود، سیریل. طب در دورۀ صفویه. ترجمۀ محسن جاویدان. تهران: دانشگاه تهران،1357.
• اوبن، لئون اوژن. ایران امروز 1907-1906. ترجمۀ علی اصغر سعیدی. تهران: زوار،1362.
• بامداد، مهدی. تاریخ رجال ایران: قرون 14-13-12. ج4. تهران: زوار،1347
• براون، ادوارد. انقلاب ایران. ترجمه و حواشی احمد پژوه. تهران: معرفت ،1338.
• برگر، آندراس والد. مبلغان آلمانی در ایران. ترجمۀ علی رحمانی و دیگران. تهران: مطالعات سیاسی و بین اللملی.
• تیموری، ابراهیم. «مسعودمیرزا ظل السلطان و یک گفتگوی منتشر نشده از وی». بخارا. س 14. ش 83. مهر و آبان 1390.
• حائری، عبدالهادی. «پیوند تاریخی کیش مسیح با استعمار غرب و نخستین ستیزه های فکری اندیشه گران ایران». دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی مشهد. س 20. ش1 و 2. بهار و تابستان 1366. ص 362 257.
• نخستین رویارویی های اندیشه گران ایران با دو رویۀ تمدن بورژوازی غرب. تهران: امیرکبیر،

1367

• وسرسی، کنت .ایران در 1849- 1840. ترجمۀ احسان اشراقی. تهران: ستاد انقلابی فرهنگی ،1368
• دهقانی تفتی، حسن. مسیح و مسیحیت نزد ایرانیان. ج 1. لندن: کتاب های سهراب،1371.
• یک چاه و دو چشمه: از تفت تا وینچستر. لندن: کتاب های سهراب،1999.
• دیولافوا، مارسل اوگوست. سفرنامۀ دیولافوا. ترجمۀ علی محمد فرهوشی. تهران: خیام،1332.
• Histoire de l’empire perse : pierre briant
• Les haut lieux de la bible : yoshikazu shirakawa
• Le monde de la bible n°106 l’iran et la perse
• Les pays de la bible : john rogerson