مفهوم نیروانا در بودیسم چیست؟

نیروانا ، بنابر عقیده بودیسم ، حالت ذهنی پیچیده ای است که شخص از رنج و درد این جهان گریخته و متوجه اتحاد خود با کائنات می شود. فردی که هوشیاری او وارد نیروانا می شود، می تواند نهایتاً چرخه تناسخ را پشت سر گذاشته و اگرچه بصورت غیر شخصی و بدون هر گونه هویت به صورت روحانی به وجود خود ادامه دهد. کلمه نیروانا به معنای "دمیدن" و یا "خاموش کردن" است، اما وقتی آن را به زندگی روحانی مرتبط می سازیم، معنای پیچیده تری می یابد. نیروانا می تواند معنای خاموش کردن تدریجی یا فوری ( مانند خاموش کردن شمع) داشته باشد. مقصد نهایی بودیسم، همانا نیروانا است، یعنی نقطه ای که همه تمایلات نفسانی کاملاً خاموش می شود، و شخص به حالتی دیگر منتقل می شود. شمعی را تصور کنید که در حال سوختن است و بعد خاموش می شود. انرژی آن از بین نمی رود بلکه به نوعی دیگر از انرژی مبدل می شود. این تصویری ابتدایی از زمانی است که شخص به نیروانا دست می یابد.

سه نوع آتش وجود دارند که یک بودیست در جستجوی اِطفای آن است تا به نیروانا برسد و این سه نوع آتش عبارتند از تمایلات نفسانی شدید، تنفر، و جهل یا نادانی است. در نگاه اول این خاموش کردن به ظاهر کتاب مقدسی به نظر می آید. کتاب مقدس ما را از پیروی از شهوات یا امیال نفسانی بر حذر می دارد (رومیان 6: 12) و به ما حکم می کند تا هر چیز زمینی را در درون خود "به قتل برسانیم" ، که شامل امیال گناه آلود نیز می شود (کولسیان 3: 5) . تنفر و جهل یا نادانی عمدی نیز در کتاب مقدس مردود شمرده شده. بیشتر از 71 مثل مختلف در کتاب امثال سلیمان از "احمق" سخن می راند و هیچ کدام از آنها جنبه مثبت ندارند.  تنفر نیز از دیدگاه کتاب مقدسی وضعیتی منفی است. " نفرت، نزاعها بر می انگیزد، اما محبت ، خطاپوش است. " (امثال 10: 12) .

اما نباید فراموش کرد که خاموش کردن " امیال" در بودیسم تفاوت چشمگیری با راهنمایی کتاب مقدس دارد که می فرماید: " از شهوات جوانی بگریز " (2 تیموتائوس 2: 22). بودیسم گناه را شکستن قانون اخلاقی الهی نمی داند، بلکه  توصیه می کند تا همه آرزوها را حذف کنیم که صد البته باعث شکست خود می شود ، چون برای خلاص شدن از همه آمال و آرزوها، می بایست میل درونی برای از بین بردن آنها نیز وجود داشته باشد. و کتاب مقدس با این نظریه مخالف است. فراموش نکنیم که  خدا وعده داده تا در حینی که از او لذت می بریم، مسئلت دل ما را به ما عطا کند (مزمور 37: 4).، و آسمانی که کتاب مقدس به ما وعده می دهد، بر خلاف نیروانا، مکانی است که در آنجا لذت فراوان می بریم و آرزوهای ما جامه عمل می پوشند (مزمور 16) .

مفهوم نیروانا با تعلیم کتاب مقدس در باره بهشت مخالفت دارد. کتاب مقدس به وضوح به ما نشان می دهد که به هیچ وجه با کوشش و تلاش خود قادر نیستیم به آسمان رهنمون شویم (رومیان 3: 20) هر اندازه تعمق، انکارنفس یا مکاشفه که شخص داشته باشد، نخواهد توانست او را در حضور خدای قدوس، عادل و نیک بسازد. در ضمن بودیسم به ما چنین می آموزد که هر وقت شخص به حالت نیروانا دست می یابد، هرگونه هویت شخصی خود را از دست می دهد، یعنی تمام تمایلات، و حتی بدن فیزیکی اش را. از طرفی دیگر کتاب مقدس به ما می آموزد که بر خلاف بودیسم که نیروانا یک وضعیت فکری محض است، آسمان یک مکان حقیقی است که در آن هویت شخصی ما در بدنی قیام کرده، حفظ می شود. ما در موقعیت ذهنی  بدون اختیار ابدی قرار نخواهیم گرفت، بلکه به آرزو و اشتیاق بنیادی خود یعنی مشارکت با خدا نائل خواهیم آمد: " در حضور تو کمال شادی است، و به دست راست تو لذتها تا ابدالاباد "(مزمور 16: 11).

منبع مقاله: www.gotquestions.org

منبع پیشنهادی به زبان انگلیسی: Jesus Among Other gods by Ravi Zacharias

ترجمه: اِلما غریبیان