معرفی کتابهای کتاب مقدس: ایوب

  کتاب ایوب   Job

کتاب ایوب اولین کتاب از سلسله کتابهای ادبیات منظوم و حکیمانه در مجموع کتابهای عهد قدیم است که از ۴۲ فصل و ۱۰۷۰ آیه تشکیل شده و شامل مطالبی در ارتباط با رنج انسان به عنوان یک مشکل جامع است، بخصوص رنج کسانی که درستکار و خدا شناس هستند. قابل توجه است که کتاب ایوب اولین کتاب در عهد قدیم است که بصورت شعر نگاشته شده است. نقش مرکزی کتاب حول محور مردی صالح به نام ایوب است، یک غیر اسرائیلی که در جایی واقع در شرق کنعان در طی هزاره دوم قبل از میلاد زندگی میکرد (۲۰۰۰-۱۰۰۰ قبل از میلاد).
این کتاب حکایت مرد پارسایی بنام ایوب است که بر اساس وضعیتی که برای او پیش می‌آید دچار رنج و اندوه فراوان می‌شود و این داستان از طریق مباحثه او و دوستانش به اوج خود می‌رسد.

  نویسنده

گرچه مولف کتاب ایوب یک اسرائیلی بوده که مابین دوران سلیمان و دوران تبعید زندگی میکرده، اما او بدون شک اساس کتاب خود را بر پایه گویشهای شفاهی یا منابع نوشته شدهای قرار داده که از نسلهای قبلی بر جا مانده است. به هر حال نام مولف کتاب ایوب شناخته شده نیست.
بر اساس نظرات محققین کتاب مقدس، افراد زیادی می‌توانستند نویسنده قابل قبولی برای این کتاب باشند. خود ایوب، الیهو چهارمین دوست ایوب و آخرین نفری که وارد گفتگو شد، سایر نویسندگان و رهبران عهد قدیم، و یا بسیاری از کاتبان که در طی سالها مطالب موجود را گردآوری می‌کردند. اما هیچ کدام از اینها پاسخ قطعی برای نویسنده بودن این کتاب نیست، اما به احتمال زیاد نویسنده خود شاهد بر ماجرا بوده که با چنین جزئیات دقیقی این حکایت را عنوان کرده است.
این کتاب شامل ادبیات دوران باستان، سوگ و ماتم، و عبارات منحصر بفردی است که نمونه آن در هیچ جای دیگر کتاب مقدس یافت نمی‌شود. بعلاوه اغلب نوشتار کتاب ایوب بصورت مصرع و بیتهای موازی نوشته شده که دارای وزن و قافیه شعری است؛ به هر حال، بینش عمیق این کتاب، سازه‌های ادبی آن، لفاظی، و فصاحت بیان، نشان از نبوغ نویسنده دارد.

  روند تاریخی

نوشتار این کتاب بطور دقیق مشخص نمی‌کند که این ماجرا در چه زمانی رخ داده است، اما شواهد داخل کتاب نشان می‌دهد که این ماجرا در دوران نیاکان اولیه و در طی سالهای ۲۱۰۰ تا ۱۹۰۰ قبل از میلاد رخ داده است. ایوب پس از بهبودی، حدود ۱۴۰ سال دیگر عمر می‌کند (۴۲: ۲۶) که در مجموع تقریبا ۲۱۰ سال عمر کرده است.
ایوب در سرزمین عُوص زندگی می‌کرد اما تقریبا هیچ کس نمی‌داند که این سرزمین واقعا در کجا واقع شده است. محققین کتاب مقدس بر این باورند که مکانی خارج از کنعان و در نزدیکی بیابان بوده است. آداب و رسوم، واژگان، و ارجاع به جغرافیا و تاریخ طبیعی مربوطه در این کتاب، نشان از مکانی در جنوب شبه جزیره عربستان دارد.

  زمینه

کتاب ایوب یک اثر ژرف الهیاتی است که به یکی از پیچیدهترین سوالاتی میپردازد که نژاد بشر با آن روبرو است: چرا باید رنج بکشیم؟ ما میدانیم که خداوند قادر مطلق و نیکویی کامل است؛ پس چرا یک چنین خدایی اجازه میدهد که افراد ”بی گناه“ رنج بکشند؟
توضیح متعارف این است که از دوران آدم و حوا، هیچ مخلوق انسانی هرگز کاملا مبرا و بی گناه نبوده است (مزامیر ۱۴: ۳؛ رومیان ۳: ۱۰-۱۲)؛ از اینرو گفته میشود که رنج انسان همواره در نتیجه گناه است. اگر یک شخص مرتکب گناه شود، او مجازات خواهد شد، و اگر گناه نکند، برکت خواهد یافت. و در واقع، تا حد قابل توجهی این توضیح در برگیرنده حقیقت و قابل قبول است، و الباقی کتاب مقدّس نیز ثابت کننده این مدعا است.
هر چند که عامل گناه، توضیح ساده و منطقی تمامی وضعیتها را پوشش نمیدهد؛ رنجهایی وجود دارد که ما نمیتوانیم در مورد آنها توضیح دهیم. و کتاب ایوب در برگیرنده رنجهایی میباشد که غیر قابل توضیح هستند.
خدا، شیطان، ایوب، همسر ایوب، اَلِیفازِ تیمانی، بِلْدَد شُوحی، سُوفَرِ نَعْماتی، و الیهو ابن بَرَکئیل بوزی، از نقش آفرینان اصلی این اثر ارزشمند هستند.

  شرح حال

نویسنده با استناد به شرح حال ایوب روشن میسازد که ایوب بی گناه نبود، اما در نظر خداوند او یک مرد صالح بود؛ همانند داود، او مردی موافق دل خداوند بود (اول سموئیل ۱۳: ۱۴). کلید درک کتاب ایوب در دو فصل اول و همانا پیش گفتار این کتاب نهفته است، جایی که ما خوانندگان متوجه میشویم که چرا ایوب باید رنج میکشید. دلیل آن تحقق اهداف بلند مرتبه خداوند است: او میخواست ایوب را به منظور خاصی آزمایش کند تا به شیطان ثابت شود که ایوب به درستی مرد صالحی است. به منظور انجام چنین کاری، خداوند باید برکات خود را از ایوب باز پس میگرفت البته بدون اینکه ایوب بداند چرا. ما خوانندگان میدانیم چرا، اما ایوب نمیدانست. اگر ایوب میدانست آنوقت دیگر آزمایشی در کار نبود.
آزمایش ایوب این بود: او باید متحمل رنج غیر قابل توضیح خود میشد بدون اینکه خداوند را مقصر قلمداد کند. و در واقع او خیلی خوب شروع کرد (ایوب ۱: ۲۰-۲۲). او خود را به اراده خداوند سپرد؛ ایمان او به نیکویی و عدالت خداوند همچنان با قوت باقی مانده بود. با این کار ایوب نمونه خوبی برای پیروی ما بجا گذاشت. این مهم نیست که بدانیم چرا رنج میکشیم. نکته مهم این است که چگونه متحمل رنج میشویم. آیا ما صبور و متحمل باقی میمانیم؟ (یعقوب ۵: ۱۱). آیا ما در رنج خود همچنان به تمجید و ستایش خداوند ادامه میدهیم؟ آیا ما برای هر چه که پیش بیاید خدا را شکر میکنیم؟ (اول تسالونیکیان ۵: ۱۸).

  دیدگاه

بعد از این شروع خوبی که ایوب داشت پس چه اتفاقی بعد از دومین فصل برای او رخ داد؟ چهار ”دوست“ برای مشاوره با او آمدند. باور آنها در مورد رنج، بر اساس تفسیر سنتی آن بود: ایوب رنج میبرد زیرا مرتکب گناه شده است. این چهار دوست، ایوب را از پا درآوردند. او اذعان به بی گناهی خود کرد، اما آنها به او گفتند که انکار گناه از طرف وی، نشان از غرور و گناهکار بودن او دارد.
از اینرو ایوب دعوی خود را به حضور خداوند برد. ایوب در طی مسیر کتاب، با خداوند وارد ”کشمکش“ میشود. اندوه او به انداز کوه است. او احساس میکند که خداوند دیگر بیش از این دوست او نیست و اینکه خداوند به بی عدالتی با او رفتار کرده است. او به کفر گویی نسبت به خداوند نزدیک میشود گرچه او هرگز چنین نکرد. اما در کوتاه مدت، ما بشری سرگشته، خشمگین، و رها شده را مشاهده میکنیم که با صداقت کامل و آشکارا با خداوند گفتگو میکند. و خداوند او را برای انجام چنین کاری محکوم نمیکند. و در پایان خداوند از ایوب دفاع میکند و بیشتر از هر آنچه را که از دست داده بود به او باز میگرداند. ایوب ”از آزمون“ سربلند بیرون آمد حتی با وجود اینکه او هرگز دلیل رنج خود را نفهمید!

  کاربرد

به نقش شیطان دقت شود. شیطان هم یک وسوسه کننده (پیدایش ۳: ۱-۶؛ متی ۴: ۱-۱۱) و هم یک مدعی میباشد (مکاشفه ۱۲: ۱۰). نام شیطان در واقع به معنی ”مدعی“ (متهم کننده) است. کل هدف شیطان نابودی معاشرت کسانی است که به عنوان واسطی مابین خداوند و انسان زندگی میکنند. او این این کار را اول از همه با متهم ساختن ما در حضور خداوند شروع میکند؛ او ایوب را متهم کرد که او فقط به خاطر برکاتی که خداوند به او میدهد مرد صالحی است. دوم او سعی میکند با وسوسه نمودن ما جهت ارتکاب به گناه، سبب نابودی معاشرت و دوستی ما با خداوند گردد؛ او ایوب را وسوسه کرد تا خداوند را به خاطر رنجهایی که بر او وارد ساخته است مورد کفر گویی قرار دهد. رنج بردن صرفا یک امر مابین خداوند و انسان نیست؛ شخص سومی به نام شیطان وجود دارد که او نیز درگیر این امر است. و این یکی از دلایل رنج بردن است که بعضی اوقات برای انسان غیر قابل توضیح میباشد: چیزهایی در قلمرو روحانی وجود دارد که ما هیچ اطلاعی از آنها نداریم.
خداوند مسبب نهایی هر چیزی است که در جهان رخ میدهد. اما او ممکن است از عوامل ثانوی نیز برای تحقق اراده خود استفاده کند، درست همانطور که او از شیطان به عنوان عامل تحمیل رنج به ایوب استفاده کرد. تنها چیزی که خداوند مسبب آن نیست گناهان ما میباشد؛ ما مسئول گناهان خود هستیم. گرچه نتایج گناه ما در تحت تسلط و نظارت خداوند است.

  جمع بندی

کتاب ایوب شامل یک پیش گفتار و یک اختتامیه است که هر دو به نثر نوشته شده است. اینها تجسم کننده خطوط فکری خداوند نسبت به رنج ایوب هستند: روحالقدس برای نویسنده روشن میسازد که در آسمان مابین خداوند و شیطان چه وقایعی رخ میدهد و نویسنده آنرا به ما نیز نشان میدهد. سپس کل قسمتهای مرکزی کتاب یعنی سی و نُه فصل آن به صورت نظم شعری و از دیدگاه انسانی نوشته شده است، دیدگاهی که لزوما محدود به آگاهی و فهم انسان میشود. در مجموع کتاب ایوب به ما فرصت نگاهی عمیق به رنج انسان را ارائه میدهد. نویسنده قصد ندارد که به تمام سوالات ما پاسخ دهد؛ اما او ما را مطمئن میسازد که خداوند تمامی پاسخها را میداند و در واقع این میتواند برای ما کافی باشد.
یکی از مهمترین تعالیم کتاب این است که ما نمیتوانیم در مورد رنجهای فردی بطور خاص قضاوت کنیم. در اغلب موارد و حداقل در بخشی از آن در واقع گناه سبب رنج میشود. اما در موارد خاصی ما نمیتوانیم علت را درک کنیم، و از اینرو ما نباید قضاوت کنیم (متی ۷: ۱-۲).
بعضی مواقع همانند مورد ایوب، خداوند سبب میشود تا ما بطور موقت برای اهداف والاتر خداوند دچار رنج شویم (یوحنا ۹: ۱-۳). در سایر مواقع خداوند ما را به منظور آزمایش، تادیب، پالایش و تهذیب ، مورد رنج قرار میدهد؛ در تمامی موارد خداوند برای خیریت ابدی ما کار میکند (رومیاان ۸: ۱۸، ۲۸؛ دوم قرنتیان ۴: ۱۶-۱۸)، و این پیغام اصلی کتاب ایوب است. در نهایت، این کتاب قلب هر انسانی را که متحمل درد و رنج شده باشد به تفضیل کنکاش می‌کند.

برگرفته از وب سایت: www.razgah.com