فصل دوازدهم اصول عیسی در روابط: اقدامی فوری و افراطی کن

فصل دوازدهم اصول عیسی در روابط: اقدامی فوری و افراطی کن

برای محبت کردن مانند عیسی باید همان گونه که عیسی عمل می کرد عمل کنم. عیسی از احساساتش برای تمرکز بر خودش استفاده نمی کرد بلکه به عنوان دعوتی برای عشق ورزیدن به دیگران. وقتی انجیل ها را مطالعه می کردم و به نمونه و تعلیم عیسی نظری انداختم، دو قاعده برای برخورد با بخش احساسی زندگی ام کشف کردم: اول این که، با اقدامی فوری برای قلب خود اولویت قائل شو و دوم، با اقدامی افراطی قلب خود را جدی بگیر.

با اقدامی فوری برای قلب خود اولویت قائل شو

اکثریت ما چنین احساسی داریم که اعمال ما مهم هستند اما عدۀ کمی از ما طوری عمل می کنیم که احساس ما اهمیت دارد. به جای این که با احساسات خود درست رفتار کنیم، خیلی راحت عذر آنها را می خواهیم، یا از آنها پرستاری می کنیم و یا  آنها را نادیده می گیریم. جالب اینجاست که صرف نظر از این که کدام یک از این روش ها را به کار می گیریم، نتیجۀ نهایی همۀ آنها یکی است: احساسات قوی و قوی تر می شوند چون با آنها برخورد صحیحی نکرده ایم.

حال این سؤال پیش می آید که چطور برای قلب خود اولویت قائل می شوی؟ رفتار تو چطور نشان می دهد که احساسات تو مهم هستند؟

عیسی در موعظۀ سر کوه خود، بینشی عملی به ما ارائه می دهد. او می فرماید وقتی در کلیسا می خواهی هدیه ای تقدیم کنی و فوری به یادت می آید که کسی از تو رنجشی دارد: «نخست برو و با برادر خود آشتی کن و سپس بیا و هدیه ات را تقدیم نما.» (متی 5: 24)

به کلمۀ «نخست» دقت کن. پیشنهاد می کنم دور این کلمه را در کتاب مقدست خطی بکشی. عیسی در این آیه در بارۀ اولویت ها صحبت می کند: «نخست برو…» اگر رابطه ای در مسیر اشتباهی حرکت می کند، برای آن اولویت قائل شو. چیزی مهم تر از این نیست. به آنچه در قلبت اتفاق می افتد توجه کن و در مورد آن کاری بکن. وقتی اقدامی فوری می کنی در واقع برای قلب خود اولویت قائل می شوی. راستش را بخواهی شاید نیاز کنونی تو این است که این درس را به کناری بگذاری و سریعاً برای تقویت رابطه ات  اقدامی فوری بکنی.

منتظر چه چیزی هستی. قبل از ادامه دادن این درس همین حالا دست به کار شو.

شاید فکر کنی: «وقتی مقصر اصلی به هم خوردن رابطه ام خودم بوده ام، در این صورت چه بکنم؟ اتفاقی است که مدت زیادی از آن گذشته. آیا فرصت از کف نرفته؟» نه، هنوز هم می توانی دست به اقدامی فوری بزنی!

چرا فوریت این امر تا این حدّ اهمیت دارد؟ چون اگر این کار را نکنی احساسات تو در درون تو به حدّی چرکین می شوند که باعث خرابی بزرگی می شوند. احساسات برای راهنمایی ما آفریده شده اند و نه برای تخریب. آنها باید راهنمای ما در هر اقدامی باشند. اما وقتی آنها را در دل خود تا حدّی انبار می کنیم که در درون ما رشد می کنند، می توانند باعث رفتاری بشوند که رابطه های ما را از هم پاره کنند. عیسی در موعظۀ سرکوه خود بخش قابل توجهی از آن را صرف هر دو موضوع یعنی اهمیت رفتار بیرونی و احساسی که از داخل خود داریم، می کند. برای نمونه، عیسی می فرماید: «شنیده اید که به پیشینیان گفته شده، «قتل مکن» (متی 5: 21) این عمل بیرونی ما است که نهی شده. اما عیسی قدمی فراتر می رود: «من به شما می گویم، هر که بر برادر خود خشم گیرد، سزاوار محاکمه است.» (متی 5: 22)

کلمۀ «خشم» در این متن خشمی است که در ما جا خوش کرده و نوعی کینه توزی است که در درون خود از آن پرستاری می کنیم، خشمی که چنان تغذیه شده که به رشد فزایندۀ آن کمک شده. این که خود را گول بزنیم و وانمود کنیم که خشم خود را در درون خود نگه می داریم، راحت است و به خود می گوییم: «اگر از کارمندان دفتر کارم متنفر باشم مشکلی نیست؟ و این احساس که در ازدواجم به دام افتاده ام، امر مهمی نیست؟ یا این که وقتی نسبت به فرزندانم ناامیدی دارم مسئلۀ بزرگی نیست؟ چون تا وقتی آنها متوجه این احساس من نیستند، ناراحت نمی شوند.» این مسئله به هیچ عنوان حقیقت ندارد! قلب تو بر اعمال تو اثرگذار است.

آیا فکر می کنی می توانی آنچه در قلبت داری، پنهان کنی؟ غیرممکن است و در نهایت قلب تو خودش را نشان می دهد. شبیه یک ظرف حاوی رادیواکتیوی است که سوراخ کوچکی در آن هست. نشت آن اجتناب ناپذیر و نابودکننده است. درست به همین خاطر اقدام فوری اهمیت زیادی دارد.

آیا دقت کرده ای که زن و شوهرها با چه سرعتی این نشت احساسات حقیقی قلب خود را بروز می دهند؟ وقتی چهرۀ تو کمی بیشتر معصوم دیده می شود، شاید زن یا شوهر تو متوجه لرزش خاص بینی تو بشود و بگوید: «جریان چیه؟» و در حالی که در دل خود به خوبی می دانی که خطایی اتفاق افتاده و او هم از مسئله خبر دارد، اما در پاسخ به او می گویی: «هیچی نشده».

قلب ما همیشه نشتی دارد! مثل صدای بلند آزاردهندۀ هوا که از بادکنک نشت می کند. بعضی از ما برای چند صباحی در مخفی نگه داشتن احساسات منفی مان تبحّر داریم. بادکنک بزرگتر و بزرگتر می شود و به محض نزدیک شدن یک سوزن- بَممممم! و قلب تو منفجر می شود.

قلب تو مجبور نیست که حتماً به نقطۀ انفجار برسد. برای احساسات قلبی خود اولویت قائل شو و اقدامی فوری کن.

با اقدامی افراطی قلب خود را جدی بگیر

یکی از افراطی ترین بیانات عیسی این بود: «اگر دست راستت تو را می لغزاند، آن را به درآر و دور افکن» (متی 5: 30). کاملاً روشن است که در این آیه عیسی در بارۀ حالت قلبی ما صحبت می کند و نه دست های ما. اگر دست راستت را می بریدی و هنوز تمایل به خطا داشتی، به راحتی می توانستی با دست چپت نیز خطا بورزی. عیسی در اینجا به ما می گوید به هیچ چیز این اجازه را ندهیم که مانع تغییری بشود که او می خواهد در زندگی ما بوجود آورد. در تمام کتاب مقدس «دست راست» نمادی از چیزهایی است که گرانبها هستند و بیشترین اهمیت و ارزش را دارند.

هر آنچه به قلب خود راه می دهی، اهمیت زیادی دارد. پس آن را جدی بگیر. آماده باش که بگویی: «هر کاری که از دستم بر بیاید می کنم که قلب من در جای درستی باشد.»

هر چیزی که به قلب خود راه می دهی به همۀ رابطه های تو اثر می گذارد. پس هر گاه مقداری عدم بخشش، تلخی یا شهوت در دل خود می یابی، سعی نکن آن را به تدریج کاهش دهی بلکه آن را به سرعت قطع کن، چون آنچه در دل تو اتفاق می افتد تأثیر منفی بر رابطه های تو با خدا و دیگران دارد. وقتی عیسی می گوید «دست راستت را قطع کن»، حیاتی بودن این مسئله را به ما یادآور می شود. قلب خود را جدی بگیر و اقدامی افراطی کن.

من به عنوان یک کشیش به زوج هایی مشورت داده ام که وسوسه شده اند در رابطۀ زناشویی خود خیانت بورزند. به عنوان نمونه در زیر نگاهی اجمالی از ترکیبی از مشاوره هایی که به این گونه زوج ها داده ام در مکالمه ای خیالی که دو زوج به اسم بیژن و ناهید که با  هم توافق کرده اند که با کشیش خود مشورت کنند، ارائه می دهم:

ناهید: به خوبی می دانم که ازدواج ما آنچه باید می بود، نبوده و اکنون مدتی است که این احساس را دارم که هر روز فاصلۀ بیژن از نظر احساسی نسبت به من سردتر شده. تا  اینکه روزی این کارت تولد را که یکی از همکاران زن او برای بیژن نوشته بود پیدا کردم و زبانی که همکار زن او در کارت به کار برده بود، بیانگر این بود که رابطۀ آنها فراتر از دو همکار است.

بیژن: ناهید کارت را به من نشان داد و من اعتراف کردم که با این زن در چند ماه اخیر برای صرف ناهار بیرون رفته ام و با او به طرزی صحبت کرده ام که جایز نبود. البته هیچ رابطۀ جنسی بین ما نبوده، ولی چیزهایی را به او گفته ام که به خوبی می دانم خیلی صمیمی بوده و هر روز از نظر احساسی به او نزدیک و نزدیکتر می شوم و به نوعی در حال بازی با آتش هستم.

کشیش: بیژن جان تو حق داری. احساساتی که با آن روبرو شده ای خیلی قوی هستند و باید آنها را جدی بگیری. به منظور بقای ازدواج تو و ناهید، توصیه می کنم همین امروز تصمیم جدی بگیری که هرگونه ارتباط با این زن را قطع کنی.

بیژن: جناب کشیش، من کاملاً واقفم که از نظر منطقی حرف شما حقیقت دارد. شما در ابتدای این جلسه از هر دوی ما خواستید که در گفتگوی خود به طرزی بی رحمانه صداقت خرج بدهیم. من هم صادقانه می گویم که واقعاً شک دارم که بتوانم به چنین کاری دست بزنم. احساساتی که من برای این زن دارم خیلی واقعی هستند.

کشیش: بیژن جان، تو آن کسی هستی که این واقعیت را خلق کرده ای. تو این انتخاب را کردی تا با زنی که همسر تو نیست در تنهایی ملاقات کنی و با او پیوندهای عاطفی برقرار کنی و همراه او مرتکب گناهی مخفی شوی. سؤال در اینجا این است که: «آیا می خواهی احساسات خود ساختۀ تو تعیین کنندۀ سرنوشت تو بشود یا این انتخاب را می کنی که  آنچه صحیح است انجام دهی و از خدا بخواهی تا احساسات تازه ای را  در دل تو بیافریند؟ آیا می خواهی رابطه با این زن را جایگزین ازدواج خود بکنی؟

با توجه به این که با عده ای از مردم در این مسیر قدم زده ام، می توانم به شما بگویم که در پاسخ به این سؤال که کدام را انتخاب می کنند، بیشتر آنها می خواهند هر دو را داشته باشند و چیزی مثل این را پیشنهاد می کنند: «شاید خوب باشد این زن را در جلسات کاری ببینم و با همسرم نزد مشاوری برای حلّ مشکل ازدواجمان برویم!» علت این تصمیم این است که درد روبرو شدن با احساسات چنان فجیع است که این گونه افراد می خواهند راه ساده را انتخاب کنند و چنین وانمود کنند که این احساسات به هیچ عنوان مسئلۀ مهمی نیستند.

شاید فکر کنی که با اجازه دادن به فکرت برای توجه به وسوسه های منجر به زنا، به ازدواج خود صدمه ای نخواهی زد. عیسی مخالف چنین طرز فکری است. یا شاید این برداشت را داشته باشی که احساس خشمی که تو آن را در خود پرورش می دهی به رابطه های تو اثری نخواهد داشت. عیسی می فرماید البته که اثر دارد. آنچه در دل تو اتفاق می افتد امری بسیار جدی است. یا شاید با خود این طور بیندیشی که احساس دلسوزی به حال خودت را که در خود تلنبار کرده ای بر رابطه های تو اثری نخواهد داشت. اما واقعیت این است که اتفاقاً ارتباط مستقیم با رابطه هایت دارد.

وقتی از عیسی می شنویم که می گوید: «آن را بِبُر و از خود دور افکن» گاه به  خود می گوییم چطور به این کار دست بزنم؟ من نمی توانم قلبم را عوض کنم. البته که به این کار تمایل دارم ولی از تغییر احساسم ناتوانم.» حق داری. تو نمی توانی احساس خود را عوض کنی اما می توانی شرایطی که باعث چنین احساسی در تو شده عوض کنی. اینجاست که احساس تو هم عوض می شود.

هرگاه شخصی با یکی از کشیشان ما در بارۀ وسوسه هایش برای برقراری رابطه برای ارتکاب زنا صحبت می کند ما همیشه به آنها نصیحت می کنیم تا شرایط و موقعیتی را که در آن هستند فوری عوض کنند و از وسوسه فرار کنند.

وسوسۀ جنسی، وسوسۀ خیلی قوی هست و توصیۀ خدا به ما این است که با این وسوسه دست به گریبان نشویم بلکه تا آنجا که می توانیم از آن فرار کنیم: «از زنا فرار کنید. هیچ کناهی تا به این اندازه، بر بدن اثر شوم نمی گذارد. وقتی مرتکب این گناه می شوید، به بدن خود صدمه می زنید.» (اول قرنتیان 6: 18 ترجمۀ تفسیری) حتی اگر به این قیمت تمام شود که شغلی که الآن داری ترک کنی و با شغل دیگری مشغول شوی. یا اینکه محلۀ خود را ترک کن و در محل دیگری زندگی کن. آیا شغل تو از ازدواج تو مهم تر است؟ آیا محله ای که زندگی می کنی آنقدر برای تو ارزش دارد که حاضری رابطه ای که خدا برای تمام عمرت منظور داشته از دست بدهی؟

شاید به این  فکر می کنی که: «من می توانم مسئله را کنترل کنم؛ می توانم بر این احساسات مسلّط شوم.» اما عیسی می فرماید: «آن را بِبُر!» آنچه به دل خود راه داده ای، خیلی جدی است و بر زندگی تو اثر می گذارد. قلب خود را جدی بگیر و آماده باش که با آن به طرز افراطی برخورد کنی.

نکتۀ قابل تأمل: هدف وجود احساسات تو راهنما بودن است و نه خرابی.

آیۀ به یاد ماندنی: «اگر دست راستت تو را می لغزاند، آن را قطع کن و دور افکن، زیرا تو را بهتر آن است که عضوی از اعضایت نابود گردد تا آن که تمام بدنت به دوزخ افکنده شود» (متی 5: 30)

از  خود بپرس: به منظور عشق ورزیدن چگونه نیاز به  اقدامی فوری یا افراطی دارم؟

درس آینده: مشارکت و بخشش را انتخاب کن

نوشتۀ تام هولادِی

ترجمۀ کشیش ورژ باباخانیان