زندگی قورباغه ای: روش زندگی مذهبیون ریاکار

هیچ چیز بیش از مطالعه زندگی یک موجود دوزیست، لیز و غالباً سبزرنگ مثلا قورباغه نمی تواند برای فهم هویت دوزیستی زندگی مذهبی مفید و شایان توجه باشد.
زندگی مذهبی نیز از این جهت که شخص توانایی خارق العاده ای در رنگ به رنگ شدن و تغییر جهت ، موضع و روش زندگی از خود در مواجهه با موقعیتها نشان می دهد به قورباغه شباهتی بیمثال دارد.

البته لازم به ذکر است که دراین میان در صورت موجود نبودن قورباغه از سایر دوزیستان مانند وزغ نیز می توان نام برد. قورباغه بطور کلی آنچنان که اکثر فرهنگها و دایره المعارفها آن را تعریف می کنند قابلیت زندگی کردن هم در آب وهم در خشکی را دارد و بسته به شرایط محیطی خود را با شرایط ‏اطرافش وفق می دهد. مثلا اگر لازم باشد که در ‏آب زندگی کند به راحتی خود را به شباهت ماهیان و سایر ‏آبزیان در ‏آورده و شروع به شنا از نوع قورباغه ای می کند و اصولا در همانجا در محل ‏آبگیرها تخم گذاری و تولید مثل می کنند. قورباغه حیوانی است که در خشکی نیز به راحتی به حرکت و فعالیت و شکار حشرات میپردازد و اصلا به روی خود نمی آورد که قورباغه است. قورباغه موجودی است که اصلا تکلیفش معلوم نیست و بین شش و بش مثل الاکلنگ معلق و آویزان است.

زندگی مذهبی نیز از این جهت که شخص توانایی خارق العاده ای در رنگ به رنگ شدن و تغییر جهت ، موضع و روش زندگی از خود در مواجهه با موقعیتها نشان می دهد به قورباغه شباهتی بیمثال دارد البته بسیاری این گونه نگرش را به آفتاب پرست منسوب می کنند و چنین گونه ای را از رسته ‏آفتاب پرستان می پندارند که ما در این مجال اندک به همان گونه دوزیستی لیز و معمولا سبز رنگ و لزج قورباغه بسنده می کنیم.

زندگی مذهبی بیشتر با دانسته ها و باید و نباید ها در ارتباط است. شخص مذهبی به تعریف فنی ما در این مقاله کسی است که به اصولی معتقد است و معمولا به واسطه اعتقادات خود خویشتن را سزاوارتر و در رده بالاتری از انسانیت و رابطه با خدا می پندارد. این گونه نه چندان کمیاب دارای انگشتان سبابه بسیار بلند و فعالی هستند که به راحتی و با سرعتی شگفت انگیز در مواجهه با شرایط دشوار و موقعیتها و نیز در مواجهه با افرادی متفاوت از گونه خود به ‏آنها اشاره می کنند و به راحتی این انگشت سبابه را در محکوم کردن، حکم صادر کردن، رد کردن و نپذیرفتن به سوی سایر گونه های بشری دراز می کنند.
این گونه کمیاب با لیز و لزج بودن قورباغه شباهتی عجیب دارد زیرا اینان نیز همانگونه که نمی توانی قورباغه را در دستانت نگه داری و بواسطه بدن لزج و لیزش از میان انگشتانت لیز می خورد اینان را نیز نمی توانی در هیچ طبقه بندی اخلاقی پایبند نگه داری و دائما برای هر سوالی ، پاسخی تازه و برای هر نکته ای و اعترا‏ضی توجیهی الهی می تراشند. اینان نیز دائما از میان ‏آیات و صفحات کلام خدا در حال لیز خوردن و لغزش هستند و ‏متون مقدس را آنگونه که خود می خواهند تفسیر و تعبیر می کنند.

مذهبیونی از این دست که در این مقاله نامگذاری کرده ایم معمولا افردادی فاقد هرگونه انعطاف، نرمش و مدارا هستند و جایی که پای سایر ایده ها و نظرات پیش می آید مانند سنگ خارا سفت و نفوذ ناپذیر و ساکن می شوند درست مانند قورباغه ای در حال استراحت در زیر آفتاب کنار حوض، بی حرکت و بی دغدغه.

اما نکته قابل توجه برای شناخت این گونه خاص این است که در جایی که موقعیت اقتضا کند و یا ماندن به خسران بیانجامد به سادگی حیات دوزیستی خود را ‏آغاز کرده و به آبگیرها رجوع کرده و خود را در قالب روشنفکران و دگراندیشان و طرفداران روحیه پذیرش و انتقاد و تفاهم و فیض در می آورند.

معمولا این افراد جایی که پای فداکردن و گذشتن ازمصالح مالی ، حیثیتی و مقامی خود به میان باشد به جای عمل و انکار خویش کار را به بحثهای بی سر و ته کلامی و انتزاعی می کشانند و قیل و قال راه می اندازند درست مانند قورباغه های ‏آوازه خوان در سمفونی قور قور کنار آبگیر.

این گونه خارق العاده علاقه شدیدی به انواع میکروفون، منبر، سکوی سخنرانی و گوشهای مجانی دیگران و چیزهای از این قبیل. این گونه معتقد به فلسفه مرگ خوب است اما برای همسایه، آفتاب و لگن هفت دست، شام و نهار هیچ چی، ماهی را هر وقت از ‏آب بگیری تازه است، خواهی نشوی رسوا همرنگ جماعت شو و از این جور فلسفه ها هستند. اینان در شرایط دشوار و جایی که باید از خود و خانواده خود مایه بگذارند موتور سلولهای دوزیستی خود را روشن می کنند و حتی ‏ظاهر خود را نیز به شکلی معجزه ‏آسا تغییر می دهند و از زیر بار هر چه که باشد طفره می روند و بکار تشویق دیگران و خصوصا پیروان و دنباله روان می پردازند. این خود را از ما بهتر پنداران همواره خویشتن را در هاله عدالت و پارسایی غرق می بینند و تیرآهنهای عظ‏یم درون چشم خویش را ندیده در فکر غبار روبی چشمان دیگرانند. اینان عاشق مراسمات مذهبی پر سر و صدا و پر طمطراقند و همانگونه که عیسی ناصری اینان را معرفی می کند با خود می اندیشند که با زیاده گفتن اوراد و ادعیه های مذهبی بی سر و ته نزد خدا مستجاب الدعوه می گردند. غالبا فخرشان میزان طولانی بودن دعاها و نماز و روزه هایشان است و هر چه جمعیت بیشتری را دور خود جمع کنند بیشتر خود را زیر سایه حمایتهای ایزد منان و روح خدا می پندارند.

اینان دائما مشغولند، دائما در حال خدمتند، دائما وقت ندارند، هرگز جرات ندارند با خود و خدا در یک اتاق تنها باشند. اصولا با کتاب و کتاب خوانها دشمنی دارند و هرکس که در کنج خانه اش در میان اوراقش و در سوز دلش با خدا در حال مراوده و پالایش هست را مغرور، جسمانی و خالی از شور و شوق الهی می پندارند.
این نوع قورباغه ها گاهی نوع سمی نیز دارند که پولس رسول در رساله دوم به تیموتائوس در باب سوم آیات ۱ تا به ۹ به ذکر گونه سمی ایشان می پردازد و خصوصیان ‏آنها را برای تیموتائوس جوان به وضوح بر می شمارد. او در قسمتی از آیات ذکر شده بالا چنین می گوید: "…و خیانت کار و تند مزاج و مغرور که عشرت را بیشتر از خدا دوست می دارند؛ که صورت دینداری دارند لیکن قوت آن را انکار می کنند. از ایشان اعراض نما ". برای شناخت بهتر این گونه بسیار خطرناک و سمی پیشنهاد می کنم حتما این آیات را بطور جدی بخوانید زیرا که در رابطه با سختی زمانهای آخر است و برای عصر عجیب ما نیز بشدت صدق می کند.

حالاخبری تکان دهنده برای من و برای ما دارم. زیاد خوشحال نباشیم و بدنبال فریسیان و بدکاران و کاهنان و متعصبین مذهبی چه در مسیحیت و چه در سایر ادیان نگردیم بهتر است ابتدا خود را با این چوب محک به ‏‏‏آزمایشگاه تعیین هویت دوزیستی بسپاریم. شاید ما نیز یکی از این قورباغه ها باشیم و خود نمی دانیم و یا خود را به گونه ای دیگر حتی برای خود و کلیسایمان و دوستانمان معرفی کرده ایم.

برای شناخت بهتر انواع این دوزیستی ها، استاد ‏آفرینش عیسی ناصری خصوصیت کلی اینان را در اناجیل باز میگوید. در موعظه معروف بالای کوه بابهای ۵و۶ و ۷ انجیل متی خداوند در رابطه با امور مختلف از جمله صدقه، دعاکردن، روزه گرفتن، انتقاد از دیگران خصوصیات مذهبیون را بازگو کرده و شاگردان راستین خود را از داشتن این خصوصیات برحذر می دارد. بیایید به چند ‏آیه کلیدی این بابهای گرانبها نظری افکنیم و ببینیم که تا چه حد این آیات در ارتباط با ما بعنوان کسانی که خود را شاگردان مسیح میپنداریم، صادق است.

جالب این جاست که بسیاری از ما وقتی به این بابها می رسیم گویی این دستورات ومشخصات را تنها دررابطه با فریسیان، کاتبان ، کاهنان ومعتقدان متعصب سایر مذاهب تفسیر می کنیم و خود را در پرتو نور مثبت و بعنوان حواریون مسیح مبرا از هر گونه انگ زندگی دوزیستی قورباغه ای که مسیح خداوند ‏آن را به وضوح بیان کرده است، می پنداریم. بهتر است تیغ کلام خدا قبل از هرکس ما را ببرد و فضایل را از رذایل جدا سازد. بیایید نگاهی به چند نمونه از این ‏آیات بیندازیم، خود را با ‏‏آنها مقایسه کرده و میزان خلق و خوی قورباغه ای خود را با ‏‏‏آنها درجه بندی کنیم:

متفاوت بودن قلب و زبان و تعارفات دروغ و مردد بودن در اظهار حقیقت: متی ۵:‏۳۷
سخن شما فقط بلی یا خیر باشد. زیاده بر این از شیطان است.

در رابطه با نیکوکاری و صدقه و کارهای خیر و انگیزه های پشت پرده:متی ۶:‏۱‏-‏۴‏
مواظب باشید که کارهای نیک خود را برای جلب توجه مردم در انظار دیگران انجام ندهید زیرا اگر چنین کنید هیچ اجری نزد پدر آسمانی خود ندارید. پس هر گاه صدقه میدهی آنرا با ساز وکرنا اعلام نکن چنانکه ریا کاران در کنیسه ها و خیابانها می کنند تا مورد ستایش مردم قرار بگیرند. یقین بدانید که آنان اجر خود را یافته اند!
و اما تو، هر گاه صدقی میدهی نگذار دست چپ تو از آنچه دست راستت می کند آگاه شود. از صدقه دادن تو کسی با خبر نشود و پدری که هیچ چیز از نظر او پنهان نیست اجر تو را خواهد داد.

در رابطه با دعا و عبادت و داشتن ظاهری مذهبی و پارسامنشانه در برابر خلق: متی ۶:‏۵‏-‏۸‏
وقتی دعا می کنید مانند ریاکاران نباشید. آنان دوست دارند در کنیسه ها و گوشه های خیابانها بایستند و دعا خوانند تا مردم آنان را ببینند. یقین بدانید که آنها اجر خود را یافته اند! هر گاه تو دعا می کنی به اندرون خانه خود برو، در را ببند و در خلوت در حضور پدر نادیده خود دعا کن و پدری که هیچ چیز از نظر او پنهان نیست اجر تو را خواهد داد. در وقت دعا مانند بت پرستان وردهای بی معنی را تکرار نکنید، آنان گمان می کنند با تکرار زیاد ، دعایشان مستحاب می شود. پس مثل ایشان نباشید زیرا پدر شما احتیاجات شما را پیش از آنکه از او بخواهید میداند.

در رابطه با روزه و روزه داری و ‏‏حقیقتی که خدا در پس آن می طلبد: متی ۶:‏۱۶‏-‏۱۸‏
وقتی روزه می گیرید مانند ریاکاران، خودتان را افسرده نشان ندهید. آنان قیافه های خود را تغییر میدهند تا روزه دار بودن خود را به رخ دیگران بکشند. یقین بدانید که آنها اجر خود را یافته اند! اما تو وقتی روزه می گیری به سرت روغن بزن و صورت خود را بشوی تا مردم از روزه تو باخبر نشوند بلکه فقط پدر تو که در نهان است آن را بداند و پدری که هیچ چیز از نظر او پنهان نیست اجر تو را خواهد داد.

در باره قضاوت و داوری دیگران و خودبرتربینی دینی : متی ۷:‏۱‏-‏۵‏

در باره دیگران قضاوت نکنید تا مورد قضاوت قرار نگیرید. همانطور که شما دیگران را محکوم می کنید خودتان نیز محکوم خواهید شد. با هر پیمانه ای که به دیگران بدهید با همان پیمانه عوض خواهید گرفت. چرا پر کاهی را که در چشم برادرت هست می بینی ولی در فکر چوب بزرگی که در چشم خود داری نیستی؟ یا چگونه جرأت میکنی به برادر خود بگوئی: « اجازه بده پر کاه را از چشمت بیرون آورم » حال آنکه خودت چوب بزرگی در چشم داری. ای ریاکار، اول آن چوب بزرگ را از چشم خود بیرون بیاور و آنگاه درست خواهی دید که پر کاه را از چشم برادرت بیرون بیاوری.

امیدوارم که حوصله انسانی ما طاقت خواندن این بخشهای کوتاه کلام را از کف نداده باشد و همه ما به خواندن و تامل بر این بخشهای کوتاه اما کلیدی که متضمن و تعیین کننده ابدیت ماست بر اصالت و بی رنگ بودن ایمان خود مطمئن گردیم و چنانچه در تضاد با حقایق جاودان این ‏آیات به حیاتی قورباغه وار خود را محکوم ساخته ایم در پی تجدید نظری بنیادی بر آییم. این ‏‏‏آیات کوتاه را که تنها نمونه ای مختصر از ‏‏آنچه در یگانه کلام راستین خدا یعنی کتاب مقدس است را عاشقانه و مسئولانه بخوانیم و برای خود تفسیر و در خصوص زندگی باطنی و درونی، خانوادگی و روحانی خود تعبیر کنیم و نه برای دیگری زیرا ‏آنگونه که برای دیگران بپیماییم برایمان پیموده خواهد شد.

در آخر باید اذعان کرد که قورباغه در نوع خود آفریده ای قابل تامل وجالب نیز هست وعلیرغم طبیعت دوزیستی خود و لیز و لزج بودن پوست بدن، حیوانی بی آزار است و حتی با تغذیه از حشرات موذی در بسیاری موارد برای حیات بشر مفید نیز می باشد اما دوزیستی زیستن برای انسانی که به شباهت خدا ‏آفریده شده است و هدف غایی ‏حیات و مماتش شبیه شدن به عیسی مسیح فرزند یگانه خداست، زشت و نکوهیده و خسران دو دنیاست.

باقی بقای شما

نوشته: کیوان سیروس