فهرست و معانی اسامی کتاب مقدس: داریوش، داریوش مادی و داریوش پارسی

داریوش (دارا، دارندۀ نیکی)     عزرا 4: 5           Darius

داریوش هیستاسپ (گشتاسب): او به عنوان داریوش کبیر معروف است. وی از طرف پدرش هیستاسپ، آریایی و از هخامنشیان بود. وی در سال 550 ق.م. متولد شد و از سال 522 تا 486 ق.م. فرمانروایی کرد. در کتیبۀ بیستون، داریوش هشت پادشاه را به عنوان اجدادش معرفی می کند. او به واسطۀ فشار شدید بزرگان هخامنشی که خواستار او بودند، بر تخت نشست. با مرگ کامبیز که در سال 522 ق.م. اتفاق افتاد، امپراطوری دگرگون شد و شهرهای شوش (Susiana) بابل-ماد (media)، ساگارتیا (sagartia) و مارجیانا (margiana) دست به شورش زدند. داریوش تا سال 519 ق.م. تمام این طغیان ها را فرو نشاند و در سال 513 ق.م. امپراطوری را تا قفقاز (Caucasas) گسترش داد. او سفرهای بسیار داشت و از دانوب نیز عبور کرد. امپراطوری فارس به علت حملات «سکیت ها» نمی توانست کنترل کاملی روی این نواحی داشته باشد. هر چند مکادونیه در حال اضافه شدن به قلمرو وی بود ولی در جنگی که با یونان پیش آمد، سپاهیانش در سال 490 ق.م. در «ماراتون» مغلوب شدند. داریوش کارهای بزرگش را روی کتیبۀ بلندی که روی پرتگاهی نزدیک بیستون قرار دارد، حک کرد.

این داریوش همان شخصی است که حجی نبی در مورد او سخن گفته است. داریوش سیاست نیک خواهانۀ کوروش را در خصوص یهودیان و در مقابل ظلم و فشار تتنای، حاکم سامره ادامه داد (عزرا 4: 5 و 6: 6). معبد در سال ششم سلطنت وی کامل شد (عزرا 6: 1-15).

داریوش مادی: وی پادشاه مملکت کلدانیان بود که بلافاصله پس از مرگ بلشصر جانشین او گردید (دانیال 9: 1؛ 6: 29؛ 5: 30، 31). او به واسطۀ حکمش که نتیجۀ آن انداختن دانیال در چاه شیران بود، معروف است (دانیال 6: 7-28). نباید این داریوش را با داریوشی که بعدها پادشاه فارس شد (مورد اول-داریوش هیستاسپ) اشتباه گرفت. اصلیت او مادی و نام پدرش خشایار شاه بود (دانیال 9: 1). وی در سال 600 یا 601 ق.م. متولد شد و هنگام سقوط بابل که در سال 539 ق.م. رخ داد، 62 ساله بود (دانیال 6: 1).

یکی از نظراتی که در مورد کتاب دانیال وجود دارد این است که این کتاب توسط یک نویسندۀ ناشناس در دروان مکابیها تألیف شده (حدود 165 ق.م.) که این نویسنده به اشتباه فکر می کرده که داریوش یک پادشاه مستقل مادی بوده است. ولی همانطور که می دانیم از داریوش مادی در کتاب دانیال به عنوان یک پادشاه جهانی نام برده نشده و بالعکس منصب زیر دست بودن او در این گفته که «پادشاه شده بود» (دانیال 9: 1) به وضوح مشخص است. پس از حقایقی که توسط دانیال برای بلشصر آشکار شد (دانیال 5: 28) در دانیال 6: 1 می بینیم که داریوش پادشاهی را تصاحب می کند. و نکتۀ دوم این است که داریوش خود را درمانده از تغییر قانون مادها و فارس ها می یابد (دانیال 6: 15) و این نکته نیز دلیل دیگری است و نظریۀ انتقادی فوق را غیر منطقی می سازد. کتاب دانیال دربارۀ زمینۀ شخصی داریوش مادی بیش از بلشصر و یا حتی نبوکدنصر اطلاعات می دهد. او تنها پادشاه در این کتاب است که سن، نسب و ملیتش ثبت شده است. هر چند او نیز پادشاهی زیر دست مانند بلشصر بود ولی بابل را با غیرت و دلسوزی و با لیاقت و کارآیی بیشتر از اسلاف ولخرجش اداره کرد.

داریوش پارسی: در عهد عتیق یک بار به آن اشاره شده است (نحمیا 12: 22). او یا «نوتوس» یعنی داریوش دوم (423-404 ق.م.) و یا «کودومانوس» یعنی داریوش سوم (331-336 ق.م.) بوده است. داریوش دوم به یهودیان در الفانتین مصر دستور داد تا فصح را نگهدارند. امپراطوری داریوش سوم به وسیلۀ اسکندر فتح گردید.شناسایی وی بر اساس اشاره ای است که یدوع و یوحانان به عنوان کاهنین اعظم در همین آیه شده است. در یکی از پاپیروس های الفانتین مربوط به تاریخ 407 ق.م. یوحانان به عنوان کاهن اعظم اورشلیم معرفی شده، این سند برای شناسایی داریوش دوم بسیار مفید واقع شده است.

برگرفته از کتاب دائرةالمعارف کتاب مقدس