بررسی عهدعتیق- مراثی LAMENTATION

عنوان:
عنوان عبری کتاب “Ekah” (چطور…!) می باشد که در قسمت 1: 1 و 2: 1 و 4: 1 اولین کلمه به کار رفته است. به دلیل موضوع موجود در آن، این کتاب در سنت یهودی به عنوان “Ainot” به معنی مراثی نامیده شده است (عنوانی که در ترجمه سپتواجنت و لاتین ولگیت به آن داده شده است).
نویسنده و تاریخ نگارش:
گرچه با قطعیت نمی توان گفت که نویسنده مراثی چه کسی بوده است، ولی سنن قدیمی یهودی و مسیحی آن را به ارمیا نسبت می دهند. این نتیجه گیری تا اندازه ای بر اساس 2تواریخ 35: 25 (گر چه لغت “مرثیه” در این قسمت اشاره ای به کتاب مراثی نمی کند) و بر اساس متونی مانند ارمیا 7: 29؛ 8 : 21؛ 9: 1، 10، 20 و تا حدودی به دلیل شباهت موجود بین فرهنگ لغات و شیوه نگارش این دو کتاب انجام گرفته است. همچنین از آنجا که ارمیای نبی شاهد عینی داوری الهی بر اورشلیم در سال 586 ق.م. بوده است معقول است که ارمیا را نویسنده کتابی بدانیم که در آن، این اتفاق بسیار واضح به تصویر کشیده شده است. کتاب مراثی به شدت در غم شدید از دست دادن، خرابی شهر، هیکل و مراسم مذهبی و همچنین به اسارت رفتن ساکنین یهودا شریک است.
دورترین تاریخ ممکن برای نگارش این کتاب 586 ق.م. و نزدیکترین آن 516 ق.م. (در زمان بازسازی اورشلیم و تخصیص آن) است. نوشته شدن بی درنگ کتاب مراثی تاریخ دورتری را برای آن پیشنهاد می کند یعنی احتمالاً قبل از 575 ق.م….
ویژگی ادبی:
تمام کتاب به صورت شعر است هر کدام از 5 مراثی شامل 22 آیه است (به جز سومی که شامل 66 آیه یعنی 3 برابر 22 آیه می باشد) که منعکس کننده تعداد حروف الفبای عبری است. به علاوه در چهار مراثی اول حروف الفبا به شکلی تنظیم شده اند که حرف اول، وسط و آخر هر بند کلمه ای را می رساند. (به زیرنویس 1: 1؛ 2: 1 و 3: 1 و 4: 1 رجوع کنید). سه مراثی اول یک اندازه هستند. در مراثی اول و دوم هر آیه (به جز 1: 7) از سه خط عبری تشکیل شده است در حالیکه در سومین مراثی هر کدام از 66 آیه از یک خط عبری تشکیل شده اند. چهارمین مراثی کوتاهتر از آنهاست (و هرکدام از 22 آیه آن از دو خط عبری تشکیل شده است) و پنجمین مراثی حتی از آن هم کوتاهتر است (و هر آیه دارای یک خط عبری است). استفاده از الفبا به عنوان ساختار اساسی آن نشان می دهد با وجود اینکه این مراثی با احساسات بیان شده است اما با دقت تنظیم گردیده اند.
موضوع و الهیات:
کتاب مراثی تنها کتابی نیست که در عهد عتیق شامل مرثیه های فردی و جمعی می باشد (تعداد زیادی از مزامیر شعرهای مرثیه گونه می باشند و هر کدام از کتب نبوتی به استثنای حجی شامل یک یا دو نمونه از نوع مرثیه هستند). به هر صورت این کتاب تنها کتاب است که منحصراً به شیوه مرثیه نوشته شده است.
به عنوان مرثیه هایی در وصف خرابی اورشلیم (سال 586 ق.م.)، این کتاب در میان مطالب سنتی و مطالب قدیمی غیر کتاب مقدسی از قبیل “مرثیه های سومری در مورد خرابی اور”، “مرثیه خرابی سومر و اور” و “مرثیه خرابی نیپور” قرار گرفته است. یهودیان راست دین تمام آن را رسماً و با صدای بلند در روز نهم آب، تاریخ سنتی خرابی هیکل ساخته شده به دست سلیمان در سال 568 ق.م. و همچنین تاریخ خرابی هیکل ساخته شده به دست هرود در سال 70 م. می خواندند. همچنین بسیاری آن را هر هفته در کنار دیوار غربی (که به عنوان “دیوار ماتم” نیز شناخته می شود) در شهر قدیمی اورشلیم می خوانند. به علاوه این کتاب از نظر آداب عبادتی کاتولیک روم، حائز اهمیت است و در سه روز آخر از هفته مقدس خوانده می شود.
این مورد آخر یادآوری می کند که مراثی نه فقط خرابی اورشلیم را شرح می دهد بلکه دروس الهیاتی عمیقی را می توان از آن فرا گرفت.
البته شرایط خوفناک سال 586 ق.م. نیز نادیده گرفته نشده است:
1- ویرانی کلی و قتل دسته جمعی پادشاهان (2: 6؛ 4: 20)، شاهزادگان (1: 6؛ 2: 2، 9؛ 4: 7 و 8؛ 5: 12)، مشایخ (1: 19؛ 2: 10؛ 4: 16؛ 5: 12)، کاهنان (1: 4 و 19؛ 2: 6 و 20؛ 4: 16)، انبیا (2: 9، 20) و مردم عادی (2: 10-12؛ 3: 48؛ 4: 6).
2- مادران از فرط گرسنگی فرزندان خود را کشته و گوشت آنها را می خورند (2: 20؛ 4: 10).
3- جوانان ساکن یهودا متحمل رسوایی تبعید و اسارت گشتند (1: 3، 18).
4- شیوه دقیق مراسم مذهبی و پرستش به پایان رسید (1: 4، 10).
اما موضوعات دیگر که در نهایت از اهمیت بیشتری برخوردار هستند نیز بررسی شده اند.
نویسنده مراثی به خوبی درک کرده است که بابلی ها فقط عواملی انسانی به منظور مکافات الهی هستند و خداست که شهر و هیکل را خراب کرده است (1: 12-15؛ 12: 1-8، 17، 22؛ 4: 11). نه تنها عمل خدا سخت و رسوا کننده بود بلکه مخالفت خدا با گناه و یاغیانی که عهد را شکسته بودند ریشه لعنت قوم اسرائیل بوده است (1: 5، 8-9؛ 4: 13؛ 5: 7، 16). اگر چه گریه و زاری (1: 16 و 2: 11، 18؛ 3: 51-48) قابل انتظار بوده و ناله قوم برای مقابله خدا با دشمنان (1: 22 و 3: 59-66) قابل درک است ولی پاسخ صحیح به دنبال داوری، توبه خالصانه و بی ریای قلبی است (3: 40-42). کتابی که با مرثیه آغاز می گردد (1: 1-2) به صورت مناسبی با توبه خاتمه می یابد (5: 21-22).
در نیمه کتاب، الهیات مرثیه به اوج خود رسیده و توجه آن به نیکویی خدا معطوف می گردد. او خداوند امید (3: 21، 24-25)، محبت (3: 22)، امانت (3: 23)، نجات (3: 26) است با وجود اینکه تمام مدارک بر عکس گواهی می دهد ولی “رحمت او بی زوال است” “آنها هر صبح تازه می شود و امانت تو بسیار است”.
فهرست مطالب:
I- بدبختی اورشلیم و ویرانی آن (باب 1)
II- خشم خدا در مقابل قوم خود (باب 2)
III- شکایت یهودا و زمینه ای برای تسلی وی (باب 3)
IV- تفاوت میان صهیون گذشته و حال (باب 4)
V- درخواست یهودا برای بخشش خدا (باب 5)

برگرفته از کتاب دائرةالمعارف کتاب مقدس