باستان شناسی و کتاب مقدس: کشفیات بنیادین قرن نوزدهم

کشفیات بنیادین قرن نوزدهم:

اگر چه برجسته ترین کشفیات که کتاب مقدس و به ویژه عهد عتیق را تحت تأثیر قرار می دهند تا قرن بیستم به عمل نیامدند اما کشفیات اساسی در قرن نوزدهم صورت گرفتند و راه را برای دورۀ جدید هموار کردند.

سنگ رُزتا (Rosetta Stone)، کلیدی به گذشتۀ باشکوه مصر.

این بنای تاریخی بسیار مهم در سال 1789 میلادی در رزتا (رشید) نزدیک غربی ترین دهانۀ رودخانۀ نیل توسط افسری در تحقیق ناپلئون از مصر کشف گردید. این سنگ قطعه ای از مرمر (سنگ بازالت) سیاه منقوش سه زبانه بود که می توان گفت کلیدی است که در را به سوی دانش و ادبیات مصر قدیم گشود و تبدیل به سنگ نوشته ای گردید که دورۀ جدیدی از باستان شناسی علمی کتاب مقدس راآغاز نمود.

سه زبانی که این سنگ یاد بود به آن منقوش شده بود یکی زبان یونانی مربوط به قرن دوم پیش از مسیح و دو نوع دیگر از نوشتۀ مصری بودند که خط قدیمی تر، دست نوشتۀ هیروگلیفی (Hieroglyphic) بسیار پیچیده و دومی نوشتۀ ساده شده و بسیار معروف «Demotic» بود که زبان عمومی مردم محسوب می گردید. زبان یونانی به راحتی قابل خواندن بود و کلیدی برای درک دو دست نوشتۀ قدیمی دیگر مصری به شمار می رفت. Sylvester de Sacy اهل فرانسه J.D.Akreblad سوئدی از طریق شناسایی نام های یونانی موجود در آن همچون Ptolemy، Arsione و Berenik موفق به تشریح و درک زبان مصری رایج گردیدند. سپس توماس یانگ (Thomas Young) انگلیسی کار شناسایی نام Ptolemy را در قسمت هیروگلیفی (که نام گروهی از شخصیتهای سلطنتی در قالبهای بیضی که Cartouches نامیده می شدند، محصور گشته بود) ادامه داد. با هیمن روش جوانی فرانسوی به نام Jean Francois Champollion (1832-1790 میلادی) توانست طی سال های 1818 تا 18832 میلادی سنگ مطالب هیروگلیف را از حالت رمز خارج ساخته و ماهیت حقیقی این دست نوشته را نشان دهد. او همچنین واژه نامه ای تهیه کرد و دستور زبان آن را تنظیم نمود و در نهایت توانست متون مصری بی شماری را ترجمه کند.

یافته های چمپولیون رسماً آغاز دانش مصر شناسی گردید. پس از آن محققان توانستند کتیبه ها و کنده کاری های بناهای یادبود مصری را بخوانند. از آن زمان به بعد گنجینه های ادبی درۀ نیل برای مطالعات تحقیقاتی، گشوده گردید. امروزه بسیاری از دانشگاه ها رشته هایی را در زمینۀ زبان و فرهنگ مصر باستان تأسیس کرده اند. این مطالعات، دورنمایی از تاریخ ناشناخته مصر را از آغاز حدود 2800 قبل از میلاد تا سال 63 ق.م. هنگامی که روم سلطنت را در دست گرفت، آن چنان در پیش چشم ما گشوده است که تاریخ کامل سرزمین نیل را می توان به وضوح ترسیم کرد.

تمامی این مسائل بر زمینۀ کتاب مقدس تأثیر فوق العاده ای داشته است. مصر نقش مهم و گسترده ای در روایات پاتریارخ ها، کتاب خروج و کل تورات دارد. در نتیجه چارچوب عمومی تاریخ مصر را می توان زمینۀ داستان یوسف، اقامت موقتی پسران یعقوب در مصر، رهایی آنها به رهبری موسی، اقامت موقتی آنها در صحرا و تاریخ بعدی کنعان در نظر گرفت. در واقع می توان چنین گفت که تاریخ عهد عتیق در کل گستردگی آن، از ابراهیم گرفته تا مسیح، به دلیل پیشرفت زیادی که  در شناخت ما از مصر حاصل شده است، بسیار آشکار گشته است. تمدن مصر باستان با امپراطورهای قوی بابل در رود فرات و قدرت هیتی ها در آن طرف رود هالیس (Halys، نام کنونی آن «قرل ایرماق» است) در محل پل ارتباطی کوچکی که فلسطین قدیمی باشد، تلاقی پیدا کرد.

برگرفته از کتاب دائرةالمعارف کتاب مقدس